Wetenschappers denk dat de radarsignalen die wijzen op de aanwezigheid van ondergrondse meren die diep onder het oppervlak liggen, uit klei zouden kunnen komen en niet uit water.
De zoektocht naar leven op de Rode Planeet
De zoektocht naar leven buiten de baan van de aarde is een van de grootste obsessies van astronomen geworden en men denkt dat Mars de meest uitstekende locatie is voor een dergelijke ontdekking. Het leven floreert in de aanwezigheid van water en recente studies wekten wereldwijde belangstelling door het bestaan van ondergrondse meren op de Rode Planeet te suggereren.
Nu denken sommige wetenschappers dat de radarsignalen die de aanwezigheid van water in deze diep onder het oppervlak gelegen meren suggereerden, uit klei zouden kunnen komen en niet uit water. Drie artikelen die in de loop van de afgelopen maand zijn gepubliceerd, hebben nieuwe inzichten geboden in de mysteriesignalen, waardoor de hypothese van de meren opdroogt.
In 2018 kondigde een team onder leiding van Roberto Orosei van het Italiaanse Istituto Nazionale di Astrofisica bewijs aan voor het bestaan van ondergrondse meren diep onder de ijskap op de zuidpool van Mars. Het team had gegevens bestudeerd van een radarinstrument aan boord van de Mars Express-orbiter van de European Space Agency (ESA) die heldere signalen onder de poolkap vertoonde. Deze signalen zouden kunnen worden geïnterpreteerd als vloeibaar water, hadden de wetenschappers betoogd.
De orbiter gebruikte radarsignalen om door rots en ijs te dringen, die veranderden toen ze door verschillende materialen werden weerkaatst. Echter, onderzoekers na het uitvoeren van tests in een koud laboratorium suggereren nu dat signalen niet uit water kwamen.
Te koud voor meren
Onderzoekers zeggen nu dat veel van deze meren zich in gebieden kunnen bevinden die te koud zijn om water in vloeibare toestand te houden. Aditya R Khuller en Jeffrey J Plaut van Nasa's Jet Propulsion Laboratory (JPL) analyseerden 44,000 radarecho's vanaf de basis van de poolkap gedurende 15 jaar observaties. Ze vonden veel van deze signalen in gebieden dicht bij het oppervlak, waar het te koud zou moeten zijn voor water om in vloeibare vorm te blijven.
Twee afzonderlijke teams analyseerden de gegevens verder om te bepalen of iets anders die signalen zou kunnen produceren. Terwijl Carver Bierson van ASU een theoretische studie voltooide die verschillende mogelijke materialen suggereerde die de signalen zouden kunnen veroorzaken, waaronder klei, mat Isaac Smith van de York University de eigenschappen van smectieten, een groep klei die overal op Mars aanwezig is.
Klei, geen water
Smith stopte verschillende smectietmonsters, die eruitzien als gewone rotsen maar lang geleden door vloeibaar water werden gevormd, in een cilinder die was ontworpen om te meten hoe radarsignalen ermee zouden interageren. Vervolgens overgoot hij ze met vloeibare stikstof en bevroor ze tot min 50 graden Celsius, dicht bij de temperaturen die werden waargenomen op de zuidpool van Mars. Eenmaal bevroren, kwamen de rotsmonsters perfect overeen met de radarwaarnemingen van de ESA's Mars-orbiter.
Het team zocht vervolgens naar de aanwezigheid van dergelijke klei op Mars met behulp van de MRO, die een minerale mapper draagt, de Compact Reconnaissance Imaging Spectrometer. Ze vonden smectieten verspreid in de buurt van de ijskap van de zuidpool. "Smith's team heeft aangetoond dat bevroren smectiet ervoor kan zorgen dat er geen ongebruikelijke hoeveelheden zout of hitte nodig zijn en dat ze aanwezig zijn op de zuidpool," zei JPL.
Niet de eerste dergelijke claim
De hypothese van het ondergrondse meer is niet de eerste die wereldwijde oogbollen heeft verzameld, in 2015 ontdekte NASA's Mars Reconnaissance Orbiter wat leek op strepen vochtig zand die over hellingen liepen, een fenomeen dat 'recurring slope lineae' wordt genoemd. Onderzoekers hadden sporen van gehydrateerde mineralen ontdekt op hellingen waar mysterieuze strepen te zien waren op de Rode Planeet. Deze donkere strepen leken na verloop van tijd te ebben en te vloeien.
Herhaalde waarnemingen, met behulp van de HiRISE-camera (High-Resolution Imaging Science Experiment) van het ruimtevaartuig, toonden echter korrelige stromen, waarbij zand- en stofkorrels naar beneden glijden om donkere strepen te maken, in plaats van dat de grond verduisterd werd door sijpelend water. Het fenomeen bestond alleen op hellingen die steil genoeg waren om droge korrels te laten afdalen zoals ze dat doen op vlakken van actieve duinen.
Hoewel het onmogelijk is om te bevestigen wat de heldere radarsignalen zijn zonder op de zuidpool van Mars te landen, hebben de laatste onderzoeken aannemelijke verklaringen opgeleverd die logischer zijn dan vloeibaar water.
