Khubarada cilmiga qadiimiga ah ayaa daaha ka qaaday hadhaagii macbad soo jiray muddo laga joogo 2,700 oo sano, wakhtigaas oo boqortooyo la odhan jiray Kuush ay ka talinaysay dhul aad u ballaadhan, oo ay ku jiraan waxa hadda loo yaqaan Suudaan, Masar iyo qaybo ka mid ah bariga dhexe.
Hadhaaga macbadka ayaa laga helay qalcado dhexe oo ku yaal Old Dongola, oo ah goob ku taal inta u dhaxaysa isha saddexaad iyo afraad ee wabiga Niil ee Suudaan casriga ah.
Dhagaxyada macbadka qaarkood ayaa lagu qurxiyey sawirro iyo qoraallo xaraf ah. Falanqaynta sawir-qaadaha iyo qoraalka waxay soo jeedinaysaa inay qayb ka ahaayeen qaab-dhismeed la xidhiidha nuskii hore ee qarnigii hore ee BC.
Daah-furka ayaa ahaa mid la yaab leh, maadaama aan la helin wax ilaa hadda laga soo bilaabo 2,700 oo sano laga helay Old Dongola, cilmi-baarayaasha qadiimiga ah ee Xarunta Polish ee Archaeology Mediterranean ee Jaamacadda Warsaw ayaa bayaan ku sheegay.
Gudaha qaar ka mid ah hadhaagii macbudka, cilmi-baarayaashu waxay heleen qaybo ka mid ah qoraallada, oo ay ku jiraan mid sheegaya in macbudka uu u heellan yahay Amun-Ra ee Kawa, David Wieczorek, oo ah khabiir ku takhasusay Masar oo la shaqeynaya kooxda cilmi-baarista, ayaa u sheegay Live Science email. Amun-Ra wuxuu ahaa ilaah lagu caabudo Kush iyo Masar, Kawa waa goob qadiimiga ah oo ku taal Suudaan oo ka kooban macbad. Ma cadda in baloogyada cusub ee la helay ay yihiin macbadkan ama mid aan hadda jirin.
Julia Budka, oo ah borofisar cilmiga qadiimiga ah ka dhiga jaamacada Ludwig Maximilian ee Munich oo shaqo balaadhan ka soo qabatay Sudan balse aan ku lug lahayn mashruucan cilmi baadhista ah, ayaa email Live Science ugu sheegtay “in ay tahay daah-fur aad u muhiim ah oo keenaya dhawr su’aalood.”
Tusaale ahaan, waxay u malaynaysaa in cilmi-baadhis dheeraad ah loo baahan karo si loo go'aamiyo taariikhda saxda ah ee macbadka. Su'aal kale ayaa ah in macbadku uu ka jiray Old Dongola ama in hadhaaga laga soo raray Kawa ama goob kale, sida Gebel Barkal, oo ah goob ku taal Suudaan oo leh tiro macbadyo ah iyo Ahraamyo, ayuu yiri Budka. In kasta oo daah-furku uu yahay “mid aad muhiim u ah” iyo “aad u xiiso badan,” haddana waa “ goor hore in wax sax ah la sheego,” waxaana loo baahan yahay cilmi-baaris dheeraad ah, ayay tidhi.
Cilmi-baarista Old Dongola ayaa socota. Kooxda waxaa hogaaminaya Artur Obłuski, oo ah cilmi-baaraha qadiimiga ah ee Xarunta Polish ee Archaeology Mediterranean.
