ဥရောပ၏ ဗွက်ထနေသော ခန္ဓာကိုယ် ဖြစ်စဉ်သည် သိပ္ပံပညာရှင်များကို စွဲဆောင်နေခဲ့သည်။ ဥရောပနိုင်ငံအများအပြားသည် အမှိုက်များ၏ အေးမြသော၊ အက်စစ်ဓာတ်နှင့် အော်ဂဲနစ်ဒြပ်ပေါင်းများကြောင့် ထိန်းသိမ်းထားသည့် မရေမတွက်နိုင်သော အလောင်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ အပြင်းအထန် လေ့လာမှုများ ပြုလုပ်နေသော်လည်း သုတေသီများသည် ဗွက်ပေါက်နေသော ခန္ဓာကိုယ် ဖြစ်စဉ်ကို ယခုအချိန်အထိ အပြည့်အ၀ မတွေ့ရသေးပေ။
နိုင်ငံတကာရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်အဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် ဥရောပတိုက်ရှိ ရေတိမ်ဒေသများတွင်တွေ့ရှိခဲ့သည့် ရှေးခေတ်လူသားအကြွင်းအကျန် ရာနှင့်ချီကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခဲ့ပြီး အဆိုပါ “ဗွက်ကောင်များ” သည် နှစ်ထောင်ပေါင်းများစွာ ဖြတ်သန်းခဲ့သည့် ဓလေ့ထုံးတမ်းတစ်ခု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကြောင်း ဖော်ပြခဲ့သည်။ သမိုင်းမတင်မီခေတ်မှ ယနေ့ခေတ်အစောပိုင်းအထိ လူများကို အမှိုက်ပုံထဲတွင် မြှုပ်နှံထားခဲ့သည်။ သေဆုံးရသည့်အကြောင်းရင်းကို ဆုံးဖြတ်နိုင်သည့်အခါ အများစုမှာ ကြမ်းတမ်းသည့်အဆုံးသတ်ကို ကြုံတွေ့ခဲ့ရကြောင်းလည်း အဖွဲ့က တွေ့ရှိခဲ့သည်။
ဗွက်ကောင်အများအပြားသည် ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းမှ Lindow Man၊ ဒိန်းမတ်မှ Tollund Man နှင့် နယ်သာလန်မှ Yde Girl တို့ကဲ့သို့ အလွန်ကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားခြင်းကြောင့် နာမည်ကြီးသည်။ သုတေသီများသည် ၎င်းတို့၏ နောက်ဆုံးအစားအစာများကဲ့သို့ အသေးစိတ်အချက်အလက်များကို ပြန်လည်တည်ဆောက်နိုင်ပြီး သေဆုံးရသည့်အကြောင်းရင်း—အများစုမှာ အသတ်ခံခဲ့ရပြီး ယေဘူယျအားဖြင့် လူသား၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်းဟု အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုနိုင်သဖြင့် ဤပုဂ္ဂိုလ်များသည် ဝေးကွာသောအတိတ်ဘဝ၏ လျှပ်တစ်ပြက်ဘဝ၏ပုံရိပ်ကို ပေးစွမ်းနိုင်သည်။ သို့သော်လည်း ဤကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းထားသော ဥပမာများသည် တွေ့ရှိထားသည့်အရာများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းမျှသာဖြစ်သည်။
Wageningen တက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာ Roy van Beek က “လူထောင်ပေါင်းများစွာဟာ သူတို့ရဲ့ နိဂုံးတွေကို အမှိုက်တွေနဲ့ တွေ့ကြုံခဲ့ရပြီး နောက်ပိုင်းမှာ သစ်ဆွေးခုတ်စဉ်မှာ ပြန်တွေ့နိုင်ခဲ့ပါတယ်” ဟု Wageningen တက္ကသိုလ်မှ ဒေါက်တာ Roy van Beek က ပြောကြားခဲ့သည်၊ ”
ထို့ကြောင့် ဒေါက်တာဗန်ဘီခ်နှင့် ဒတ်ခ်ျ၊ ဆွီဒင်နှင့် အက်စ်တိုးနီးယား သုတေသီအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် ဥရောပတွင် တွေ့ရှိရသည့် ရာနှင့်ချီသော အမှိုက်ကောင်များကို အသေးစိတ် အကြီးစား ခြုံငုံသုံးသပ်ချက်တစ်ရပ်ကို ပြုလုပ်ရန် စီစဉ်နေပါသည်။ Antiquity ဂျာနယ်တွင် ထုတ်ဝေသော ၎င်းတို့၏ သုတေသနပြုချက်သည် အမှိုက်ကောင်များအကြောင်းကို ပိုမိုပြည့်စုံစွာ နားလည်နိုင်ရန် တိုက်ကြီးတစ်ဝှမ်းရှိ နေရာ ၂၆၆ ခုမှ လူ ၁၀၀၀ ကျော်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာခဲ့သည်။
ဤသုတေသနတွင် ဆန်းစစ်ထားသော ဗွက်ကောင်များကို အဓိက အမျိုးအစားသုံးမျိုး ခွဲခြားနိုင်သည်- "bog mummies"၊ ထိန်းသိမ်းထားသော အရေပြား၊ ပျော့ပျောင်းသော တစ်သျှူးများနှင့် ဆံပင်များပါသည့် နာမည်ကြီးအလောင်းများ၊ အရိုးများကိုသာ ထိန်းသိမ်းထားနိုင်သည့် “ဗွက်အရိုးစုများ”၊ နှင့် ဗွက်မမ်မီ သို့မဟုတ် အရိုးစုများ၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်း အကြွင်းအကျန်များ။
ကွဲပြားသော ခန္ဓာကိုယ် အမျိုးအစားများသည် အဓိကအားဖြင့် မတူညီသော ထိန်းသိမ်းမှု အခြေအနေများ၏ ရလဒ်ဖြစ်သည်- အချို့သော bogs များသည် လူ့တစ်သျှူးများကို ထိန်းသိမ်းရန် ပိုသင့်တော်ပြီး အချို့သော bogs များသည် အရိုးများကို ပိုမိုကောင်းမွန်စွာ ထိန်းသိမ်းနိုင်သည်။ ထို့ကြောင့်၊ ဖြန့်ဝေမှုသည် အတိတ်က လူသားတို့၏ အပြုအမူအကြောင်း များများစားစား မပြောဘဲ၊ တစ်မျိုးတည်းကိုသာ အာရုံစိုက်ခြင်းက မပြည့်စုံသော ရုပ်ပုံလွှာကို ဖြစ်ပေါ်စေသည်။
“လေ့လာမှုအသစ်က ကြီးကျယ်ခမ်းနားတဲ့ ဗွက်မမ်မီအုပ်စုငယ်တစ်စုအပေါ် လေးလေးနက်နက်အလေးပေးမှုဟာ ကျွန်တော်တို့ရဲ့အမြင်တွေကို ပုံပျက်စေတယ်” ဟု ဒေါက်တာဗန်ဘီခ်က “အမျိုးအစားသုံးမျိုးစလုံးသည် အဖိုးတန်အချက်အလက်များကို ထုတ်ပေးပြီး ၎င်းတို့ကို ပေါင်းစပ်ခြင်းဖြင့် ရုပ်ပုံအသစ်တစ်ခုထွက်ပေါ်လာသည်။ ”
ဗွက်ကောင်သုံးမျိုးလုံးကို ဆန်းစစ်ကြည့်လျှင် ၎င်းတို့သည် ထောင်စုနှစ်ပေါင်းများစွာ ရှည်လျားပြီး နက်ရှိုင်းစွာ အမြစ်တွယ်နေသည့် အစဉ်အလာတစ်ခု၏ တစ်စိတ်တစ်ပိုင်းဖြစ်ကြောင်း ထင်ရှားစေသည်။ အဆိုပါဖြစ်စဉ်သည် ဘီစီ 5000 ခန့်တွင် Neolithic လက်ထက်တွင် စကင်ဒါနေးဗီးယားတောင်ပိုင်းတွင် စတင်ခဲ့ပြီး ဥရောပမြောက်ပိုင်းသို့ တဖြည်းဖြည်း ပျံ့နှံ့သွားခဲ့သည်။ အိုင်ယာလန်၊ ယူနိုက်တက်ကင်းဒမ်းနှင့် ဂျာမနီတို့မှ လူသိများသော အသက်အငယ်ဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် အလယ်ခေတ်နှင့် ခေတ်သစ်အစောပိုင်းကာလအထိ အစဉ်အလာကို ပြသသည်။
လေ့လာမှုအသစ်သည် အကြမ်းဖက်မှုဆိုင်ရာ အထောက်အထားများစွာကို တွေ့ရှိကြောင်း သက်သေပြသည်။ သေဆုံးရသည့်အကြောင်းရင်းကို ဆုံးဖြတ်နိုင်သည့်အခါ အများစုမှာ ကြောက်မက်ဖွယ်ကောင်းသောအဆုံးသတ်ကို တွေ့ကြုံခဲ့ရပုံရပြီး ရည်ရွယ်ချက်ရှိရှိ အမှိုက်များထဲတွင် ကျန်ရစ်ခဲ့ကြဖွယ်ရှိသည်။ ဤအကြမ်းဖက်မှုကို ထုံးတမ်းစဉ်လာအရ ယဇ်ပူဇော်ခြင်း၊ ကွပ်မျက်ခံရသော ရာဇ၀တ်ကောင်များ သို့မဟုတ် အကြမ်းဖက်မှု၏ သားကောင်များအဖြစ် မကြာခဏ အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြသည်။ သို့သော်လည်း ပြီးခဲ့သည့် ရာစုနှစ်အနည်းငယ်အတွင်း အမှိုက်များအတွင်း မတော်တဆ သေဆုံးမှုများအပြင် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေမှုများလည်း သိသိသာသာ များပြားခဲ့ကြောင်း ရေးထားသော သတင်းရင်းမြစ်များက ဖော်ပြသည်။
“တွေ့ရှိချက်အားလုံးအတွက် တစ်ခုတည်းသော ရှင်းလင်းချက်ကို မရှာသင့်ဘူးဆိုတာကို ပြသနေပါတယ်” ဟု ဒေါက်တာ ဗန်ဘီခ်က “မတော်တဆ သေဆုံးမှုနှင့် မိမိကိုယ်ကို သတ်သေမှုများသည် အစောပိုင်းကာလများတွင် ပို၍အဖြစ်များနိုင်သည်” ဟု ဆိုသည်။
အဖွဲ့သည် ရွှံ့ကောင်များအတွက် ဟော့စပေါ့များ ရှိသည်- လူအများအပြား၏ အကြွင်းအကျန်များကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည့် ရေစပ်မြေများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ အချို့သောကိစ္စများတွင်၊ ဤတွေ့ရှိချက်များသည် တိုက်ပွဲတွင် လူသေများကို အစုလိုက်အပြုံလိုက် မြှုပ်နှံခြင်းကဲ့သို့သော တစ်ခုတည်းသောလုပ်ရပ်ကို ထင်ဟပ်စေသည်။ အခြားသော အမှိုက်များကို အဖန်ဖန် အဖန်ဖန် အသုံးပြုခဲ့ပြီး လူ့အကြွင်းအကျန်များကို တိရစ္ဆာန်အရိုးများမှ ကြေးလက်နက်များ သို့မဟုတ် အဆင်တန်ဆာများအထိ ရိုးရာပူဇော်သက္ကာအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုထားသော အခြားအရာများစွာဖြင့် လိုက်ပါလာကြသည်။ ထိုကဲ့သို့သော အမှိုက်များကို ကိုးကွယ်ရာနေရာများအဖြစ် အဓိပ္ပာယ်ဖွင့်ဆိုကြပြီး ဒေသခံလူထု၏ ယုံကြည်ချက်စနစ်တွင် အဓိကနေရာယူထားရမည်ဖြစ်သည်။ နောက်ထပ်ထူးခြားသောအမျိုးအစားမှာ လူသားအကြွင်းအကျန်များနှင့်အတူ လက်နက်အမြောက်အမြားကို တွေ့ရှိသည့် “စစ်ပွဲ-လုယက်သည့်နေရာများ” ဟုခေါ်သည့် အမျိုးအစားဖြင့် ဖွဲ့စည်းထားသည်။
“အားလုံးကို ခြုံပြောရရင်၊ ထွက်ပေါ်လာတဲ့ စွဲမက်ဖွယ်ကောင်းတဲ့ ရုပ်ပုံသစ်ဟာ အကြမ်းဖက်မှု၊ ဘာသာရေးနဲ့ ကြေကွဲဖွယ် ဆုံးရှုံးမှုတွေလိုမျိုး လူသားတွေရဲ့ အဓိကအကြောင်းအရာတွေကို ပြောပြတဲ့ အသက်အရွယ်၊ ကွဲပြားပြီး ရှုပ်ထွေးတဲ့ ဖြစ်စဉ်တစ်ခုပါပဲ” ဟု ဒေါက်တာ ဗန်ဘီခ်က ပြောကြားခဲ့သည်။
အဆိုပါလေ့လာမှုမှာထုတ်ဝေခဲ့ပါတယ် Cambridge University Press မှ Antiquity ဂျာနယ် 10 ဇန်နဝါရီလ 2023 ပေါ်မှာ။
