အီသီယိုးပီးယားရှိ ရှေးခေတ် 'ဘီလူးကြီးမြို့' ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခြင်းက လူ့သမိုင်းကို ပြန်လည်ရေးသားနိုင်ခဲ့သည်။

2017 ခုနှစ်တွင် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များနှင့် သုတေသီများအဖွဲ့ အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံ အရှေ့ပိုင်း Harlaa ဒေသတွင် ကာလကြာရှည်စွာ မေ့ထားခဲ့သော မြို့တစ်မြို့ကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။. ဘီစီ 10 ရာစုလောက်က တည်ဆောက်ခဲ့တဲ့ ရှေးဟောင်း 'ဘီလူးကြီးမြို့' လို့ လူသိများပါတယ်။ Exeter တက္ကသိုလ်မှ သုတေသီများနှင့် အီသီယိုးပီးယား ယဉ်ကျေးမှု အမွေအနှစ် သုတေသနနှင့် ထိန်းသိမ်းရေး အာဏာပိုင်တို့ အပါအဝင် နိုင်ငံတကာ ရှေးဟောင်းသုတေသန ပညာရှင်အဖွဲ့မှ ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ခြင်း ဖြစ်သည်။

ဧရာမမြို့ကြီးများ တည်ဆောက်ပြီး မှီတင်းနေထိုင်ကြသော မြို့များသည် ပုံပြင်များနှင့် ရိုးရာပုံပြင်ပေါင်းများစွာ၏ ဘာသာရပ်ဖြစ်သည်။ သမုဒ္ဒရာကြီးများ ခြားနားသော လူ့အဖွဲ့အစည်းများစွာ၏ ထုံးတမ်းစဉ်လာများက ယင်းကို ညွှန်ပြနေသည်။ ကမ္ဘာမြေကြီးပေါ်တွင် နေထိုင်ကြသော ဘီလူးကြီးများ ရှိခဲ့သည်။နှင့် သမိုင်း၏ မတူညီသော ခေတ်ကာလများမှ ကြီးမားသော megalithic တည်ဆောက်ပုံများသည် ၎င်းတို့၏တည်ရှိမှုကို ညွှန်ပြနေသည်။

Mesoamerican ဒဏ္ဍာရီအရ၊ Quinametzin သည် ဧရာမမျိုးနွယ်စုတစ်ခုဖြစ်ပြီး ၎င်းကို စိုက်ထူရန် တာဝန်ပေးထားသည်။ Teotihuacán ၏ ဒဏ္ဍာရီလာမြို့တော်၊ နေနတ်ဘုရားတို့ ဆောက်ခဲ့တာ။ ဤအခင်းအကျင်း၏ ကွဲပြားမှုကို ကမ္ဘာတစ်ဝှမ်းလုံးတွင် တွေ့နိုင်သည်- ကြီးမားသောမြို့များ၊ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများနှင့် သိပ္ပံပညာတိုးတက်မှုများကြောင့် သာမန်လူများတည်ဆောက်ချိန်တွင် တည်ဆောက်ရန် မဖြစ်နိုင်သော ကြီးမားသောအဆောက်အဦများ။

အီသီယိုးပီးယား၏ ဤအပိုင်းတွင်၊ ယင်းသည် အတိအကျဖြစ်ပျက်နေသည်။ လက်ရှိနေထိုင်သူများ၏အဆိုအရ၊ ကြီးမားသောအကွက်များဖြင့်ဆောက်လုပ်ထားသောကြီးမားလှသောအဆောက်အအုံများသည် Harlaa ၏နေရာကိုဝိုင်းရံထားသောကြောင့်၎င်းသည်တစ်ချိန်ကဒဏ္ဍာရီလာ "Giants City" ၏အိမ်ဖြစ်ကြောင်းလူကြိုက်များသောယုံကြည်မှုကိုဖြစ်ပေါ်စေသည်။ ဒေသခံများသည် နှစ်များတစ်လျှောက် နိုင်ငံအသီးသီးမှ ဒင်္ဂါးများအပြင် ရှေးခေတ်ကြွေထည်ပစ္စည်းများကို ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်ဟု ၎င်းတို့ကဆိုသည်။ ခေတ်မီစက်များအကူအညီမပါဘဲ လူများမရွှေ့နိုင်သော ကြီးမားလှသော အဆောက်အဦကျောက်တုံးများကိုလည်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။

အဆိုပါ အဆောက်အဦများကို ပုံမှန်လူသားများ ဆောက်လုပ်ခဲ့ခြင်းမှာ ဤအချက်များကြောင့် အချိန်အတော်ကြာအောင် မဖြစ်နိုင်ဟု ယူဆပါသည်။ ရှေးဟောင်းမြို့ကို တူးဖော်မှုကြောင့် ထင်ရှားသော တွေ့ရှိချက်အများအပြားကို တွေ့ရှိခဲ့သည်။

Harlaa တွင်ပျောက်ဆုံးနေသောမြို့

ဝေးလံခေါင်သီသောဒေသများမှ ရှေးဟောင်းပစ္စည်းများကို အံ့သြဖွယ်တွေ့ရှိမှုဖြင့် ကျွမ်းကျင်သူများက အံ့အားသင့်သွားကြသည်။ အီဂျစ်၊ အိန္ဒိယနှင့် တရုတ်နိုင်ငံတို့မှ အရာဝတ္ထုများကို ကျွမ်းကျင်သူများက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီး ဒေသတွင်း၏ ကုန်သွယ်မှုစွမ်းရည်ကို သက်သေပြခဲ့သည်။

တန်ဇန်းနီးယားတွင် ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်များနှင့် ဆင်တူသည့် ၁၂ ရာစုက ဗလီဝတ်ကျောင်းတော်တစ်ခုအပြင် နိုင်ငံတစ်နိုင်ငံအဖြစ် တရားဝင် အသိအမှတ်မပြုရသေးသည့် ဆိုမာလီလန်၏ လွတ်လပ်သောနယ်မြေကိုလည်း သုတေသီများက ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ၏အဆိုအရ အဆိုပါရှာဖွေတွေ့ရှိမှုသည် ထိုအချိန်ကာလတစ်လျှောက် အာဖရိကရှိ မတူညီသောအစ္စလမ်ဘာသာဝင်အသိုက်အဝန်းများကြားတွင် သမိုင်းဝင်ဆက်စပ်မှုများရှိကြောင်း သက်သေပြနေပြီး၊

ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Timothy Insollသုတေသနကို ဦးဆောင်သူဖြစ်သော University of Exeter မှ ပါမောက္ခတစ်ဦးက “ဒီတွေ့ရှိမှုက အီသီယိုးပီးယားနိုင်ငံရဲ့ ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာ လျစ်လျူရှုထားတဲ့ အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုမှာ ကုန်သွယ်မှုဆိုင်ရာ နားလည်မှုကို ပြောင်းလဲစေတယ်။ ကျွန်တော်တို့တွေ့ခဲ့ရတာက ဒီဒေသဟာ အဲဒီဒေသရဲ့ ကုန်သွယ်မှုဗဟိုချက်ဆိုတာကို ပြသနေပါတယ်။ ထိုမြို့သည် လက်ဝတ်လက်စားများပြုလုပ်ရန် ပေါများပြီး လူမျိုးစုံသော စင်တာတစ်ခုဖြစ်ခဲ့ကာ အပိုင်းအစများကို ဒေသအနှံ့နှင့် ပြင်ပသို့ရောင်းချရန် ခေါ်ဆောင်သွားခဲ့သည်။ Harlaa တွင်နေထိုင်သူများသည်ပင်လယ်နီ၊ အိန္ဒိယသမုဒ္ဒရာနှင့်အာရေဗျပင်လယ်ကွေ့အထိအဝေးတွင်အခြားသူများနှင့်ကုန်သွယ်မှုပြုသောဒေသခံများနှင့်ပြည်ပလူမျိုးများရောနှောသောအသိုင်းအဝိုင်းဖြစ်သည်။”

ဧရာမမြို့လား။

Harlaa ဒေသမှနေထိုင်သူများသည် ၎င်းတို့၏ယုံကြည်ချက်များအရ ၎င်းကို ဧရာမများဖြင့်သာ တည်ဆောက်ထားနိုင်သည်ဟု ယုံကြည်ကြသည်။ သူတို့၏ ကျိုးကြောင်းဆင်ခြင်ချက်မှာ အဆိုပါ အဆောက်အဦများကို တည်ဆောက်ရာတွင် အသုံးပြုသည့် ကျောက်တုံးများ၏ အရွယ်အစားသည် ကြီးမားလှသော ဘီလူးကြီးများမှသာ သယ်ဆောင်သွားနိုင်သည်ဟု ဆိုသည်။ အဆောက်အဦ အရွယ်အစား ကြီးမားသောကြောင့် ၎င်းတို့သည် သာမန်လူများ မဟုတ်ကြောင်းကိုလည်း ထင်ရှားပါသည်။

ဒေသခံသုသာန်တွင် လူသေအလောင်းသုံးရာကျော်ကို ခွဲခြမ်းစိတ်ဖြာလေ့လာပြီးနောက် ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက မြို့သူမြို့သားများသည် အလယ်အလတ်အရပ်မြင့်ပြီး ဘီလူးကြီးဟု မယူဆကြကြောင်း တွေ့ရှိခဲ့သည်။ တူးဖော်တွေ့ရှိသည့် သင်္ချိုင်းများတွင် ဆယ်ကျော်သက်အရွယ် လူငယ်များနှင့် ဆယ်ကျော်သက်များကို မြှုပ်နှံထားကြောင်း ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Insoll ၏ ပြောကြားချက်အရ သိရသည်။ အဲဒီအချိန်တုန်းက သူတို့အားလုံးဟာ သာမန်အရပ်အမောင်းတွေပါ။

ကျွမ်းကျင်သူများက ပံ့ပိုးပေးသော အချက်အလက်များကို အသိအမှတ်ပြုချိန်တွင် ဌာနေတိုင်းရင်းသားများသည် ၎င်းတို့၏ တွေ့ရှိချက်ကြောင့် ယုံမှားသံသယမရှိကြဘဲ ဧရာမကြီးများသာ ဤကြီးကျယ်ခမ်းနားသော အဆောက်အဦများကို ဆောက်လုပ်နိုင်သည်ဟု ထိန်းသိမ်းထားသည်။ ခေတ်သစ်သိပ္ပံပညာသည် ရိုးရာပုံပြင်တစ်ပုဒ်အဖြစ် နှစ်ပေါင်းရာနှင့်ချီတည်ရှိခဲ့သော ဒဏ္ဍာရီကို ပယ်ချခြင်းသည် ပထမဆုံးအကြိမ်မဟုတ်ပေ။

Harlaa အဆောက်အဦများ ဆောက်လုပ်ရာတွင် ဧရာမကြီးများက တာဝန်ရှိကြောင်း သူတို့အား သေချာစေသော မြို့သူမြို့သားများက ဘာလဲ။ ဤနှစ်များအတွင်း ၎င်းတို့သည် သတိပြုမိခဲ့ပါသလား။ သူတို့မှာ လုပ်ကြံဖန်တီးဖို့ ဒါမှမဟုတ် လိမ်ညာဖို့ ရည်ရွယ်ချက်ရှိမှာ မဟုတ်ဘူး။

သင်္ချိုင်းဂူများသည် ဧရာမများတည်ရှိကြောင်း သက်သေမပြသော်လည်း၊ ဘီလူးကြီးများသည် ဆိုက်တည်ဆောက်မှုတွင် ပါဝင်ပတ်သက်နိုင်ခြေကိုမူ မငြင်းဆိုပေ။ ဤသတ္တဝါများကို ကြီးမားပြီး အစွမ်းထက်သော အရာများဟု ယူဆသောကြောင့် ၎င်းတို့ကို တနေရာတည်းတွင် မြှုပ်နှံထားခြင်းမဟုတ်ဟု လူအများက ယုံကြည်ကြသည်။ တခြားသူတွေက သဘောမတူဘူး။