Ni 2017, ẹgbẹ kan ti archaeologists ati awọn oluwadi ṣe awari ilu ti a gbagbe tipẹ ni agbegbe Harlaa ti ila-oorun Etiopia. O mọ bi ilu atijọ ti Awọn omiran, eyiti a kọ ni ayika ọrundun 10th BC. Awari naa jẹ nipasẹ ẹgbẹ kariaye ti awọn onimọ-jinlẹ, pẹlu awọn oniwadi lati Ile-ẹkọ giga ti Exeter ati Iwadi Ajogunba Aṣa ara Etiopia ati Alaṣẹ Itoju.
Awọn ilu nla ti a kọ ati ti ngbe nipasẹ awọn omiran jẹ koko-ọrọ ti ọpọlọpọ awọn itan ati itan-akọọlẹ. Awọn aṣa ti ọpọlọpọ awọn awujọ ti o yapa nipasẹ awọn okun nla gbogbo wọn tọka si nibẹ wà omiran ti o ngbe lori Earth, ati ọpọlọpọ awọn ẹya megalithic lati oriṣiriṣi awọn akoko ti itan tun daba aye wọn.
Ni ibamu si awọn itan aye atijọ Mesoamerican, Quinametzin jẹ ije ti awọn omiran ti a ṣe iṣẹ ṣiṣe pẹlu idasile ilu nla ti Teotihuacán, eyi ti a ti kọ nipa awọn oriṣa ti oorun. Iyatọ lori akori yii ni a le rii ni gbogbo agbaye: awọn ilu nla, awọn arabara, ati awọn ẹya nla ti ko ṣee ṣe fun awọn eniyan deede lati kọ ni akoko ti a kọ wọn, ọpẹ si awọn ilọsiwaju ninu imọ-jinlẹ.
Ni apa Ethiopia yii, ohun ti o ṣẹlẹ gan-an niyẹn. Gẹgẹbi awọn olugbe lọwọlọwọ, awọn ile nla ti a ṣe pẹlu awọn bulọọki nla ti yika aaye Harlaa, eyiti o jẹ ki igbagbọ olokiki pe o ti jẹ ile ti arosọ “Ilu Awọn omiran” kan. Awọn agbegbe ti ṣe awari awọn owó lati awọn orilẹ-ede pupọ, ati awọn ohun elo amọ atijọ, ni awọn ọdun diẹ, wọn sọ. Ohun tí wọ́n tún ṣàwárí ni àwọn òkúta ìkọ́lé ńláńlá tí àwọn ènìyàn kò lè gbé láìsí ìrànwọ́ àwọn ẹ̀rọ ìgbàlódé.
Otitọ pe awọn ẹya wọnyi ni a ṣe nipasẹ awọn eniyan deede ni a ro pe ko ṣee ṣe fun igba pipẹ nitori abajade awọn nkan wọnyi. Ọpọlọpọ awọn awari ti o ṣe akiyesi ni a ṣe bi abajade ti walẹ ti ilu archaic.
Ilu ti o sọnu ni Harlaa
Ẹnu ya àwọn ògbógi náà nígbà tí wọ́n ṣàwárí àwọn ohun ìṣẹ̀ǹbáyé láti àwọn ẹkùn ilẹ̀ jíjìnnà réré nínú ohun ìyàlẹ́nu kan. Awọn nkan lati Egipti, India, ati China ni a ṣe awari nipasẹ awọn alamọja, ti n ṣe afihan agbara iṣowo ti agbegbe naa.
Mossalassi kan lati ọrundun 12th, ti o jọra si awọn ti a ṣe awari ni Tanzania, ati agbegbe ominira ti Somaliland, agbegbe ti a ko tun mọ ni ifowosi gẹgẹbi orilẹ-ede, ni awọn oniwadi tun ṣe awari. Awari naa, ni ibamu si awọn onimọ-jinlẹ, ṣe afihan pe awọn ibatan itan wa laarin oriṣiriṣi awọn agbegbe Islam ni Afirika ni gbogbo akoko yẹn, ati
Onimọran nipa aye Timothy Insoll, ọ̀jọ̀gbọ́n kan ní Yunifásítì Exeter, tó darí ìwádìí náà sọ pé: “Ìwádìí yìí mú kí òye wa nípa òwò ní apá kan tí àwọn awalẹ̀pìtàn ti pa tì nílẹ̀ Etiópíà. Ohun ti a rii fihan pe agbegbe yii jẹ aarin ti iṣowo ni agbegbe yẹn. Ilu naa jẹ ọlọrọ, ile-iṣẹ agbegbe fun ṣiṣe ohun ọṣọ ati awọn ege lẹhinna mu lati ta ni ayika agbegbe ati ni ikọja. Àwọn olùgbé Harlaa jẹ́ àwùjọ àwọn àjèjì àti àwọn ará àdúgbò tí wọ́n ń ṣòwò pẹ̀lú àwọn ẹlòmíràn ní Òkun Pupa, Òkun Íńdíà àti bóyá tí ó jìnnà réré títí dé Odò Árábù.”
Ilu ti awọn omiran?
Awọn olugbe agbegbe Harlaa gbagbọ pe o le jẹ nipasẹ awọn omiran nikan, ni ibamu si awọn igbagbọ wọn. Ero wọn ni pe iwọn awọn bulọọki okuta ti a lo lati kọ awọn ẹya wọnyi le ṣee gbe nipasẹ awọn omiran nla nikan. O tun han gbangba pe iwọnyi kii ṣe eniyan lasan nitori titobi nla ti awọn ile naa, bakanna.
Lẹ́yìn ìtúpalẹ̀ àwọn òkú tí ó lé ní ọ̀ọ́dúnrún tí a ṣàwárí ní ibi ìsìnkú àdúgbò náà, àwọn awalẹ̀pìtàn ṣàwárí pé àwọn olùgbé ibẹ̀ jẹ́ ẹni àràádọ́ta ọ̀kẹ́, àti nítorí náà wọn kò kà sí òmìrán. Awọn agbalagba ọdọ ati awọn ọdọ ni a sin ni awọn ibojì ti a ṣe awari, ni ibamu si Insoll, ẹniti o tun jẹ alakoso iṣakoso ti awọn onimọ-jinlẹ ti n ṣiṣẹ lori ma wà. Fun akoko akoko, gbogbo wọn jẹ giga giga.
Lakoko ti o jẹwọ data ti awọn alamọja ti pese, awọn eniyan abinibi ṣetọju pe wọn ko ni idaniloju nipasẹ awọn awari wọn ati ṣetọju pe awọn omiran nikan ni o lagbara lati kọ awọn ẹya arabara wọnyi. Kì í ṣe ìgbà àkọ́kọ́ tí ìmọ̀ sáyẹ́ǹsì òde òní máa ń sọ ìtàn àròsọ kan tó ti wà fún ọgọ́rọ̀ọ̀rún ọdún sẹ́yìn gẹ́gẹ́ bí ìtàn àròsọ lásán.
Kini nipa awọn olugbe ti o jẹ ki wọn ni idaniloju pe awọn omiran ni o ni iduro fun kikọ awọn ẹya Harlaa? Ni awọn ọdun wọnyi, ṣe wọn ṣe akiyesi eyikeyi? Ko dabi pe wọn yoo ni idi eyikeyi lati ṣe iro tabi purọ nipa ohunkohun bi iyẹn.
Bíótilẹ o daju pe awọn ibojì ko pese ẹri ti aye ti awọn omiran, eyi ko ṣe akoso iṣeeṣe pe awọn omiran ni ipa ninu kikọ aaye naa. Ọ̀pọ̀lọpọ̀ gbà gbọ́ pé a kò sin àwọn ẹ̀dá wọ̀nyí sí ibi kan náà nítorí pé wọ́n kà wọ́n sí ohun títóbi àti alágbára. Awọn miiran ko gba.
