'Echt gigantische' Jura-zeemonsterresten bij toeval ontdekt in museum

Aangenomen wordt dat het wezen een soort pliosaurus is - angstaanjagende roofdieren met enorme schedels, gigantische tanden en een bijtkracht die krachtiger was dan die van een Tyrannosaurus Rex.

De gefossiliseerde overblijfselen van een "werkelijk gigantisch" oud zeemonster zijn bij toeval ontdekt in een Engels museum en onthullen een van de grootste carnivoren die ooit de zeeën hebben bewandeld.

Een artist impression van de pliosaurus. Paleontologen van de Universiteit van Portsmouth hebben bewijs gevonden dat suggereert dat pliosauriërs, nauw verwant aan de Liopleurodon, tot 14.4 meter lang kunnen zijn, twee keer zo groot als een orka.
Een artist impression van de pliosaurus. Paleontologen van de Universiteit van Portsmouth hebben bewijs gevonden dat suggereert dat pliosauriërs, nauw verwant aan de Liopleurodon, tot 14.4 meter lang kunnen zijn, twee keer zo groot als een orka. © Megan Jacobs, Universiteit van Portsmouth | Fair Use.

De vier botten zijn wervels van een onbekende soort Jura-roofdier, een pliosauriër genaamd, en laten zien dat de wezens met dolktanden bijna 50 meter lang kunnen worden - twee keer zo groot als een orka (Orcinus orca). De nieuwe bevinding herziet eerdere schattingen voor de schaal van de prehistorische monsters drastisch.

"Het is geweldig om te bewijzen dat er inderdaad een werkelijk gigantische pliosaurussoort in de late Jura-zeeën was", zei David Martill, een professor paleobiologie aan de Universiteit van Portsmouth in het VK, in een verklaring. "Het zou me niet verbazen als we op een dag duidelijk bewijs vinden dat deze monsterlijke soort nog groter was."

Digitale driedimensionale scanbeelden van het cervicale wervelcentrum van de pliosauriër.
Digitale driedimensionale scanbeelden van het cervicale wervelcentrum van de pliosauriër. © Universiteit van Portsmouth | Fair Use.

Martill kwam de botten tegen terwijl hij door fossielenladen keek in het Abingdon County Hall Museum in het Verenigd Koninkrijk. Nadat hij een grote wervel was tegengekomen, kreeg hij van de curator van het museum te horen dat er nog drie in opslag waren. De fossielen, afkomstig uit de Kimmeridge Clay Formation, werden oorspronkelijk ontdekt tijdens opgravingen bij Warren Farm in Oxfordshire. Ze werden opgegraven uit een afzetting die dateert van ongeveer 152 miljoen jaar geleden tijdens het late Jura.

Door de fossielen met een laser te scannen, schatten Martill en zijn collega's dat ze behoorden tot een angstaanjagend zeemonster dat zich uitstrekte van ongeveer 32 voet tot 47 voet (9.8 tot 14.4 m) lang, waardoor het de grootste pliosauriër is die ooit is ontdekt. Voordien was een van de grootste bekende pliosauriërs Kronosaurus (Kronosaurus queenslandicus), die tussen de 33 en 36 voet (10 tot 11 meter) lang werd.

Pliosauriërs waren de grootste roofdieren van de oceaan tijdens de Jura-periode (201 tot 145 miljoen jaar geleden). Ze achtervolgden de zeeën met behulp van vier krachtige, peddelachtige vinnen. Pliosauriërs waren waarschijnlijk roofdieren uit een hinderlaag, die uit diep en donker water op prooien sprongen en ze spietsten met dolkscherpe tanden, voordat ze ze verpletterden met een beet die krachtiger was dan die van een Tyrannosaurus rex.

Diagram waarin de Abingdon-pliosaurus in een 'schoonheidswedstrijd' wordt geplaatst met een reeks recente aquatische en semi-aquatische gewervelde dieren om de totale lichaamsafmetingen te laten zien.
Diagram waarin de Abingdon-pliosaurus in een 'schoonheidswedstrijd' wordt geplaatst met een reeks recente aquatische en semi-aquatische gewervelde dieren om de totale lichaamsafmetingen te laten zien. © Universiteit van Portsmouth | Fair Use.

"We weten dat deze pliosauriërs zeer angstaanjagende dieren waren die 145-152 miljoen jaar geleden in de zeeën zwommen die Oxfordshire bedekten", zei Martill. "Ze stonden aan de top van de mariene voedselketen en jaagden waarschijnlijk op ichthyosauriërs, plesiosauriërs met lange nek en misschien zelfs kleinere zeekrokodillen, simpelweg door ze doormidden te bijten en er brokken van te nemen."


De studie is oorspronkelijk gepubliceerd in het tijdschrift Procedures van de Vereniging van Geologen. 10 mei 2023.