Lola ― de vrouw uit het stenen tijdperk wiens DNA van oude 'kauwgom' een ongelooflijk verhaal vertelt

Ze woonde 6,000 jaar geleden op een afgelegen eiland in wat nu Denemarken is en nu kunnen we weten hoe het was. Ze had een donkere huid, donkerbruin haar en blauwe ogen.

Niemand weet wat haar naam was of wat ze deed, maar de wetenschappers die haar gezicht hebben gereconstrueerd, hebben haar een naam gegeven: Lola.

Lola – het ongelooflijke verhaal van een vrouw uit het stenen tijdperk

Lola: De vrouw uit het stenen tijdperk
Reconstructie door een kunstenaar van 'Lola', die 5,700 jaar geleden op een eiland in de Oostzee leefde © Tom Björklund

De fysionomie van de vrouw uit het stenen tijdperk kon bekend worden gemaakt dankzij de sporen van DNA die ze achterliet in een "kauwgom", een stukje teer dat duizenden jaren geleden in de mond werd gestopt en dat lang genoeg bewaard bleef om de genetische code te bepalen .

Volgens het tijdschrift Nature Communications, waar het onderzoek op 17 december 2019 werd gepubliceerd, was het de eerste keer dat een compleet oud menselijk genoom werd gewonnen uit ander materiaal dan bot.

Volgens de wetenschappers van de studie aan Hannes Schroeder van de Universiteit van Kopenhagen, bleek het stuk teer dat diende als "kauwgom" een zeer waardevolle bron van oud DNA te zijn, vooral voor perioden waarin geen menselijke resten aanwezig zijn. is gevonden.

"Het is verrassend om een ​​compleet oud menselijk genoom te hebben verkregen uit iets anders dan bot," zeiden de onderzoekers.

Waar kwam het DNA eigenlijk vandaan?

Het DNA zat gevangen in een zwartbruine klomp pek, geproduceerd door verhitting van berkenbast, die destijds werd gebruikt om stenen werktuigen te lijmen.

Lola: De vrouw uit het stenen tijdperk
Het berkenpek werd rond 3,700 v.Chr. Door Lola gekauwd en uitgespuugd. © Theis Jensen

De aanwezigheid van tandafdrukken suggereert dat er op de substantie is gekauwd, misschien om het kneedbaarder te maken of mogelijk om tandpijn of andere aandoeningen te verlichten.

Wat is er bekend over Lola?

De volledige vrouwelijke genetische code, of genoom, werd gedecodeerd en gebruikt om te bepalen hoe het zou kunnen zijn.

Lola was genetisch meer verbonden met de jager-verzamelaars van continentaal Europa dan met degenen die in die tijd in centraal Scandinavië woonden, en net als zij had ze een donkere huid, donkerbruin haar en blauwe ogen.

Ze stamde waarschijnlijk af van een kolonistenpopulatie die uit West-Europa verhuisde nadat de gletsjers waren verwijderd.

Hoe leefde Lola?

De sporen van DNA die in de "kauwgom" werden gevonden, gaven niet alleen aanwijzingen over het leven van Lola, maar ook over het leven op Saltholm, het Deense eiland in de Oostzee waar ze werden gevonden.

De wetenschappers identificeerden genetische monsters van hazelnoot en wilde eend, wat suggereert dat ze destijds deel uitmaakten van het dieet.

"Het is de grootste site uit het stenen tijdperk in Denemarken en archeologische vondsten suggereren dat de mensen die de enclave bezetten de wilde bronnen in het Neolithicum intensief exploiteerden, de periode waarin landbouw en gedomesticeerde dieren voor het eerst werden geïntroduceerd in Zuid-Scandinavië," zei Theis Jensen van de Universiteit van Kopenhagen.

De onderzoekers haalden ook DNA uit microben die vastzaten in de "kauwgom". Ze vonden ziekteverwekkers die klierkoorts en longontsteking veroorzaken, evenals vele andere virussen en bacteriën die van nature in de mond aanwezig zijn maar geen ziekte veroorzaken.

Informatie over de oude ziekteverwekkers

De onderzoekers ontdekten dat informatie die op deze manier wordt bewaard, een momentopname biedt van het leven van mensen en informatie geeft over hun afkomst, levensonderhoud en gezondheid.

Het DNA dat uit kauwgom wordt gewonnen, geeft ook inzicht in hoe menselijke ziekteverwekkers zich in de loop der jaren hebben ontwikkeld. En dat vertelt ons iets over hoe ze zich hebben verspreid en hoe ze door de eeuwen heen zijn geëvolueerd.