بابل جو زوال هڪ تاريخي واقعو هو جيڪو 539 ق. سائرس عظيم جي ماتحت Achaemenid سلطنت پاران بابل تي حملي هن وقت نو-بابلي سلطنت جي خاتمي جو اشارو ڏنو. بابل جي زوال جو ذڪر مختلف قديم ماخذن ۾ ڪيو ويو آهي، جن ۾ سائرس سلندر، يوناني مورخ هيروڊوٽس، ۽ پراڻي عهد نامي جا ڪيترائي حوالا شامل آهن.
بابل جي تباهي کان اڳ وڏي ترقي
بابل هڪ جديد دور جو عراقي شهر آهي جنهن جي تاريخ ٽين صدي قبل مسيح تائين آهي جڏهن اهو فرات نديءَ تي هڪ معمولي بندرگاهه شهر هو. ان زماني ۾ بابل اڪادي سلطنت جو حصو هو. آبادي وڌندي ۽ ترقي ڪندي وقت سان گڏ قديم ميسوپوٽيميا جي سڀ کان اهم شهرن مان هڪ بڻجي ويندي. اموري بادشاه، حمورابي جي دور ۾، بابل 18 صدي عيسويءَ جي آس پاس واري علائقي ۾ غالب طاقت بڻجي ويو.
حمورابي (حڪومت 1792-1750 ق. م) بابل جي پهرين خاندان جو ڇهون بادشاهه هو. هن پنهنجي ڊگهي حڪمراني دوران، هن پنهنجي سلطنت جي وسيع توسيع جي نگراني ڪئي، سڀني ملڪن ۾ تهذيب کي ڦهلائڻ جي مقدس مشن جي حصي جي طور تي ايلام، لارسا، اشوننا ۽ ماري جي شهر-رياستن کي فتح ڪيو. اسوري جي بادشاهي، اسم-ڊگن I، ۽ پنهنجي پٽ کي خراج تحسين ڏيڻ تي مجبور ڪندي، هن بابل کي ميسوپوٽيميا ۾ هڪ اهم قوت طور قائم ڪيو.
حمورابي انتظاميه کي آسان بڻايو، وڏي پيماني تي تعميراتي منصوبا شروع ڪيا، زراعت کي وڌايو، انفراسٽرڪچر جي مرمت ۽ تعمير ڪئي، شهر جي ديوارن کي وڌايو ۽ مضبوط ڪيو، ۽ ديوتائن لاءِ وقف ڪيل شاندار مندر تعمير ڪرايا.
هن جو توجه به فوجي ۽ فاتح هو، پر هن جو وڏو مقصد، هن جي پنهنجي لکڻين موجب، انهن ماڻهن جي زندگين کي بهتر بنائڻ هو، جيڪي هن جي ماتحت رهندا هئا. حمورابي جي وفات تائين، بابل سڄي ميسوپوٽيميا تي قبضو ڪري ورتو، پر سندس جانشين هن طاقت کي برقرار رکڻ جي قابل نه هئا.
اهو شايد هڪ قابل انتظاميه جي کوٽ جي ڪري ٿي سگهي ٿو ڇاڪاڻ ته علائقائي جنگين ۾ هن جي سرگرم مصروفيت جو مطلب اهو آهي ته هن هڪ انتظامي فريم ورڪ جي قيام کي ترجيح نه ڏني جيڪا هن جي موت کان پوء هن جي سلطنت جي جاري آپريشن کي يقيني بڻائي. نتيجي طور، فرسٽ بابلي سلطنت مختصر عرصي تائين رھي ۽ جلد ئي ٻاھرين ماڻھن جي قبضي ھيٺ آئي، جھڙوڪ هٽيٽس، ڪاسائٽس ۽ اشورين.
نو-آشوري سلطنت جي تباهي ۽ نئين بابل جي پيدائش
627 ق.م ۾ اشوربنيپال جي موت کان پوءِ، نو-آشوري سلطنت ۾ گهرو ويڙهه شروع ٿي، ان کي ڪمزور ڪري ڇڏيو. ڪيترن ئي نو-آشوري سلطنت جي مضمونن بغاوت ڪرڻ جي موقعي جو فائدو ورتو. انهن مان هڪ نابوپولاسر هو، جيڪو ڪلڊين شهزادو هو، جنهن ميڊيس، پارسي، سٿين ۽ ڪيمرين سان اتحاد قائم ڪيو. هي اتحاد نو-آشوري سلطنت کي شڪست ڏيڻ ۾ ڪامياب ٿي ويو.
نابوپولاسر نيو-بابلي سلطنت ٺاهي، جنهن جي گاديءَ جو هنڌ بابل هو، بعد ۾ اشورين کان آزادي حاصل ڪئي. جڏهن هو مري ويو، هن پنهنجي پٽ کي هڪ وسيع نصيب ۽ هڪ طاقتور بابل شهر ڇڏيو. هن شهنشاهه شاندار نيو-بيبيلوني سلطنت جو بنياد رکيو، پنهنجي پٽ نبوچدنزر II کي بابليون کي قديم ثقافت جي اڳيان پيش ڪرڻ لاءِ مناسب حالتون مهيا ڪيون. پٽ ائين ئي ڪيو.
Neo-Babylonian Empire Nebuchadnezzar II جي دور حڪومت ۾ پنهنجي عروج تي پهتي، جيڪو 605 ق. Neo-Babylonian Empire Nebuchadnezzar II جي حڪومت هيٺ بابل، اسيريا، ايشيا مائنر جي حصن، فينيشيا، اسرائيل ۽ اتر عرب تي حڪومت ڪئي، جيڪا تقريبن 562 ق.م تائين قائم رهي.
اڄ، Nebuchadnezzar II گهڻو ڪري ڪجهه اهم ڪمن لاء تسليم ڪيو ويو آهي. شروعاتن لاءِ، هو يهودين کي بابل مان ڪڍڻ، 597 ق. م ۾ يروشلم تي قبضو ڪرڻ ۽ 587 ق.
هن کي بابل جي ٻن اهم خصوصيتن، 575 ق.م ۾ اشتر گيٽ ۽ بابل جا لٽڪيل باغن جي تعمير لاءِ پڻ وڏي پيماني تي سڃاتو وڃي ٿو، جن کي قديم دنيا جي ستن عجائبن مان هڪ سمجهيو وڃي ٿو. بهرحال، اڃا تائين بحث جاري آهي ته ڇا نبوچدنزر II هننگنگ باغن جي تعمير لاء قرض جو مستحق آهي.
اڃا به وڌيڪ دلچسپ ۽ تڪراري خيال اهو آهي ته هن بادشاهه بابل جي ٽاور جي تعمير جي اجازت ڏني، پر ان نالي هيٺ نه. بابل جي Etemenanki هن جوڙجڪ لاء سڀ کان وڌيڪ امڪاني اميدوار سمجهيو ويندو آهي. هي هڪ زگگرات هو، جيڪو بابل جي سرپرست ديوتا، مردوڪ ڏانهن وقف ڪيو ويو هو.
بابل ڪيئن زوال ٿيو - ڇا نبونيڊس جي حڪمراني بابل جي تباهي ۾ مدد ڪئي؟
بادشاهن جيڪي نبوچدنزر II جي جانشين ٿيا، هن جي ڀيٽ ۾ تمام گهٽ مهارت رکندڙ هئا ۽ تمام ٿوري عرصي تائين حڪومت ڪئي. Neo-Babylonian Empire ۾ Nebuchadnezzar II جي موت کان پوءِ واري ڏهاڪي ۾ چار بادشاها هئا، جن مان آخري Nabonidus هو، جنهن 556 ق.م کان 539 ق.م ۾ بابل جي زوال تائين حڪومت ڪئي.
Nabonidus مجموعي طور تي 17 سالن تائين حڪومت ڪئي ۽ هن علائقي جي تاريخي تعميراتي ۽ ثقافتي روايتن جي بحاليءَ لاءِ مشهور آهي، هن کي جديد تاريخدانن جي وچ ۾ ”آثار قديمه جو بادشاهه“ قرار ڏنو. ان جي باوجود، هو پنهنجي رعيت، خاص ڪري مردوڪ جي پادرين ۾ غير مقبول هو، ڇاڪاڻ ته هن چنڊ ديوتا گناهه جي حق ۾ مردوڪ مذهب تي پابندي لڳائي ڇڏي هئي.
قديم آثارن ۾ پڻ نوٽ ڪيو ويو آهي ته ڪجهه طريقن سان هي حڪمران بابل ڏانهن تمام گهڻو ڌيان نه هو: "هن جي بادشاهي جي ڪيترن ئي سالن دوران، نبونيڊس عربن جي نخلستان تيما تي غير حاضر هو. هن جي ڊگهي غير حاضري جا سبب هڪ تڪرار جو معاملو رهيون آهن، نظرياتي بيمارين کان جنون تائين، مذهبي آثار قديمه ۾ دلچسپي تائين.
بابل ڪڏهن گريو؟
انهيءَ وچ ۾، اوڀر طرف پارسي، سائرس عظيم جي اڳواڻيءَ ۾ پنهنجي تسلط کي مضبوط ڪري رهيا هئا. پارسي 549 ق م ۾ ميڊيز تي غالب آيا ۽ بابل جي چوڌاري زمين تي قبضو ڪرڻ لڳا. آخرڪار، 539 ق.م ۾ فارسين بابل کي فتح ڪيو.
بابل جي زوال سان نو-بابلي سلطنت جو خاتمو آيو. ڪيترن ئي قديم مورخن ان تاريخي واقعي کي قلمبند ڪيو آهي، پر تضادن جي ڪري اصل واقعن کي ٻيهر تخليق ڪرڻ ناممڪن آهي.
يوناني مورخ هيروڊوٽس ۽ زينوفون موجب بابل جو گهيرو ٿيڻ کان پوءِ ٿيو. سائرس سلنڈر ۽ نابونيڊس ڪرانيڪل (بابل جي تاريخ جو حصو)، ٻئي طرف، بيان ڪري ٿو ته پارسيون بغير جنگ جي بابل تي قبضو ڪيو. ان کان علاوه، سائرس سلنڈر فارسي حڪمران کي بابل کي فتح ڪرڻ لاء ماردوڪ جي پسند جي طور تي ظاهر ڪري ٿو.
بابل جي نبوت جو زوال - ڪهڙي ڪهاڻي ٻڌائي ٿي؟
بابل جو زوال بائبل جي تاريخ ۾ قابل ذڪر آهي ڇاڪاڻ ته اهو ڪيترن ئي پراڻي عهد نامي جي لکڻين ۾ درج ٿيل آهي. سائرس سلنڈر ۾ درج ڪيل هڪ ڪهاڻي هڪجهڙائي آهي جيڪا يسعياه جي ڪتاب ۾ بيان ڪئي وئي آهي. سائرس کي مردوڪ جي بدران اسرائيل جي خدا طرفان چونڊيو ويو هو. بابل جي زوال کان پوء، يهودين کي جلاوطن ڪيو ويو هو جڏهن نبوچدنزر II جي قيد کان پوء گهر واپس وڃڻ جي اجازت ڏني وئي.
نبوچدنزر II جي دور ۾، بابل جي زوال جي اڳڪٿي ڪئي وئي هئي هڪ ٻئي ڪتاب، دانيال جي ڪتاب ۾. هن ڪتاب جي مطابق، بادشاهه کي هڪ خواب ڏسڻ ۾ آيو، جنهن ۾ هن هڪ مجسمو ڏٺو جنهن ۾ سون جو مٿو، چاندي جي سينو ۽ هٿ، پيتل جي پيٽ ۽ ران، لوهه جي پيرن ۽ مٽي پيرن سان گڏ.
مجسمي کي پٿر سان ٽڪرائجي ويو، جيڪو اڳتي هلي هڪ جبل بڻجي ويو جنهن سڄي ڌرتي کي ڍڪي ڇڏيو. نبيءَ دانيال بادشاهه جي خواب جي تعبير ڪئي جنهن ۾ لڳاتار چئن بادشاهن جي نمائندگي ڪئي وئي، جن مان پهرين نو-بابلي سلطنت هئي، جنهن کي خدا جي بادشاهت طرفان تباهه ڪيو ويندو.
