Le fasioti tagata e leʻi faʻamaonia le potu loka o Joe Elwell, 1920

I le aso 11 o Iuni, 1920, na fasiotia ai Joseph Bowne Elwell i se potu sa loka mai totonu. Na faapefea la ona maliu o ia?

Iā Iuni 11, 1920, ina ua faatoʻā oso aʻe le lā, na fanaina ai le ulu o Elwell i se fana otometi .45 i lona fale o loo loka i le Aai o Niu Ioka. I lena taeao, na taunuu ai le teufale o Marie Larsen e pei ona masani ai i le fale mautotogi o Elwell. Peitaʻi, o le taimi lea na fesagaʻi ai o ia ma se vaaiga mataʻutia na faateʻia ai o ia mo sina taimi.

 

Joe Elwell
O Joseph B. Elwell e leai se popole, o loo taoto i luga o le oneone o Florida i se taimi lata mai i lona fasioti tagata i le 1920. © Library Of Congress

Na vave lava ona ia alaga mai o loo i ai se tagata ese i le fale o Mr. Elwell, ma ua maliu o ia. Ina ua toe siaki, na iloa ai o le tagata ese o Joe Elwell, naʻo le leai o ona fulufulu mamanu ma nifo iila, lea na ia faʻaaogaina e faʻalelei ai ona foliga i luma o tagata lautele.

E iai le talitonuga o Elwell na fana i le ulu, ae o le pule i le ola e le o se faʻamatalaga. E leai se faʻailoga o le auupega i totonu o le potu, ae o le auupega fasioti tagata e foliga mai na fana i se mamao e 1-2 mita (3-5 ft) le mamao.

Vaaiga o solitulafono

Le tala o le maliu fa'afuase'i o Elwell
Le tala o le maliu lilo o Elwell © Library of Congress

Na le mautonu leoleo i le vaaiga o solitulafono. E leai se fana na maua i le nofoaga o solitulafono, ae o le pulufana na maliu ai o ia na maua atu o loʻo tuʻu lelei i luga o le laulau. E foliga mai o le pulufana na oso ese mai le puipui ma luga o le laulau, ae o le mea na tuʻuina atu na foliga mai o le tulaga. O le pulufana a le pulu sa taatia i luga o le eleele.

Sa punou le fasioti tagata i luma o Elwell ina ua ia tosoina le faʻaoso, ina ia mafai ona ia iloa atu le tulimanu o le manuʻa. E leai se mea na gaoia, ma e leai foi ni tulaga lima mai fafo na maua i le vaaiga. E leai se fa'ailoga o se tauiviga po'o se ulufale fa'amalosi i totonu o le fale. Sa loka mea uma, e aofia ai le potu ma le fale.

Atonu na iloa e Elwell lana fasioti tagata ma faʻatagaina saoloto o ia i totonu o le fale. Sa nofo o ia i lalo ma le amanaiaina se tagata asiasi ao tatala lana meli. Pe sa ia talanoa lelei ma lana malo a o faia lenei galuega masani? E leai se faʻamatalaga e uiga i le solitulafono i tusi poʻo luga o le eleele.

Fa'aataataga?

Na talisua Elwell ma Viola Kraus, o se tamaitai talu ai nei tete'a, i le Ritz-Carlton Hotel i le afiafi ua mavae. O Elwell na aafia faʻatasi ma le tele o fafine, e aofia ai Kraus. O Helen Derby, o lē na faaipoipo ia Elwell i le 1904, na faailoa atu o ia i ana uō ma uō e masani lelei.

Helen Derby Ewell, le faletua o Joseph Elwell
Helen Derby Ewell, faletua o Joseph Elwell © Front Page Detectives

E ui lava na avea Elwell ma milionea mai taʻaloga alalaupapa, na fesoasoani lona faletua ia te ia e faia ni fesoʻotaʻiga ma ana uo ma uo masani. Na teteʻa i laʻua i le 1920. E ui lava o Derby o se tagata na masalomia muamua, o lana alibi sa malu, ma e leʻi aafia o ia i le maliu o lana tane muamua.

E tusa ai ma le Loia a le Itumalo o Edward Swann, o Elwell sa talanoa i totonu o lona fale ae lei fanaina o ia, ma o lea na ia iloa ai lona fasioti tagata. E tasi lava le faamoemoega o le fasioti tagata o le fasioti ia te ia. E leai ni mea taua na gaoia. O le mea moni, sa salalau solo mea taua i le tino o Elwell.

Fale mautotogi o Elwell
Fale mautotogi o Elwell © Library of Congress

E ui lava i mau uma na aoina e le au suʻesuʻe, ae e leʻi mafai ona latou iloa poʻo ai na fanaina Joe Elwell, ma o loʻo tumau pea le mataupu o se mealilo e leʻi faʻamalamalamaina.