Zeemeerminnen, raadselachtige half-vissen, half-menselijke entiteiten, komen in veel mythen voor. Als goden of geesten werden ze door veel culturen aanbeden of gevreesd. De meerderheid van hen was vrouwelijk, vandaar de bijnaam zeemeerminnen. Hun mannelijke equivalenten komen minder vaak voor in de folklore, hoewel er een paar waren. Oannes, een van hen, gaat in feite duizenden jaren vooraf aan de vroegst bekende zeemeermin - Atargatis, de Assyrische godheid.
'S Werelds vroegste academisch gevalideerde, volledig functionele beschavingen, Babylon, Sumerië en Akkadia, ontstonden in het oude Mesopotamië. Deze beschavingen leefden in wat nu het huidige Irak en Iran is, in het midden van een regio die bekend staat als de Vruchtbare Halve Maan.
Deze volkeren zijn verantwoordelijk voor de ontwikkeling van het schrift en het wiel, evenals voor andere kritische menselijke vorderingen. Het meest verbijsterende aspect van de ontwikkeling van deze beschavingen is hun bijna onmiddellijke verschuiving van jager-verzamelaars naar geavanceerde beschavingen die steden bouwen. Hun oorsprong blijft een mysterie. Via hun eigen archieven en geschriften vertellen de Sumeriërs ons dat buitenaardse wezens hen hielpen zich te vestigen als een levensvatbare, intelligente beschaving.
Hun goden stonden bekend als de “Anunnaki', wat zich vertaalt als 'Zij die uit de hemel naar de aarde kwamen'. Berossus, Babylonische priester-kroniekschrijver uit de 4e-3e eeuw beschreef hoe een amfibie genaamd Oannes uit de Perzische Golf kwam en de Sumeriërs alle voorkennis die nodig is voor een beschaafd leven.
Wie was Oannes?
Oannes, ook bekend als Adapa en Uanna, was een Babylonische godheid uit de 4e eeuw v.Chr. Elke dag zou hij uit de zee tevoorschijn komen als een vis-menselijk wezen om zijn kennis door te geven aan de bewoners van de Perzische Golf. Overdag leerde hij hen geschreven taal, kunst, rekenen, geneeskunde, astronomie, politiek, ethiek en recht, die alle behoeften voor een beschaafd leven dekte en 's nachts terugkeerden naar de zee.
Vóór zijn interventie waren de Sumeriërs 'als dieren in het veld, zonder orde of wet'. Oannes zag er niet per se uit zoals we ons een meerman zouden kunnen voorstellen. Sommige kunstwerken laten zien dat hij een torso en vissenstaart heeft, maar andere materialen (inclusief houtsnijwerk) laten een menselijk lichaam zien dat lijkt op dat van een vis; en het had een ander hoofd onder de kop van de vis, evenals voeten eronder die identiek waren aan die van een man, ondergeschikt aan de staart van de vis. Je zou bijna kunnen zeggen dat het eruitzag als een 'kostuum' van een gigantische vis.
Zijn stem was, net als zijn taal, welsprekend en menselijk; en een vertegenwoordiging van hem is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Toen de zon onderging, was het de routine van dit wezen om terug in het water te duiken en daar de nacht door te brengen, want hij was amfibisch.
Wat Oannes ook was, het valt niet te ontkennen dat hij geweldig was in wat hij deed. Sumerische astronomen waren zo briljant dat hun schattingen voor maanrotatie slechts 0.4 afwijken van hedendaagse geautomatiseerde berekeningen.
Ze erkenden ook dat planeten rond de zon draaien, wat de renaissancewetenschap pas duizenden jaren lang zou postuleren. Sumerische wiskundigen waren ook begaafd bijna niet te geloven voor hun tijd.
Een tablet gevonden in de Kuynjik-heuvels had een 15-cijferig nummer - 195,955,200,000,000. Wiskundigen in de gouden periode van het oude Griekenland konden niet verder dan 10,000 tellen.
We kennen Oannes vooral door de verhalen van Berossus. Alleen fragmenten van zijn geschriften zijn bewaard gebleven, dus het verhaal van Oannes is voornamelijk overgeleverd via de samenvattingen van zijn geschriften door Griekse historici. Een fragment luidt:
Aanvankelijk leidden zij een wat ellendig bestaan en leefden zonder heerschappij op de manier van beesten. Maar in het eerste jaar na de zondvloed verscheen een dier met menselijke rede, Oannes genaamd, dat oprees uit de Erythische Zee, op het punt waar het grenst aan Babylonië.
Hij had het hele lichaam van een vis, maar boven zijn viskop had hij een andere kop die die van een man was, en menselijke voeten kwamen onder de staart van zijn vissen vandaan. Hij had een menselijke stem en een beeld van hem is tot op de dag van vandaag bewaard gebleven.
Hij bracht de dag door temidden van mensen zonder eten; hij leerde hen het gebruik van letters, wetenschappen en allerlei soorten kunst. Hij leerde hen steden te bouwen, tempels te stichten, wetten samen te stellen en legde hun de principes van meetkundige kennis uit.
Hij liet ze de zaden van de aarde onderscheiden en liet ze zien hoe ze de vruchten moesten verzamelen; kortom hij onderwees hen in alles wat de neiging kon hebben om menselijke manieren te verzachten en hun wetten te vermenselijken.
Vanaf die tijd is er niets materieels meer aan zijn instructies toegevoegd. En toen de zon onderging, en dit was Oannes, trok hij zich weer terug in zee, want hij was amfibisch.
De namen van Oannes en de andere zes wijzen van de beschaving – de Apkallu – zijn gegraveerd op een Babylonische tablet die in uruk, de oude hoofdstad van Sumerië (tegenwoordig de stad Warka in Irak).
Wat moeten we denken van het verhaal van Oannes?
Is het denkbaar dat de mythe van Oannes de zeemeermin een kern van waarheid bevat? Zou de mysterieuze figuur die duizenden jaren geleden vanuit de zee aan de Babylonische kust verscheen om de mensheid te verlichten en beschaving op aarde te brengen, echt hebben bestaan?
Of was Oannes, de alwetende mens-god in visvorm, een middel voor Berossus om de raadselachtige oorsprong van de beschaving in termen die zijn tijdgenoten konden begrijpen?
We hebben het idee van een meerman / zeemeermin die de mensheid helpt en opnieuw wordt vereerd, daarom is het redelijk om te concluderen dat de relatie met veel andere zeemeerminverhalen geen toeval. We kunnen alleen maar hopen dat er nog meer teksten over Oannes ontdekt worden, want zijn verhaal blijft ons tot op de dag van vandaag boeien!
