Ni 12,000 ọdun sẹyin, Ilu China ni awọn eniyan ti o ni ori ẹyin ti aramada!

Àwọn awalẹ̀pìtàn rí egungun mẹ́ẹ̀ẹ́dọ́gbọ̀n [25] láti inú ibojì ní ẹkùn ìpínlẹ̀ Jilin ní àríwá ìlà oòrùn China. Awọn akọbi jẹ ọdun 12 ẹgbẹrun ọdun. Ọkunrin mọkanla, obinrin, ati awọn egungun ọmọ - o kan labẹ idaji wọn - ni awọn agbọn elongated.

Awọn Kannada wa laarin awọn ọlaju ilọsiwaju ti o dagba julọ ni agbaye. Itan-akọọlẹ wọn ti o gbasilẹ bẹrẹ ni ọrundun 5th BC, pẹlu ifarahan ti idile ọba Zhou, ṣugbọn awọn ẹri igba atijọ daba pe itan-akọọlẹ wọn gbooro pupọ siwaju sẹhin. Awọn igbasilẹ kikọ akọkọ tọka si awọn eniyan arosọ ologbele ti a pe ni “Emperor Yellow” ati awọn oludamoran ẹranko rẹ - ti a mọ ni “Awọn Arugbo Aṣiwere”.

Agbalagba aṣiwere Yọ awọn Oke kuro, aworan nipasẹ Xu Beihong
Agbalagba aṣiwere naa Yọ awọn Oke kuro, aworan nipasẹ Xu Beihong © Wikimedia Commons

Awọn ile-iyẹwu wọnyi n gbe ni awọn ile nla ti a ṣe lati awọn egungun mammoth, ti a ṣe ọṣọ pẹlu awọn ẹka ati awọn ewe. Wọ́n máa ń dọdẹ egun àti àgbọ̀nrín fún oúnjẹ, irun aṣọ fún aṣọ, àti egungun fún irinṣẹ́. Awọn ọkunrin oogun wọn ṣajọpọ awọn oogun idan lati inu ewe agbegbe ati awọn eweko lati tọju arun ati ipalara. Ṣùgbọ́n nígbà tí wọ́n kú, wọ́n sin òkú wọn sábẹ́ òkìtì òkúta kí ẹ̀mí búburú má bàa jìnnà sí òkú wọn. Ṣugbọn awọn ibojì ti a ṣe awari laipe ni agbegbe Jilin ni itan ti o yatọ lati sọ.

Awọn oniwadi lati Ile-iwe giga ti Jilin University of Archaeology ati Texas A&M University ni Dallas jẹ iyalẹnu lati ṣawari “awọn aiṣedeede” - o fẹrẹ to awọn egungun atijọ ajeji 25 - lati awọn ibojì ni Agbegbe Jilin ni ariwa ila-oorun China. Wọn ṣe akiyesi pe ọpọlọpọ ninu wọn jẹ “awọn ẹyin” ni akoko jijinna yẹn. Awọn awari won atejade ni Iwe akọọlẹ Amẹrika ti Ẹkọ nipa Ẹkọ-ara ni Oṣu Keje 2019.

Awọn timole mọ bi M72. A ti ri timole eniyan ti a tun ṣe ni iha ariwa ila-oorun China, ati pe a tunmọmọ
Timole ni a mọ si M72. A ti ri agbárí eniyan ti a tun ṣe ni iha ariwa ila-oorun China, ati pe a mọọmọ ṣe atunṣe © Qian Wang

Kì í ṣe àṣírí pé àwọn baba ńlá wa tí ó jìnnà réré fi igi, àkísà, àti okùn ṣe oríṣiríṣi ọ̀nà tí wọ́n fi ń wo ara wọn àti àwọn ọmọ wọn àkọ́kọ́. Fun ẹgbẹẹgbẹrun ọdun, awọn eniyan kaakiri agbaye ti fẹ iru ‘ilọsiwaju’ bẹẹ.

Diẹ ninu, paapaa ni Afirika, tun tẹsiwaju. Fun idi wo? Ibeere yii ko ni idahun to daju. Awọn onimo ijinlẹ sayensi ni iyalẹnu, ṣugbọn wọn da loju: iru iyanju ti o lagbara gbọdọ wa ti o ni ipa awọn eniyan atijọ lati fi ara wọn fun ijiya.

Awọn iyaworan mẹta ti awọn ọna ti awọn eniyan Maya lo lati ṣe apẹrẹ ori ọmọ.
Awọn iyaworan mẹta ti awọn ọna ti awọn eniyan Maya lo lati ṣe apẹrẹ ori ọmọ. © Wikimedia Commons

Awọn onimọ-jinlẹ ko le ṣe akoso iṣeeṣe pe awọn alaabo ni ikẹkọ lati ṣe awọn iṣẹ awujọ to ṣe pataki. Vlavo yé yin nukundo nado yin yẹwhenọ sinsẹ̀n tangan de tọn bo lẹndọ ota he dite lẹ na na yé nugopipe vonọtaun lẹ, taidi hodidọ hẹ huhlọn daho lẹ. Ni awọn ọrọ miiran, wọn yoo jẹ ki wọn jẹ ọlọgbọn.

Ó kéré tán, ó ṣeé ṣe kí wọ́n gbà pé tí wọ́n bá ń ti orí wọn sẹ́yìn, àwọn á jèrè ohun kan tó ṣàǹfààní gan-an, irú bí ìdúró ẹgbẹ́ òun ọ̀gbà. Awọn awọn onimọ-jinlẹ astronaut atijọ Idahun si jẹ taara: awọn ẹyin ẹyin jẹ, ni otitọ, awọn eeyan ti o ni oye ti o wa lati awọn aye miiran. Àwọn ará àdúgbò náà tún orí wọn ṣe kí wọ́n lè dà bíi tiwọn.

Timole ti a mọ si M45, ọran akọkọ ti a mọ ti iyipada ori lori igbasilẹ. O ti wa ni bii 12,000 ọdun sẹyin.
Timole ti a mọ si M45, ọran akọkọ ti a mọ ti iyipada ori lori igbasilẹ. O ti wa ni bii 12,000 ọdun sẹyin. © Qian Wang

A ro pe ifarahan fun iyipada ori gba aye ni ayika 9,000 ọdun sẹyin. Awari Kannada yii na akoko yii pada fẹrẹ to ẹgbẹrun meji ọdun miiran, fifun ni idi onipin lati gbagbọ pe aimọkan yii bẹrẹ ni akọkọ ni Ilu China.

Ati lẹhinna o gbooro jakejado agbaye fun ọpọlọpọ ẹgbẹrun ọdun, ni gbogbo ọna si South America, Egipti, agbegbe Volga, Urals, ati Crimea. Awọn onimọran awòràwọ atijọ ko ni nkankan lati sọ yatọ si imọran iyalẹnu yii. Lẹhinna, o ṣe atilẹyin itan ti awọn eeyan ti ilẹ okeere ti n ṣabẹwo si Earth ati gba wa laaye lati ṣe akiyesi pe wọn le ti de ni Agbegbe Jilin, China, ni ẹgbẹẹgbẹrun ọdun sẹyin - lakoko ibẹrẹ ti ọlaju eniyan ode oni.

Ni 12,000 ọdun sẹyin, Ilu China ni awọn eniyan ti o ni ori ẹyin ti aramada! 1
Elongated skulls ti awọn Paracas eniyan lori ifihan ni Museo Regional de Ica ni ilu Ica ni Perú. © Wikimedia Commons

Nibẹ ni o wa ogogorun ti elongated skulls, ati diẹ ninu awọn le ti ti adayeba Oti. Nítorí náà, wọ́n lè jọra ní ti orí ilẹ̀ ayé ní ti gidi, ṣùgbọ́n báwo la ṣe lè dá wọn mọ̀ kí a sì dá wọn mọ̀? A ko le wọle si gbogbo awọn awari, ṣugbọn diẹ ninu awọn dide si awọn ifura.