Mansa Abu Bakr II was de tiende Mansa (wat koning, keizer of sultan betekent) van het Mali-rijk. Hij besteeg de troon in 1312 en regeerde 25 jaar. Tijdens zijn bewind hield hij toezicht op de uitbreiding van het rijk en de bouw van vele moskeeën en madrasa's. Hij was een vrome moslim en stond bekend om zijn vroomheid. In 1337 begon hij aan een pelgrimstocht naar Mekka. Hij werd vergezeld door een grote entourage, waaronder zijn hofhistoricus, Abu Bakr ibn Abd al-Kadir.
Tijdens de bedevaart had Mansa Abu Bakr II een droom waarin hem werd verteld zijn troon op te geven en de Atlantische Oceaan te verkennen. Hij beschouwde dit als een teken van God en deed bij zijn terugkeer in Mali afstand van de troon. Vervolgens begon hij aan een reis over de rivier de Niger met een vloot van schepen. Hij zou de kust van West-Afrika hebben verkend en zelfs de Atlantische Oceaan hebben overgestoken.
De mysterieuze reis van Mansa Abu Bakr II
De expeditie van Abu Bakr II (ook bekend als Mansa Qu), de 14e-eeuwse heerser van het Mali-rijk, is omgeven door controverse. Het beste bewijs dat we ervoor hebben, komt van de Arabische historicus Shihab al-Umari, die in het begin van de jaren 1300 in Caïro een ontmoeting had met Mansa Musa, de erfgenaam van Abu Bakr.
Volgens Mansa Musa weigerde zijn vader te geloven dat er geen einde kwam aan de oceaan en rustte hij een expeditie uit van 200 schepen vol zeelieden, voedsel en goud om zijn voorsprong te vinden. Slechts één schip keerde terug.
Volgens de kapitein van het schip zagen ze een brullende waterval in het midden van de oceaan die de rand leek te zijn. Zijn schip lag achter in de vloot. De rest van de schepen werd naar binnen gezogen en hij ontsnapte alleen door achteruit te roeien.
De koning weigerde hem te geloven en rustte 3,000 schepen uit om het opnieuw te proberen, dit keer met hen meereizend. Hij maakte Mansa Musa regent in zijn plaats, maar keerde nooit terug.
Een Engelse vertaling van het gesprek van al-Umari met Musa is als volgt:
“Dus Abubakar rustte 200 schepen uit, gevuld met mannen en hetzelfde aantal uitgerust met goud, water en proviand, genoeg om jaren mee te gaan... ze vertrokken en er ging een lange tijd voorbij voordat iemand terugkwam. Toen keerde er een schip terug en we vroegen de kapitein wat voor nieuws ze brachten.
Hij zei: 'Ja, o sultan, we hebben een lange tijd gereisd totdat er in de open zee een rivier verscheen met een krachtige stroming... de andere schepen gingen vooruit, maar toen ze die plaats bereikten, keerden ze niet terug en niet meer werd van hen gezien... Wat mij betreft, ik ging meteen rond en ging niet de rivier in.'
De sultan maakte 2,000 schepen gereed, 1,000 voor hemzelf en de mannen die hij meenam, en 1,000 voor water en proviand. Hij liet mij voor hem over aan afgevaardigden en ging met zijn mannen de Atlantische Oceaan op. Dat was het laatste dat we van hem zagen en van al degenen die bij hem waren. En zo werd ik koning in mijn eigen recht.”
Heeft Abu Bakr Amerika bereikt?
Verschillende historici hebben gespeculeerd dat Abu Bakr, die alleen op de Atlantische Oceaan zeilde, over dit water was gevaren en zelfs Amerika had bereikt. Deze buitengewone bewering wordt ondersteund door een legende onder de inheemse Taino-bevolking van Hispaniola van zwarte mensen die vóór Columbus arriveerden met wapens gemaakt van een legering die goud bevat.
Bewijs dat dergelijke beweringen lijkt te ondersteunen, is zelfs gepresenteerd. Plaatsnamen op oude kaarten zouden bijvoorbeeld laten zien dat Abu Bakr en zijn mannen in de Nieuwe Wereld waren geland.
De Malinezen zouden bepaalde plaatsen naar zichzelf hebben genoemd, zoals Mandinga Port, Mandinga Bay en Sierre de Mali. De exacte locaties van dergelijke sites zijn echter onduidelijk, aangezien een bron stelt dat deze plaatsen in Haïti liggen, terwijl een andere ze in de regio van Mexico plaatst.
Een ander veelvoorkomend argument is dat metalen goederen uit West-Afrika door Columbus werden ontdekt toen hij in Amerika aankwam. Een bron beweert dat Columbus zelf meldde dat hij metalen goederen van West-Afrikaanse oorsprong had verkregen van de indianen. Een andere bron beweert dat chemische analyses van gouden tips die door Columbus op speren in Amerika werden gevonden, aantoonden dat het goud waarschijnlijk uit West-Afrika kwam.
Er zijn ook veel andere voorbeelden gegeven van de vermeende Malinese aanwezigheid in de Nieuwe Wereld, waaronder skeletten, inscripties, een gebouw dat eruitzag als een moskee, taalkundige analyses en houtsnijwerk waarvan wordt gezegd dat het Malinezen afschildert.
Dergelijk bewijs is echter niet helemaal overtuigend, omdat de bronnen die ze opsommen geen aanvullende informatie of verwijzingen geven om hun beweringen verder te ondersteunen. In plaats van alleen maar te vermelden dat de door de Malinezen genoemde plaatsen op oude kaarten zijn gevonden, is het wellicht overtuigender als er geloofwaardige voorbeelden van deze 'oude kaarten' worden gegeven.
Aan de andere kant hebben veel historici al deze beweringen verworpen door te zeggen dat er nooit archeologisch bewijs van een dergelijk verband is gevonden. Eén ding is zeker: Abu Bakr is nooit teruggekeerd om zijn koninkrijk terug te winnen, maar de legende van zijn expeditie is blijven bestaan en Mansa Abu Bakr II is bekend geworden als een van de grootste ontdekkingsreizigers in de geschiedenis.
