ဗြိတိန်နိုင်ငံတွင် နှစ်ပေါင်း ၁၀၀၀ သက်တမ်းရှိ သစ်သားလှေကားတစ်ခုကို ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ Central Bedfordshire ရှိ Tempsford အနီးရှိ Field 1,000 တွင် တူးဖော်မှုများ ပြန်လည်စတင်ခဲ့ပြီး ပညာရှင်များသည် ပိုမိုဆန်းကြယ်သော ရှေးဟောင်းသုတေသန တွေ့ရှိမှုများကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။
MOLA ရှေးဟောင်းသုတေသနအဖွဲ့၏ အဆိုအရ ဆယ်ယူရရှိထားသော သံခေတ်သစ်ပစ္စည်း အများအပြားသည် အဆန်းမဟုတ်ပေ။ လူတွေဟာ သံခေတ် (800BC – 43AD) တစ်လျှောက်လုံးမှာ နေထိုင်ခဲ့ကြတဲ့ အဝိုင်းအိမ်တွေလို အဆောက်အဦတွေမှာ အထူးသဖြင့် သစ်သားအမြောက်အများကို အသုံးပြုကြပါတယ်။
အများအားဖြင့်၊ အဝိုင်းအိမ် အဆောက်အဦများအကြောင်း ကျွန်ုပ်တို့တွေ့ရှိသည့် တစ်ခုတည်းသော အထောက်အထားမှာ သစ်သားတိုင်များ ပုပ်ပွသွားသည့် တိုင်အပေါက်များဖြစ်သည်။ အဘယ်ကြောင့်ဆိုသော် သစ်သားသည် မြေ၌မြှုပ်သောအခါ အလွန်လျင်မြန်စွာ ပြိုကွဲသွားသောကြောင့် ဖြစ်သည်။ တကယ်တော့၊ အင်္ဂလန်တစ်ဝှမ်းရှိ ရှေးဟောင်းသုတေသနနေရာများ၏ 5% ထက်နည်းသော သစ်သားလက်ကျန်များ ရှိနေသည် ။
သစ်တောများ အလွန်လျင်မြန်စွာ ဆွေးမြေ့သွားပါက ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်များက အချို့ကို မည်သို့ တွေ့ရှိခဲ့သနည်း။
သစ်သားကို မှိုနှင့် ဘက်တီးရီးယားကဲ့သို့သော သေးငယ်သော ဇီဝသက်ရှိများက ဖြိုခွဲသည်။ သို့သော် သစ်သားသည် အလွန်စိုစွတ်သောမြေတွင် ရှိပါက ရေဝင်နိုင်ပြီး ရေမြုပ်သွားနိုင်သည်။ သစ်သားသည် ရေပြည့်ပြီး စိုစွတ်သောမြေတွင် မြှုပ်ထားသောအခါ ခြောက်သွေ့ခြင်းမရှိပါ။
ဆိုလိုသည်မှာ အောက်ဆီဂျင်သည် ထင်းထဲသို့ မရောက်နိုင်ပါ။ ဘက်တီးရီးယားများသည် အောက်ဆီဂျင်မရှိလျှင် အသက်မရှင်နိုင်သောကြောင့် သစ်သားပြိုကွဲအောင် ကူညီပေးမည့်အရာမရှိပါ။
“ကျွန်မတို့ တူးဖော်တဲ့ ဧရိယာရဲ့ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းကတော့ မြေအောက်ရေဟာ သဘာဝအတိုင်း စုဝေးနေဆဲဖြစ်တဲ့ တိမ်ကောနေတဲ့ ချိုင့်ဝှမ်းတစ်ခုပါ။ အခြေခံအားဖြင့်၊ ဤသည်မှာ မြေပြင်သည် အမြဲတမ်း စိုစွတ်နေပြီး ဗွက်ထနေခြင်းကို ဆိုလိုသည်။
သံခေတ်ကာလတွင် ဒေသခံအသိုက်အဝန်းများသည် ရေတိမ်တွင်းများမှ ရေများကိုစုသိမ်းရန်အတွက် ဤဧရိယာကို အသုံးပြုခဲ့ကြပါသည်။ တူးဖော်ခြင်းသည် ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်များအတွက် အလွန် ရွှံ့နွံသော အလုပ်ဖြစ်သည်ဟု ဆိုလိုသော်လည်း၊ ၎င်းသည် ထူးထူးခြားခြား ရှာဖွေတွေ့ရှိမှု အချို့ကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်” ဟု MOLA မှ သတင်း ထုတ်ပြန်ချက်တွင် ဖော်ပြထားသည်။
အံ့သြဖွယ်ကောင်းလောက်အောင် သစ်သားအရာဝတ္ထုအများအပြားကို ဗွက်ထနေသောမြေတွင် နှစ်ပေါင်း ၂၀၀၀ ခန့် ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သည်။ ၎င်းတို့ထဲမှ တစ်ခုမှာ ရေတိမ်တွင်းမှ ရေသို့ရောက်ရှိရန် ဒေသခံလူထုအသုံးပြုသည့် သံခေတ်လှေကားဖြစ်သည်။
ခြင်းတောင်းနဲ့တူပေမယ့် မဟုတ်ဘူးလို့ သိပ္ပံပညာရှင်တွေက ဖော်ထုတ်တွေ့ရှိခဲ့ပါတယ်။ အမှန်တကယ်တော့ ၎င်းသည် ရွှံ့၊ ကြေမွသော ကျောက်တုံးများ၊ ကောက်ရိုး သို့မဟုတ် တိရိစ္ဆာန်အမွေးများကဲ့သို့ ပစ္စည်းများဖြင့် ပြုလုပ်ထားသည့် ချည်ထည်များ (အကိုင်းအခက်များနှင့် အကိုင်းအခက်များ) ချည်မျှင်ပြားများဖြစ်သည်။ ဤအကွက်ကို ရေတွင်းကို တန်းစီရန် အသုံးပြုခဲ့သော်လည်း နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာကတည်းက အိမ်များဆောက်ရန်အတွက် ဝပ်နှင့် ချောင်းကိုလည်း အသုံးပြုခဲ့သည်။ သံခေတ်ကတည်းက ထိန်းသိမ်းထားခဲ့သော အချို့ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းသည် အလွန်ရှားပါးလှပါသည်။
ထိန်းသိမ်းထားသောသစ်သားကို ရှာဖွေတွေ့ရှိပြီးနောက် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက အမြန်လုပ်ဆောင်ရမည်ဖြစ်သည်။ အရေးကြီးဆုံးအချက်မှာ ကျွမ်းကျင်သော ထိန်းသိမ်းသူများ၏ ဓာတ်ခွဲခန်းတွင် သစ်သားကို ဂရုတစိုက် မခြောက်မချင်း စိုစွတ်နေစေရန် ဖြစ်သည်။ စိုစွတ်မနေဘဲ လျင်မြန်စွာ ပြိုကွဲသွားပြီး လုံးဝပြိုကွဲသွားနိုင်ပါတယ်။
သစ်သားကနေ ဘာသင်ယူနိုင်သလဲ။
“ဒီသစ်သားပစ္စည်းတွေကနေ အများကြီး သင်ယူနိုင်ပါတယ်။ သူတို့နေ့စဉ်ဘ၀မှာ ဘယ်လိုသစ်သားမျိုးတွေအသုံးပြုခဲ့သလဲဆိုတာကို သိနိုင်တဲ့အပြင် အဲဒီဒေသမှာပေါက်တဲ့သစ်ပင်တွေအကြောင်းကိုလည်း ပြောပြပေးသွားမှာပါ။ ၎င်းသည် ထိုအချိန်က ရှုခင်းကို မည်သို့ရှုမြင်ခဲ့သည်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်သည်၊ ထိုရှုခင်းသည် သမိုင်းတစ်လျှောက် မည်သို့ပြောင်းလဲသွားသည်ကို ပြန်လည်တည်ဆောက်ရန် ကူညီပေးနိုင်သည်။
ဤစိုစွတ်သောပတ်ဝန်းကျင်တွင် ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သောသစ်သားမဟုတ်ပါ။ ပိုးမွှားများ၊ အစေ့များနှင့် ဝတ်မှုန်များကိုလည်း တွေ့နိုင်သည်။ ဤအရာများအားလုံးသည် ကျွန်ုပ်တို့၏ပတ်ဝန်းကျင်ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များကို Bedfordshire နှင့် Cambridgeshire ၏လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း 2000 ကကြည့်ရှုပုံ၏ရှုခင်းကိုတည်ဆောက်ရန်ကူညီပေးသည်။
ရေထဲမှာ ထိန်းသိမ်းထားတဲ့ ဝတ်မှုန်နဲ့ အပင်တွေကို ကြည့်လိုက်တော့ ထောပတ်နဲ့ အပြေးအလွှား အပါအဝင် အနီးနားမှာ ပေါက်နေတဲ့ အပင်တချို့ကို သူတို့ ဖော်ထုတ်ပြီးပါပြီ။” MOLA သိပ္ပံအဖွဲ့မှ ရှင်းပြသည်။
အဆိုပါနေရာ၌ ရှေးဟောင်းသုတေသန လုပ်ငန်းများ ဆက်လက်ဆောင်ရွက်လျက်ရှိသည်။ ယခုအခါ သစ်သားကို ကျွန်ုပ်တို့ ထိန်းသိမ်းစောင့်ရှောက်သူများမှ ဂရုတစိုက် ခြောက်သွားမည်ဖြစ်ပြီး၊ ထို့နောက် ကျွမ်းကျင်သူများသည် အဆိုပါ သစ်သားအရာဝတ္ထုများကို စစ်ဆေးနိုင်မည်ဖြစ်သည်။
