Scandinavische wetenschappers hebben de beroemde en raadselachtige Rök Runestone ontcijferd. Het heeft bijna 700 runen die een voorbode zijn van een klimaatveranderingdat zou een strenge winter en het einde der tijden brengen.
In de Noorse mythologie luidt de komst van de Fimbulwintr het einde van de wereld in. Dit is wat de runen betekenen op de raadselachtige Rök Runestone, die in de negende eeuw in prachtig graniet werd gebouwd in de buurt van het Vättern-meer in het zuiden van centraal Zweden. De stèle, die twee meter hoog is en nog een verder naar beneden, is opmerkelijk vanwege de langste runeninscriptie ter wereld, met meer dan 700 tekens verspreid over de vijf zijden, behalve de basis die onder de grond moest worden geplaatst.
De tekst wordt beschouwd als de mooiste van alle runestenen in de Scandinavische landen vanwege zijn onderscheidend vermogen. Sophus Bugge, een Noor, leverde de eerste vertaling in 1878, maar zijn uitleg is tot op de dag van vandaag een bron van twist geweest.
Per Holmberg, een professor Zweeds aan de Universiteit van Göteborg, leidde een onderzoek dat werd gepubliceerd in het tijdschrift 'Futhark: International Journal of Runic Studies'. De Rök Runestone is naar zijn mening gebouwd door Vikingen uit angst voor een terugkeer van een klimaatramp. De Vikingen waren zeer toegewijd aan hun goden en geloofden sterk in bijgeloof, tovenarij en profetie.
"De Vikingen bouwden de Rök Stone om toekomstige generaties te waarschuwen voor de aanstaande klimaatramp."
Tot voor kort dacht men dat de runestone een soort stèle was gewijd aan een overleden zoon, omdat het verwijst naar “Theodorik” heroïsche acties. Volgens de meeste geleerden is deze Theodorik niemand minder dan de Ostrogotische heerser uit de 6e eeuw, Theodorik de Grote. Dit is echter slechts een deel van een verwijzing geschreven in het Oud-IJslands.
De precieze betekenis van de tekst is moeilijk te bepalen omdat er secties ontbreken en er meerdere soorten schrift in voorkomen, wat het belang van de huidige studie benadrukt, die werd uitgevoerd door academici van drie Zweedse instellingen. Ze geloven nu dat de markeringen een toespeling zijn op een naderend tijdperk van strenge kou, toen de persoon die de steen ophief probeerde de dood van zijn zoon in context te plaatsen.
“De multidisciplinaire aanpak was de sleutel tot het ontsluiten van de inschrijving. "Het zou moeilijk zijn geweest om de raadsels van de Rök-runestone te ontrafelen zonder deze partnerschappen die literaire analyse, archeologie, religieuze geschiedenis en runologie combineren," zegt Per Holmberg in opmerkingen aan “Europa Press”. Volgens de studie "geeft de inscriptie het verdriet weer dat is veroorzaakt door de dood van een zoon en de angst voor een nieuwe klimaatramp die vergelijkbaar is met de catastrofe die plaatsvond na 536 na Christus."
Blijkbaar vond er voorafgaand aan de bouw van de Rök-runestone een reeks klimatologische gebeurtenissen plaats die de dorpelingen interpreteerden als onheilspellende voortekenen: een krachtige zonnestorm kleurde de lucht in dramatische roodtinten, de oogstopbrengsten leden onder een extreem koude zomer, en later, een zonsverduistering vond plaats net na zonsopgang. Volgens Bo Gräslund, hoogleraar archeologie aan de Universiteit van Uppsala, zou slechts één van deze gebeurtenissen voldoende zijn geweest om de Fimbulwintr angstig te maken.
Winters winter, volgens de Noorse legende, duurde drie jaar zonder onderbreking en vond plaats vlak voor Ragnarok (het einde van de wereld). Het produceerde sneeuwstormen, orkaankracht, vriestemperaturen en ijs. Terwijl de Poëtische Edda, gecomponeerd in de 13e eeuw, getuigt dat mensen uitgehongerd en alle hoop verloren en vriendelijkheid terwijl ze worstelden voor hun leven.
