Àwọn aráàlú ní Sierra Leone, Áfíríkà, ń wá dáyámọ́ńdì nígbà tí wọ́n ṣàwárí àkójọpọ̀ àwọn àwòrán òkúta àgbàyanu tí ń ṣàfihàn onírúurú ẹ̀yà ẹ̀dá ènìyàn àti, ní àwọn ìgbà míràn, àwọn ẹ̀dá ènìyàn alábọ̀bọ̀. Awọn isiro wọnyi jẹ atijọ pupọ, boya nlọ pada si 17,000 BC, ni ibamu si diẹ ninu awọn iṣiro.
Bibẹẹkọ, diẹ ninu awọn abala ti awọn eeka naa, gẹgẹbi awọn iwọn otutu yo ti o nilo lati ṣẹda wọn ati wiwa irin ti a fi ọwọ ṣe sinu awọn bọọlu iyipo pipe, daba pe wọn kọ wọn nipasẹ ọlaju kan ti yoo ni ilọsiwaju giga fun akoko rẹ ti wọn ba kọ wọn ni ayika. 17,000 BC.
Ìwò, awọn Awari ji fanimọra awọn ifiyesi nipa bi ati nigbati awọn Nomoli ere ti a ṣe, bi daradara bi ohun ti ipa ti won le ti sise si awon eniyan ti o ṣe wọn.
Awọn ere naa ni a mẹnuba ni ọpọlọpọ awọn aṣa atijọ ni Sierra Leone. Awọn angẹli, awọn eniyan atijọ ti ro, ti ngbe ni awọn Ọrun tẹlẹ. Gẹgẹbi ijiya fun iwa buburu wọn, Ọlọrun yi awọn angẹli pada si eniyan o si fi wọn ranṣẹ si Earth.
Awọn nọmba Nomoli ṣiṣẹ gẹgẹbi awọn aṣoju ti awọn eeya wọnyẹn, ati bi olurannileti ti bi a ṣe lé wọn kuro ni Ọrun ti wọn si ranṣẹ si Aye lati gbe gẹgẹ bi eniyan. Àlàyé mìíràn sọ pé àwọn ère náà dúró fún àwọn ọba àti àwọn olóyè ti ẹkùn ilẹ̀ Sierra Leone, àti pé àwọn ará Temne àdúgbò máa ń ṣe àwọn ayẹyẹ nígbà tí wọ́n máa ń ṣe àwọn èèyàn bíi pé wọ́n jẹ́ aṣáájú ayé àtijọ́.
Awọn Temne bajẹ nipo kuro ni agbegbe nigbati awọn Mende ti yabo o, ati awọn aṣa ti o kan awọn nọmba Nomoli ti sọnu. Lakoko ti awọn arosọ oriṣiriṣi le pese oye diẹ si awọn ipilẹṣẹ ati awọn idi ti awọn isiro, ko si arosọ kan ṣoṣo ti a ti damọ ni pato bi orisun ti awọn ere.
Lónìí, àwọn ọmọ ìbílẹ̀ kan ní Sierra Leone wo àwọn ère náà gẹ́gẹ́ bí àpẹẹrẹ oríire, tí wọ́n pinnu gẹ́gẹ́ bí olùtọ́jú. Wọ́n máa ń gbé àwọn ère náà sínú ọgbà àti pápá ní ìrètí pé wọ́n ní ìkórè ọ̀pọ̀ yanturu. Ni awọn igba miiran, ni awọn akoko ikore buburu, awọn ere Nomoli ni a na ni aṣa gẹgẹbi ijiya.
Iyatọ pupọ wa ninu awọn ohun-ini ti ara ati irisi ti ọpọlọpọ awọn ere Nomoli. Wọn ti gbe lati oriṣiriṣi awọn ohun elo, pẹlu soapstone, ehin-erin, ati giranaiti. Diẹ ninu awọn ege jẹ kekere, pẹlu awọn ti o tobi julọ ti de awọn giga ti 11 inches.
Wọn yatọ ni awọ, lati funfun si ofeefee, brown, tabi alawọ ewe. Awọn eeka naa jẹ eniyan pupọ julọ, pẹlu awọn ẹya wọn ti n ṣe afihan ọpọlọpọ awọn ẹya eniyan. Bibẹẹkọ, diẹ ninu awọn eeya jẹ fọọmu ologbele-eniyan - awọn arabara ti eniyan ati ẹranko.
Ni awọn igba miiran, awọn ere ṣe afihan ara eniyan pẹlu ori alangba, ati ni idakeji. Awọn ẹranko miiran ti o jẹ aṣoju pẹlu awọn erin, awọn amotekun, ati awọn obo. Awọn nọmba naa nigbagbogbo ni aiṣedeede, pẹlu awọn ori jẹ nla ni akawe si iwọn ara.
Ere kan ṣe afihan eniyan kan ti o gun ẹhin erin naa, ti eniyan dabi ẹni pe o tobi pupọ ni iwọn ju erin lọ. Ṣe eyi jẹ aṣoju awọn itan-akọọlẹ ti awọn agba omiran ti Afirika igba atijọ, tabi o jẹ afihan lasan ti ọkunrin kan ti o gun erin kan ti ko ṣe pataki ti a gbe sori iwọn ibatan ti awọn mejeeji? Ọkan ninu awọn apejuwe ti o wọpọ julọ ti awọn ere Nomoli ni aworan ti agba nla ti o ni ẹru ti o ni ẹru pẹlu ọmọde.
Ikole ti ara ti awọn ere Nomoli jẹ ohun aramada diẹ, nitori awọn ọna ti o nilo lati ṣẹda iru awọn isiro ko baramu pẹlu akoko ti awọn isiro ti bẹrẹ.
Nigbati ọkan ninu awọn ere ti a ge ni ṣiṣi, kekere kan, bọọlu irin ti iyipo ni pipe ni a rii laarin, eyiti yoo ti nilo imọ-ẹrọ ti o ni ilọsiwaju bi daradara bi agbara lati ṣẹda awọn iwọn otutu yo to ga julọ.
Diẹ ninu awọn jiyan pe awọn ere Nomoli ṣe afihan pe awujọ atijọ kan wa ti o ni iwuwo pupọ ati ti o ni ilọsiwaju ju bi o ti yẹ lọ.
Awọn aaye irin ni a ṣe ti chromium ati irin, ni ibamu si awọn oniwadi. Eyi jẹ awari dani ti a fun ni pe iṣelọpọ irin ti o ni akọsilẹ akọkọ ti ṣẹlẹ ni iwọn 2000 BC. Ti o ba jẹ pe awọn ere ti o wa lati ọdun 17,000 BC jẹ deede, bawo ni o ṣe le ro pe awọn apẹẹrẹ awọn ere Nomoli n lo ati ṣiṣakoso irin titi di ọdun 15,000 ṣaaju?
Lakoko ti awọn isiro yatọ si ni apẹrẹ ati iru, wọn ni iwo deede ti o ni imọran iṣẹ ti o pin. Ipinnu yẹn, botilẹjẹpe, jẹ aimọ. Gẹgẹbi olutọju Frederick Lamp, awọn figurines jẹ apakan ti aṣa ati aṣa Temne ṣaaju ijagun Mende, ṣugbọn aṣa naa ti sọnu nigbati awọn agbegbe ti wa ni gbigbe.
Pẹlu ọpọlọpọ awọn ifiyesi ati awọn aibikita, ko ṣe akiyesi boya a yoo ni awọn idahun to daju nipa ọjọ ti awọn nọmba Nomoli, iṣafihan, ati iṣẹ. Fun akoko yii, wọn jẹ aworan iyalẹnu ti awọn ọlaju atijọ ti o wa ṣaaju awọn ti o ngbe ni Sierra Leone lọwọlọwọ.
