W 2016 roku podczas wykopalisk w późnoneolitycznej osadzie w Jiaojia – wiosce w chińskiej prowincji Shandong odnaleziono szczątki niezwykle wysokiej grupy ludzi, którzy żyli około 5,000 lat temu. Biorąc pod uwagę, że rasa ludzka nigdy nie była wyższa niż dzisiaj, ci starożytni „giganci” byli niewątpliwie zwiastunami przyszłości.
Wykopaliska prowadzone były przez naukowców z Uniwersytetu w Shandong. Według chińskiej państwowej agencji informacyjnej Xinhua podczas ekspedycji archeologicznej w Jiaojia odkryli tam skarbnicę fascynujących znalezisk – w tym ruiny 104 domów, 205 grobów i 20 dołów ofiarnych. Miejsce to jest późno neolitycznym miejscem pochówku, kiedy Dolinę Żółtej Rzeki zamieszkiwała kultura Longshan, znana również jako „kultura czarnej ceramiki”. Ta grupa kultur eneolitycznych kwitła tu od około 3000 do 1900 pne.
Warto zauważyć, że analiza szkieletów znalezionych podczas wykopalisk wskazuje, że starożytni ludzie byli dziwnie wysocy – wiele z nich miało ponad 180 centymetrów wzrostu. Do tej pory archeolodzy nie podali, ile znaleziono szczątków i jakiej płci. Wiadomo jednak, że wzrost najwyższego człowieka, którego znaleźli, wynosi około 192 centymetry. Dla swoich sąsiadów mieszkańcy tej osady z pewnością wydawali się prawdziwymi gigantami. Jak pokazują inne badania, typowi neolityczni mężczyźni mieli około 167 centymetrów wzrostu, a kobiety około 155.
Jak wyjaśniają naukowcy, tak niezwykła wysokość była prawdopodobnie wynikiem genetyki i wpływów środowiskowych. W rzeczywistości wzrost pozostaje cechą charakterystyczną ludzi żyjących dzisiaj w Shandong. Według danych z 2015 roku średni wzrost 18-latków w regionie wynosi 179 centymetrów, czyli o 5 centymetrów więcej niż w kraju.
Jeden z czołowych badaczy wykopalisk, Fang Hui (kierownik szkoły historii i kultury Uniwersytetu Shandong) zauważa, że znaleziona cywilizacja późnego neolitu zajmowała się rolnictwem, co oznacza, że mieszkańcy wioski mieli dostęp do różnych obfitych i pożywnych potraw. Spośród zbóż najczęściej uprawiano proso, a świnie były ważną częścią hodowli zwierząt. Ta stabilna dieta wpłynęła na fizyczne proporcje starożytnych Chińczyków, w tym na wzrost, wyjaśnia Hui.
Co ciekawe, w grobowcach znaleziono najwyższych ludzi kultury Longshan, co archeolodzy przypisują mieszkańcom o wyższym statusie społecznym, co oznacza, że mogli jeść nawet lepiej niż inni.
Być może sąsiedzi tej wsi nie mieli tylu produktów i tak zbilansowanej diety, a warunki środowiskowe były bardziej surowe, co wpłynęło na ich niski wzrost. Nawiasem mówiąc, jednymi z najmniejszych prehistorycznych ludzi byli Majowie z Ameryki Środkowej: przeciętny mężczyzna dorastał do 158 centymetrów, a kobieta do 146.
Jednak jest prawdopodobne, że wysokość jako korzystna cecha genetyczna istniała na długo przed erą neolitu i ludem Longshan. Świadczą o tym ostatnie badania przeprowadzone przez czeskich naukowców (Uniwersytet Masaryka). Tak więc wśród kultury Gravetian znaleziono geny wzrostu. Ci Europejczycy z późnego paleolitu żyli od 50 do 10 tysięcy lat temu i byli łowcami mamutów, co mogło mieć wpływ na ich postawę. Najwyżsi przedstawiciele osiągnęli wysokość 182 centymetrów.
Założenia czeskich badaczy w dużej mierze pokrywają się z opinią archeologów chińskich. Tak więc główny autor artykułu o kulturze graweckiej, Pavel Grassgruber, mówi:
„Obfitość wysokiej jakości białek i niska gęstość populacji stworzyły warunki środowiskowe, które doprowadziły do genetycznej selekcji wysokich samców”.
Nie można jednak z całą pewnością stwierdzić, dlaczego niektóre grupy ludzi są niskie, a inne wysokie. Na rozwój człowieka wpływa wiele czynników: ekologia, dziedziczność, różne choroby i tak dalej. Ze względu na tak wiele zmiennych kwestia wzrostu w nauce wciąż ma wiele słabych punktów.
