In de Democratische Republiek Congo werd een raadselachtig oud artefact ontdekt dat historici en wiskundigen decennialang in verwarring heeft gebracht. Het Ishango-bot, ontdekt in de “Fisherman Settlement” van Ishango, is een botwerktuig en mogelijk wiskundig apparaat dat dateert uit het Boven-Paleolithicum.
Dit donkerbruine, gebogen bot, ongeveer 10 centimeter lang, heeft aan één uiteinde een scherp stuk kwarts, mogelijk om te graveren.
De gravures op het Ishango-bot hebben geleid tot verschillende theorieën over hun betekenis. Sommigen geloven dat ze een wiskundige betekenis of astrologische relevantie kunnen hebben.
Het bot vertoont een reeks markeringen in drie kolommen, die door sommigen worden geïnterpreteerd als markeringen. Anderen beweren echter dat deze cijfers werden gebruikt voor het tellen of het uitvoeren van eenvoudige wiskundige procedures.
Een andere speculatie is dat de gravures op het bot een maankalender voorstellen. Met een geschiedenis die 20,000 jaar teruggaat, wordt het Ishango-bot beschouwd als een van de oudste wiskundige instrumenten die de mensheid kent.
Het Ishango-bot werd in 1950 ontdekt door de Belgische ontdekkingsreiziger Jean de Heinzelin de Braucourt tijdens zijn verkenning van Congo. Het werd gevonden tussen menselijke resten en stenen werktuigen, wat wijst op een beschaving die leefde van de visserij en het verzamelen in het gebied.
Professor de Heinzelin bracht het Ishango-bot terug naar België, waar het nu wordt bewaard in het Koninklijk Belgisch Instituut voor Natuurwetenschappen in Brussel. Er zijn meerdere mallen en kopieën gemaakt om het kwetsbare artefact te behouden.
De ouderdom van het Ishango-bot is een onderwerp van discussie onder archeologen. Aanvankelijk geschat op tussen 9,000 voor Christus en 6,500 voor Christus, wordt nu aangenomen dat het ongeveer 20,000 jaar oud is. Door de vulkanische activiteit in de buurt van de vindplaats is het echter een uitdaging geworden om een nauwkeurige datum te bepalen.
De markeringen op het Ishango-bot hebben wiskundigen gefascineerd. Sommigen geloven dat het bot duidt op een goed begrip van decimalen of priemgetallen. Anderen suggereren dat het een telinstrument was dat gebruik maakte van een cijfersysteem met grondtal 12.
Antropoloog Caleb Everett suggereert dat het bot mogelijk is gebruikt voor tellen, vermenigvuldigen en als numerieke referentietabel. Ondertussen stelde archeoloog Alexander Marshack voor dat de gravures een maankalender van zes maanden vertegenwoordigen.
Ondanks de verschillende interpretaties wordt er nog steeds veel gespeculeerd over het ware doel en de betekenis achter het Ishango-bot. Sommigen waarschuwen tegen het projecteren van moderne culturele percepties van getallen op dit oude artefact en dringen aan op verder onderzoek naar ander symbolisch materiaal uit hetzelfde tijdperk.
Het Ishango-bot blijft een fascinerende puzzel, die licht werpt op de wiskundige en culturele kennis van onze oude voorouders.
Nadat je over The Ishango Bone hebt gelezen, lees je over de ontdekking van Si.427: een 3,700 jaar oude Babylonische kleitablet, misschien wel het oudst bekende voorbeeld van toegepaste geometrie.
