ஆர்மீனியாவில் 3,000 ஆண்டுகள் பழமையான கட்டிடத்தின் இடிபாடுகளுக்குள் காணப்படும் மர்மமான வெள்ளை, தூள் போன்ற பொருட்களின் குவியல்கள் ஒரு சமையல் வரலாற்றாசிரியரின் கனவு - பண்டைய மாவின் எச்சங்கள்.
கடந்த அக்டோபரில் மேற்கு ஆர்மீனியாவில் உள்ள மெட்சமோர் நகரில் உள்ள தொல்பொருள் தளத்தில் பணிபுரியும் போது போலந்து-ஆர்மேனிய தொல்பொருள் ஆராய்ச்சியாளர்கள் குழு இந்த கண்டுபிடிப்பை மேற்கொண்டது. மாவை அடையாளம் கண்டு, பல உலைகளை தோண்டியதில், பழங்கால அமைப்பு ஒரு காலத்தில் ஒரு பெரிய பேக்கரியாக செயல்பட்டதை குழு உணர்ந்தது, அது ஒரு கட்டத்தில் தீயில் அழிக்கப்பட்டது.
இரும்பு யுகத்தின் உரார்ட்டு இராச்சியத்தின் போது, மாபெரும், சுவர் கொண்ட குடியேற்றத்தின் மரபு பற்றி மேலும் அறிய தொல்பொருள் ஆராய்ச்சியாளர்கள் அகழ்வாராய்ச்சியைத் தொடங்கினர். கிமு 1200-1000 வரை கீழ் நகரத்தில் பயன்பாட்டில் இருந்த எரிந்த கட்டிடத்தின் கட்டடக்கலை எச்சங்களை மையமாகக் கொண்டு, "மரக் கற்றைகள் கொண்ட நாணல் கூரையைத் தாங்கும் மொத்தம் 18 மர நெடுவரிசைகளின் இரண்டு வரிசைகளை" அவர்கள் அடையாளம் கண்டுள்ளனர். சமூகத்திற்கான போலந்தின் அறிவியல்.
கட்டிடத்தின் நெடுவரிசைகளில் இருந்து கல் தளங்கள் மற்றும் அதன் விட்டங்கள் மற்றும் கூரையின் பாடப்பட்ட துண்டுகள் மட்டுமே எஞ்சியிருந்தன. இந்த அமைப்பு முதலில் சேமிப்பகமாகச் செயல்படும் வகையில் கட்டப்பட்டிருந்தாலும், பின்னர் பல உலைகள் சேர்க்கப்பட்டதற்கான ஆதாரங்கள் இருப்பதாக ஆராய்ச்சியாளர்கள் கூறுகின்றனர்.
அந்த சரிந்த எச்சங்களுக்குள், குழு வெள்ளை தூசியின் பரந்த, அங்குல தடிமனான பூச்சுகளைக் கண்டது. முதலில் அவர்கள் அதை சாம்பல் என்று கருதினர், ஆனால் பேராசிரியர் கிரிஸ்ஸ்டோஃப் ஜக்குபியாக் தலைமையில், மர்மப் பொடியை ஈரப்படுத்தவும் அதன் உண்மையான ஒப்பனையை தீர்மானிக்கவும் குழு மிதக்கும் செயல்முறையைப் பயன்படுத்தியது.
இரசாயனப் பகுப்பாய்வை மேற்கொண்ட பின்னர், அந்தக் குழு ரொட்டி சுடுவதற்குப் பயன்படுத்தப்படும் கோதுமை மாவு என்று தீர்மானித்தது. 3.5-3.2-அடி (82க்கு 82 மீட்டர்) கட்டிடத்தில் ஒரு காலத்தில் தோராயமாக 25 டன் (25 மெட்ரிக் டன்) மாவு சேமிக்கப்பட்டிருக்கும் என்று அவர்கள் மதிப்பிட்டனர். ஆரம்ப இரும்பு யுகத்தின் போது கிமு 11 மற்றும் 9 ஆம் நூற்றாண்டுகளுக்கு இடையில் பேக்கரி செயல்பட்டதாக ஆராய்ச்சியாளர்கள் மதிப்பிடுகின்றனர்.
"இது மெட்சாமோரில் உள்ள பழமையான கட்டமைப்புகளில் ஒன்றாகும்" என்று ஜகுபியாக் கூறினார். "தீவிபத்தின் போது கட்டிடத்தின் கூரை இடிந்து விழுந்ததால், அது அனைத்தையும் பாதுகாத்தது, அதிர்ஷ்டவசமாக, மாவு உயிர் பிழைத்தது. இது பிரமிக்க வைக்கிறது; சாதாரண சூழ்நிலையில், எல்லாவற்றையும் எரித்து, முழுவதுமாக அகற்ற வேண்டும்.
கட்டிடம் ஒரு பேக்கரியாக மாறுவதற்கு முன்பு, ஜக்குபியாக் கூறினார், இது "விழாக்கள் அல்லது கூட்டங்களுக்குப் பயன்படுத்தப்பட்டிருக்கலாம், பின்னர் சேமிப்பகமாக மாற்றப்பட்டது." கண்டுபிடிக்கப்பட்ட மாவு இந்த கட்டத்தில் உண்ணக்கூடியதாக இல்லை என்றாலும், நீண்ட காலத்திற்கு முன்பு தளத்தில் 7,000 பவுண்டுகள் பிரதான மூலப்பொருளை வைத்திருந்தது, இது வெகுஜன உற்பத்திக்காக கட்டப்பட்ட ஒரு பேக்கரியை சுட்டிக்காட்டுகிறது.
மெட்சமோரின் பண்டைய குடிமக்களைப் பற்றி அதிகம் அறியப்படவில்லை என்றாலும், அவர்களுக்கு எழுதப்பட்ட மொழி இல்லாததால், 8 ஆம் ஆண்டில் மன்னர் அர்கிஷ்டி I ஆல் கைப்பற்றப்பட்ட பின்னர், கோட்டையான நகரம் விவிலிய இராச்சியமான உரரத்தின் (உரார்டு என்றும் உச்சரிக்கப்படுகிறது) ஒரு பகுதியாக மாறியது என்பதை ஆராய்ச்சியாளர்கள் அறிவார்கள். நூற்றாண்டு கி.மு. இதற்கு முன், இது 247 ஏக்கர் (100 ஹெக்டேர்) பரப்பளவில் இருந்திருக்கும் மற்றும் ஒரு காலத்தில் "ஏழு சரணாலயங்களைக் கொண்ட கோவில் வளாகங்களால் சூழப்பட்டிருந்தது" என போலந்தில் உள்ள அறிவியல் கூறுகிறது.
தொல்பொருள் ஆராய்ச்சியாளர்கள் பிராந்தியத்தைச் சுற்றி இதேபோன்ற பேக்கரிகளைக் கண்டுபிடித்துள்ளனர், ஆனால் ஜகுபியாக் அதிகாரப்பூர்வ வெளியீட்டில் குறிப்பிட்டது போல், மெட்சாமோர் இப்போது தெற்கு மற்றும் கிழக்கு காகசஸில் காணப்படும் பழமையான ஒன்றாகும்.
