Homunculi: Bestonden de 'kleine mannen' van de oude alchemie?

De praktijk van alchemie gaat terug tot de oudheid, maar het woord zelf dateert pas uit het begin van de 17e eeuw. Het komt van het Arabische kimiya en een eerdere Perzische uitdrukking al-kimia, wat betekent: "de kunst van het transmuteren van metalen"- met andere woorden, het ene metaal in het andere veranderen.

De Alchemist op zoek naar de Steen der Wijzen
The Alchemist in Search of the Philosophers Stone door Joseph Wright of Derby, nu in Derby Museum and Art Gallery, Derby, VK © Afbeeldingsbron: Wikimedia Commons (Public Domain)

In het alchemistische denken waren metalen perfecte archetypen die de fundamentele eigenschappen van alle materie vertegenwoordigden. Ze waren ook nuttig: alchemisten konden onedele metalen zoals ijzer of lood omzetten in goud, zilver of koper door ze te mengen met andere stoffen en ze met vuur te verhitten.

Alchemisten geloofden dat deze processen iets onthulden over de aard van materie: men dacht dat lood een vage versie van Saturnus was; IJzer, Mars; Koper, Venus; enzovoort. De zoektocht naar een 'levenselixer' gaat vandaag de dag door onder biologen en biotechnologen die proberen te begrijpen hoe cellen en organismen verouderen.

Er was eens een middeleeuwse alchemist, Paracelsus genaamd, die geloofde dat het mogelijk was om een ​​kunstmatig gecreëerd 'rationeel dier' ​​of mens te creëren, dat hij een Homunculus noemde. Volgens Paracelsus heeft "Homunculus alle ledematen en kenmerken van een kind geboren uit een vrouw, behalve veel kleiner."

Homunculus in de Kunstkammer in het Württemberg Staatsmuseum, Stuttgart
Homunculus in de Kunstkammer in het Staatsmuseum van Württemberg, Stuttgart © Image Credit: Wuselig | Wikimedia Commons (CC BY-SA 4.0)

Alchemie werd beoefend door verschillende beschavingen uit de oudheid, van China tot het oude Griekenland, die tijdens de Hellenistische periode naar Egypte migreerden. Later, rond het midden van de 12e eeuw, werd het door Latijnse vertalingen van Arabische teksten naar Europa teruggebracht.

Er zijn vier hoofddoelen in de alchemie. Een daarvan zou de "transmutatie" zijn van inferieure metalen naar goud; de andere om het "elixer van een lang leven" te verkrijgen, een medicijn dat alle ziekten zou genezen, zelfs de ergste (dood), en een lang leven zou geven aan degenen die het hadden ingenomen.

Beide doelen konden worden bereikt door de Steen der Wijzen te verkrijgen, een mystieke substantie. Het derde doel was het creëren van kunstmatig menselijk leven, de homunculus.

Er zijn onderzoekers die het Elixer of Long Life identificeren als een stof die door het menselijk lichaam zelf wordt geproduceerd. De bron van deze onbekende stof genaamd "Adrenochroom" zijn de adrenalineklieren van een levend menselijk lichaam. Er zijn ook verwijzingen naar deze mysterieuze substantie in de Tai Chi Chuan-traditie.

Elizabeth Báthory De bloedgravin
Portret Elizabeth Báthory door kunstenaar Zay © Afbeeldingsbron: Wikimedia Commons (Public Domain)

Elizabeth Báthory, de beruchte Bloedgravin, was een 17e-eeuwse Hongaarse edelvrouw die systematisch talloze jonge dienstmeisjes vermoordde (600 volgens alle verslagen), niet alleen door ze te martelen, maar door hun bloed te nemen voor consumptie en baden om haar jeugd te behouden.

De term homunculus komt voor het eerst voor in alchemistische geschriften die worden toegeschreven aan Paracelsus (1493 – 1541), een Zwitsers-Duitse arts en filosoof, een revolutionair van zijn tijd. in zijn werk “De natuurlijke rerum” (1537), een overzicht van zijn methode voor het maken van een homunculus, schreef hij:

"Laat het sperma van een mens gedurende veertig dagen vanzelf rotten in een verzegelde cucurbiet met de hoogste verrotting van de venter equinus [paardenmest], of totdat het eindelijk begint te leven, te bewegen en geagiteerd te raken, wat gemakkelijk kan worden gezien ...Als het nu, hierna, elke dag voorzichtig en voorzichtig wordt gevoed en gevoed met [een] geheimzinnig menselijk bloed... wordt het voortaan een echt en levend kind, met alle leden van een kind dat is geboren uit een vrouw, maar veel kleiner.”

Cijfers van homunculi in sperma.
Cijfers van homunculi in sperma. © Image Credit: Welkom afbeeldingen | Wikimedia Commons (CC DOOR 4.0)

Er zijn zelfs overblijfselen van middeleeuws schrift die tot op de dag van vandaag bewaard zijn gebleven en die de ingrediënten bevatten om een ​​homunculus te maken, en het is behoorlijk bizar.

Er zijn andere manieren om een ​​homunculus te maken, maar geen enkele is zo verwarrend of grof als deze. Als we dieper in de mystiek gaan, wordt de vorming van deze monsters veel esoterischer en raadselachtiger, tot het punt waarop alleen de ingewijden echt begrijpen wat er wordt gezegd.

19e-eeuwse gravure van Homunculus uit Goethe's Faust
19e-eeuwse gravure van Homunculus uit Goethe's Faust © Afbeeldingsbron: Wikimedia Commons (Public Domain)

Na de tijd van Paracelsus bleef de homunculus in alchemistische geschriften verschijnen. Christian Rosenkreutz's “Chemisch huwelijk” (1616), bijvoorbeeld, eindigt met de creatie van een mannelijke en vrouwelijke vorm die bekend staat als een paar Homunculi.

De allegorische tekst suggereert de lezer dat het uiteindelijke doel van de alchemie niet de chrysope is, maar eerder de kunstmatige generatie van menselijke vormen.

In 1775 zou graaf Johann Ferdinand von Kufstein, samen met Abbé Geloni, een Italiaanse geestelijke, tien homunculi hebben gemaakt met het vermogen om de toekomst te voorzien, die von Kufstein in glazen containers bewaarde in zijn vrijmetselaarsloge in Wenen.

Homunculi zijn zeer nuttige dienaren, niet alleen in staat tot fysiek geweld, maar ook tot vele magische vermogens.

In de meeste gevallen zijn homunculi zeer loyale dienaren, die zelfs op commando doden als de alchemist dat beveelt. Maar er zijn veel verhalen over alchemisten die hun schepping roekeloos behandelen, tot het punt waarop de homunculus zich op het meest geschikte moment tegen zijn meester keert, hen doodt of een grote tragedie in hun leven brengt.

Tegenwoordig weet niemand zeker of Homunculus ooit heeft bestaan. Sommigen geloven dat ze zijn gemaakt door een tovenaar of tovenaar, terwijl anderen beweren dat ze het product waren van een mislukt experiment van een gekke wetenschapper.

Er zijn in de loop der jaren veel waarnemingen van Homunculus geweest, zelfs in de moderne tijd. Sommigen zeggen dat ze op miniatuurmensen lijken, terwijl anderen ze beschrijven als dieren of zelfs monsters. Er wordt gezegd dat ze erg snel en wendbaar zijn en gemakkelijk muren en plafonds kunnen beklimmen.

Homunculus zou zeer intelligent zijn en in staat zijn om met mensen te communiceren. Er wordt ook gezegd dat ze erg ondeugend zijn en graag mensen voor de gek houden.

Aan het einde van het verhaal is er geen manier om zeker te weten of Homunculus bestaat. Het bestaan ​​ervan is nog steeds een mysterie. Het idee om kunstmatig een mens te creëren, fascineert mensen echter al eeuwenlang en heeft zelfs sommige wetenschappers geïnspireerd om te proberen zo'n wezen te creëren.

Dus of de Homunculus nu wel of niet bestaat, het idee is zeker interessant, en het is zeker mogelijk dat zo'n wezen ergens in de wereld zou kunnen bestaan; en de verhalen en waarnemingen ervan door de jaren heen kunnen toch echt zijn.