Zo'n 2,000 jaar geleden noemde de oude Griekse historicus Strabo de aanwezigheid van een belangrijk heiligdom aan de westkust van de Peloponnesos. Er zijn onlangs archaïsche tempelruïnes ontdekt in de buurt van Samikon op de Kleidi-site, die blijkbaar ooit deel uitmaakte van het heiligdom van Poseidon.
Het Oostenrijkse Archeologisch Instituut heeft in samenwerking met collega's van de Johannes Gutenberg Universiteit Mainz (JGU), de Universiteit van Kiel en het Ephoraat van Oudheden van Elis de overblijfselen ontdekt van een vroeg tempelachtig bouwwerk op de plaats van het Poseidon-heiligdom, dat mogelijk was gewijd aan de godheid zelf. Met zijn boor- en directe duwtechnieken heeft het in Mainz gevestigde team van het JGU Institute of Geography onder leiding van professor Andreas Vött bijgedragen aan het onderzoek.
Uitzonderlijke kustconfiguratie van de regio Kleidi/Samikon
De vorm van de westkust van het schiereiland Peloponnesos, de regio waarin de camping zich bevindt, is zeer kenmerkend. Langs de uitgestrekte bocht van de Golf van Kyparissa ligt een groep van drie heuvels van massief gesteente omgeven door alluviale kustsedimenten in een gebied dat anders wordt gedomineerd door lagunes en kustmoerassen.
Omdat deze locatie gemakkelijk bereikbaar en veilig was, ontstond hier tijdens de Myceense tijd een nederzetting die gedurende enkele eeuwen bleef bloeien en contacten naar het noorden en het zuiden langs de kust wist te onderhouden.
Professor Andreas Vött van de universiteit van Mainz voert sinds 2018 geoarcheologisch onderzoek uit in dit gebied met de bedoeling te verduidelijken hoe deze unieke situatie zich heeft ontwikkeld en hoe de kust in de regio Kleidi/Samikon in de loop van de tijd is veranderd.
Voor dit doel heeft hij in verschillende campagnes samengewerkt met Dr. Birgitta Eder, directeur van de afdeling Athene van het Oostenrijkse Archeologisch Instituut, en Dr. Erofili-Iris Kolia van de plaatselijke monumentenbeschermingsautoriteit, het Ephorate of Antiquities of Elis.
“De resultaten van ons onderzoek tot nu toe geven aan dat de golven van de open Ionische Zee tot het 5e millennium v.Chr. Daarna ontwikkelde zich aan de kant die uitkijkt op de zee een uitgebreid strandbarrièresysteem waarin verschillende lagunes werden geïsoleerd van de zee, "zei Vött, hoogleraar geomorfologie aan JGU.
Er is echter bewijs gevonden dat de regio herhaaldelijk werd geteisterd door tsunami-gebeurtenissen in zowel de prehistorische als de historische periode, meest recentelijk in de 6e en 14e eeuw na Christus. Dit komt overeen met de overgebleven meldingen van bekende tsunami's die plaatsvonden in de jaren 551 en 1303 CE. "De verhoogde ligging van de heuvels zou in de oudheid van fundamenteel belang zijn geweest, omdat het het mogelijk zou hebben gemaakt om op het droge langs de kust naar het noorden en naar het zuiden te trekken", merkte Vött op.
In het najaar van 2021 vond geofysicus dr. Dennis Wilken van de Universiteit van Kiel sporen van constructies op een plek aan de oostelijke voet van de heuvelgroep in een gebied dat na eerder onderzoek al als interessant was geïdentificeerd.
Na de eerste opgravingen onder supervisie van Dr. Birgitta Eder in de herfst van 2022, bleken deze structuren de fundamenten te zijn van een oude tempel die heel goed die van de lang gezochte tempel voor Poseidon zou kunnen zijn.
"De locatie van deze blootgelegde heilige plaats komt overeen met de details die Strabo in zijn geschriften verstrekte", benadrukte Eder, die voor het Oostenrijkse Archeologisch Instituut werkt.
De komende jaren zal een uitgebreide archeologische, geoarcheologische en geofysische analyse van de structuur worden uitgevoerd. De onderzoekers hopen vast te stellen of het een specifieke relatie heeft met een kustlandschap dat onderhevig is aan verregaande transformaties.
Vandaar dat, op basis van het geomorfologische en sedimentaire bewijs van de terugkerende tsunami-gebeurtenissen hier, ook het geomythologische aspect moet worden onderzocht.
Het lijkt mogelijk dat deze locatie vanwege deze extreme gebeurtenissen expliciet is gekozen voor de locatie van de Poseidon-tempel. Per slot van rekening werd Poseidon, met zijn culttitel Earthshaker, door de ouden beschouwd als verantwoordelijk voor aardbevingen en tsunami's.
Het Natural Hazard Research and Geoarchaeology-team van JGU bestudeert de processen van kustverandering en extreme golfgebeurtenissen
De afgelopen 20 jaar heeft de groep Natural Hazard Research and Geoarchaeology aan de universiteit van Mainz, onder leiding van professor Andreas Vött, de ontwikkeling van de kust van Griekenland in de afgelopen 11,600 jaar onderzocht. Ze richten zich met name op de westkant van Griekenland vanaf de kust van Albanië tegenover Corfu, de andere Ionische eilanden van de Ambrakische Golf, de westkust van het Griekse vasteland tot aan de Peloponnesos en Kreta.
Hun werk omvat het identificeren van relatieve zeespiegelveranderingen en de overeenkomstige kustveranderingen. Een ander kernkenmerk van hun onderzoek is de detectie van extreme golfgebeurtenissen uit het verleden, die in de Middellandse Zee voornamelijk de vorm aannemen van tsunami's en de analyse van hun impact op kusten en de gemeenschappen die daar wonen.
Innovatieve directe push-sensing - een nieuwe techniek in de geoarcheologie
Het JGU-team kan hypothesen opstellen over de veranderingen langs de kustlijnen en over het hele terrein op basis van sedimentkernen die verticale en horizontale afwijkingen in afzettingslagen onthullen. De organisatie heeft momenteel een collectie van meer dan 2,000 kernmonsters, voornamelijk verzameld in heel Europa.
Bovendien onderzoeken ze de ondergrond sinds 2016 met behulp van een unieke directe push-benadering. Het gebruik van hydraulische druk om verschillende sensoren en apparatuur de grond in te duwen om sedimentologische, geochemische en hydraulische informatie over de ondergrond te verzamelen, staat bekend als directe push-sensing. Het Instituut voor Geografie aan de Johannes Gutenberg Universiteit Mainz is de enige universiteit in Duitsland met de benodigde apparatuur.
