Norsuntepe ligt aan de Boven-Eufraat in de regio Keban (het huidige Oost-Turkije), ongeveer 26 kilometer van Elazig. Archeologen konden oude nederzettingsresten vinden op de top van de heuvel, die een oppervlakte had van ongeveer 500 meter tot 300 meter.
Archeologen van het Duitse Archeologisch Instituut onder leiding van Harald Hauptmann, een Heidelbergse hoogleraar Prehistorie en Vroege Geschiedenis, hebben tussen 1968 en 1974 in Norsuntepe opgegraven. Vanwege de bouw van de Keban-dam en het stijgende waterpeil moest het veldwerk in 1974 voltooid zijn.
Deze opgravingen onthulden een uitgebreide stratigrafie, waarbij ongeveer 40 lagen nederzettingen werden gedetecteerd, van het late Chalcolithicum (ongeveer 5000 jaar voor Christus), door alle fasen van de bronstijd, tot een Oeartaanse nederzetting uit de ijzertijd (ongeveer 2000 voor Christus).
Het Chalcolithicum, ook wel het Kopertijdperk genoemd, is een periode van de prehistorie gelegen tussen het Neolithicum (Nieuwe Steentijd) en de Bronstijd. Koper begon te smelten in het zuiden van Anatolië (het huidige Turkije) tijdens het 6e millennium voor Christus, terwijl dezelfde neolithische gereedschappen nog steeds werden gebruikt. Het eerste bewijs van het smelten van koper komt van: Çatalhöyük.
Bij de opgravingen van Norsuntepe hebben archeologen voornamelijk onderzoek gedaan naar de extractieve metallurgie van koper, arseen en een glanzend grijs metalloïde dat in de natuur wordt aangetroffen en bekend staat als antimoon.
Ze onderzochten ook smeltobjecten die werden opgegraven in de regio Boven-Eufraat van Norsuntepe (Keban). Het grootste deel van de late Chalcolithische voorwerpen die in Anatolië werden gevonden, waren gemaakt van ongelegeerd koper. Sommige werden ook gemaakt van arseenkoper met lage arseenconcentraties.
Smeltovens, kopererts, slakken, fragmenten van kleikroezen of mallen en afgewerkte metalen voorwerpen zijn ontdekt binnen en op de binnenplaatsen van een groep gebouwen die hoogstwaarschijnlijk een kwart van de nederzetting vertegenwoordigden die werd bewoond door metaalarbeiders. Afgezien hiervan zijn steen-, been- en gewei-artefacten gevonden, evenals enkele glazen voorwerpen (inclusief zegels en cilinders) uit alle gedocumenteerde perioden in Norsuntepe.
Norsuntepe was hoogstwaarschijnlijk een versterkte plaats, met lemen huizen gepleisterd en, in sommige gevallen, met muurschilderingen. Ongeveer 40 bewoningsniveaus uit verschillende historische perioden, met name uit het late Chalcolithicum (4,000-3,000 v.Chr.), Alle stadia van de Bronstijd, en een Urartiaans dorp in de IJzertijd werden in de heuvel ontdekt. Daarom was Norsuntepe ongetwijfeld een van de belangrijkste locaties van deze periode, die nu onder het water van de Keban-dam ligt.
In de menselijke geschiedenis was Chalcolithicum (ook bekend als het 'kopertijdperk') een belangrijk tijdperk met veel prestaties, waarvan de meest opvallende het wijdverbreide gebruik van koper was. Tot die tijd was natuursteen het enige materiaal dat door mensen werd gebruikt om primitieve wapens te bouwen. Later leerden ze dit metallische koper te transformeren en vorm te geven om zowel krachtige wapens als ornamenten te maken.
De nieuwe nederzettingen van deze periode werden meestal gebouwd op het meer of in vruchtbare valleien. Ze aanbaden een godheid die bekend stond als de grote moedergodin van Klein-Azië, en talloze beeldjes van deze godin werden gemaakt en gebruikt bij religieuze riten.
Begrafenissen die tijdens de voorgaande Neolithische periode in huizen plaatsvonden, vinden nu buiten de steden plaats. En na de ijzertijd, die verschillende rijk versierde graven leverde, werd de nederzetting verlaten en door brand verwoest.
Zoals de prehistorische vindplaats van Göbekli Tepe, die minstens 7000 jaar vóór de Egyptische piramides en ongeveer 6000 jaar vóór Stonehenge werd gebouwdEr is weinig bekend over de hedendaagse vindplaats Norsuntepe en zijn prehistorische bewoners. Tot op de dag van vandaag weet niemand precies waarom het werd gebouwd, verlaten en door brand verwoest?
