ဦး ခေါင်းခွံမျှော်စင်၊ Aztec ယဉ်ကျေးမှုတွင်လူသားယဇ်ပူဇော်ခြင်း

ဘာသာရေးနှင့်ထုံးတမ်းစဉ်လာများသည်မက္ကာကာလူမျိုးများ၏ဘ ၀ တွင်အခြေခံကျအရေးပါပြီးဤအရာတို့တွင်လူသားများအားယဇ်ပူဇော်ခြင်းသည်နတ်ဘုရားများပြုလုပ်နိုင်သောအမြင့်ဆုံးသောယဇ်ဖြစ်သည်။

Codex Magliabechiano
Codex Magliabechiano, Folio 70 တွင်ပြသထားသည့်အတိုင်း လူသား၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်းကို ခံရသည်။ နှလုံးထုတ်ယူခြင်းသည် Istli ကို လွတ်မြောက်ပြီး နေနှင့် ပြန်လည်ပေါင်းစည်းခြင်းနည်းလမ်းအဖြစ် ရှုမြင်သည်- သားကောင်၏အသွင်ပြောင်းနှလုံးသည် သွေးလမ်းကြောင်းပေါ်တွင် နေရောင်ကို ပျံသန်းသွားသည် © Wikimedia Commons

လူသားတို့၏စွန့်လွှတ်ခြင်းသည် Mexica ၏သီးသန့်အလေ့အကျင့်မဟုတ်သော်လည်း Mesoamerican ဒေသတစ်ခုလုံး၏၊ ၎င်းသည်ကျွန်ုပ်တို့နှင့်ဒေသခံများမှအချက်အလက်အများစုရှိသည်။ ဤအလေ့အကျင့်ကိုသူတို့၏အာရုံစိုက်မှုကိုသံသယမ ၀ င်သည့်အပြင်၎င်းကိုအောင်နိုင်ခြင်းအတွက်အဓိကအကြောင်းတရားတစ်ခုအဖြစ်နောက်ဆုံးတွင်သုံးခဲ့သည်။

မက္ကစီကို-Tenochtitlan, မက္ကစီကို၏မြို့တော်ဖြစ်သောမက္ကစီကို -Tenochtitlan ၌ပြုသောလူသားယဇ်ပူဇော်ခြင်း၏ကွဲပြားပုံကိုအသေးစိတ်ဖော်ပြသည်။

မက္ကစီကိုလူမျိုးများ၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်း

အနစ်နာခံ aztec
ဂန္ထဝင် Aztec လူသားစတေးမှုကို နှလုံးသားဖြင့် ထုတ်ယူခြင်း © Wikimedia Commons

Aztec ယဉ်ကျေးမှုတွင်မကြာခဏမီးရှို့ဖျက်ဆီးခြင်းများအနက်တစ်ခုမှာသားကောင်၏နှလုံးသားကိုထုတ်ယူခြင်းဖြစ်သည်။ စပိန်လူမျိုးသိမ်းပိုက်သူHernánCortésနှင့်သူ၏လူတို့သည် ၁၅၂၁ တွင် Aztec မြို့တော်Tenochtitlánသို့ရောက်သောအခါသူတို့ကဝမ်းနည်းဖွယ်အခမ်းအနားတစ်ခုကိုမျက်မြင်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ Aztec ယဇ်ပုရောဟိတ်များသည်သင်တုန်းဓားဖြင့်ထက်သော obsidian ဓါးများ သုံး၍ ယဇ်ကောင်များ၏ရင်ဘတ်ကိုလှီး ဖြတ်၍ သူတို့၏ငြိမ်သက်နေသောနှလုံးသားများကိုနတ်ဘုရားများအားပူဇော်ခဲ့ကြသည်။ ထို့နောက်သူတို့သည် Templo မြို့တော်ဝန်၏ခြေလှမ်းများအောက်တွင်သားကောင်များ၏အသက်မဲ့အလောင်းများကိုပစ်ချခဲ့ကြသည်။

၂၀၁၁ ခုနှစ်တွင်သမိုင်းပညာရှင် Tim Stanley ကဤသို့ရေးသားခဲ့သည်။
“ [Aztecs များသည်] သေခြင်းတရားကိုစွဲလမ်းသောယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုဖြစ်သည်။ လူသားတို့၏ယဇ်သည် karmic အနာရောဂါကိုငြိမ်းစေသောအမြင့်ဆုံးပုံစံဖြစ်သည်ဟုသူတို့ယုံကြည်ကြသည်။ Tenochtitlan ၏ Great Pyramid ကို ၁၄၈၇ တွင် Aztecs ကလေးရက်အတွင်းလူ ၈၄၀၀၀ သတ်ခဲ့သည်ဟုမှတ်တမ်းတင်ခဲ့သည်။ မိမိကိုယ်ကိုအနစ်နာခံခြင်းသည်သာမန်အားဖြင့်လူတစ် ဦး ချင်းစီအားသူတို့၏သွေးများဖြင့်ဘုရားကျောင်းကြမ်းပြင်များကိုအာဟာရဖြည့်ရန်သူတို့၏နားများ၊ လျှာများနှင့်လိင်အင်္ဂါများကိုထိုးဖောက်လိမ့်မည်။ အံ့သြစရာကောင်းတာကမက္ကဆီကိုဟာစပိန်ကိုမရောက်လာခင်လူ ဦး ရေအရအကျပ်အတည်းကိုခံစားနေရပြီဆိုတဲ့အထောက်အထားရှိတယ်။ ”

သို့သော်ထိုနံပါတ်သည်အငြင်းပွားနေသည်။ အချို့က ၁၄၈၇ တွင် Templo မြို့တော်ဝန်အားပြန်လည်သန့်ရှင်းရေးပြုလုပ်စဉ်အတွင်း ၄၀၀၀ လောက်သာစတေးခဲ့သည်။

သွေးစွန်းသောရိုးရာဓလေ့ ၃ မျိုး

ဟစ်စပန်းနစ်မက္ကဆီကိုနှင့်အထူးသဖြင့် Aztecs တို့တွင်လူတစ် ဦး နှင့်ပတ်သက်သောသွေးထွက်သံယိုရိုးရာဓလေ့ ၃ မျိုးကိုကျင့်သုံးခဲ့သည်။ သူတို့သည်လူသား၏ယဇ်ပူဇော်မှုကိုသတ်သတ်မှတ်မှတ်အမျိုးအစားတစ်ခုအဖြစ်မသတ်မှတ်ဘဲရိုးရာဓလေ့၏အရေးကြီးသောအစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ်ဖွဲ့စည်းခဲ့သည်။

လူသားတို့၏ယဇ်ပူဇော်ခြင်းများကိုအထူးသဖြင့် ၁၈ လပြက္ခဒိန်တွင်ပွဲတော်ရက်များတွင်လစဉ်ရက်ပေါင်း ၂၀ နှင့်လစဉ်ကျင်းပပြီးအချို့သောဘုရားသခင့်သဘောသဘာဝနှင့်ကိုက်ညီသည်။ အဆိုပါရိုးရာဓလေ့သည်လူသား၏နိဒါန်းကိုမြင့်မြတ်သောအနေနှင့်ကောင်းကင်သို့မရဏာနှင့်သက်ဆိုင်သောကမ္ဘာကဲ့သို့သောသူ၏မိတ်ဆက်ခြင်းကိုလူသိများစေရန်ဆောင်ရွက်ခဲ့သည်၊ ၎င်းအတွက်အရံအကာရှိရန်လိုအပ်သည်။ မရ။

တောတောင်များ၊ မြစ်၊ မြစ်၊ ရေကန် (သို့) cenote (မာယာလူမျိုးများတွင်)၊ သို့မဟုတ်၎င်းတို့သည်ဤရည်ရွယ်ချက်အတွက်ဖန်တီးထားသောအဖုံးများဖြစ်သည်။ Tenochtitlan မြို့၌တည်ရှိသော Mexica သို့မဟုတ် Aztecs ကိစ္စတွင်သူတို့သည်ရန်သူမြို့သူလျှိုများအားယဇ်ပူဇော်သောနေရာ၌ကြီးမြတ်သောဘုရားကျောင်း၊ Macuilcall I သို့မဟုတ် Macuilquiahuitl ရှိ၍ သူတို့၏ ဦး ခေါင်းကိုသစ်သားသစ်တိုင်ပေါ်တွင်တင်ထားသည်။

ဦး ခေါင်းခွံမျှော်စင်၊ တွေ့ရှိချက်အသစ်

ခေါင်းခွံမျှော်စင်
Aztec 'ဦး ခေါင်းခွံရဲတိုက်' © INAH ၌နောက်ထပ် ဦး ခေါင်းခွံ ၁၁၉ ခုကိုရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်

၂၀၂၀ နှောင်းပိုင်းတွင်မက္ကဆီကိုအမျိုးသားမနုဿဗေဒနှင့်သမိုင်းအင်စတီကျု (INAH) မှရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည်မက္ကဆီကိုစီးတီး၏အလယ်ဗဟိုတွင်အပြင်ဘက်မျက်နှာစာနှင့် ဦး ခေါင်းခွံရဲတိုက်၏အရှေ့ဘက် Huey Tzompantli de Tenochtitlan တည်ရှိသည်။ အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံ၏ဤအပိုင်း၌နတ်ဘုရားများကိုဂုဏ်ပြုရန်သွေးစွန်းနေသေးသောခေါင်းများကိုအများပြည်သူမြင်ကွင်းတွင်တံဆိပ်ခတ်ထားသည့်ယဇ်ပလ္လင်တွင်လူ ဦး ခေါင်းခွံ ၁၁၉ ခုပေါ်လာပြီး ၄၈၄ ကိုယခင်ကဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

Aztec အင်ပါယာခေတ်မှတွေ့ရှိခဲ့သောရုပ်ကြွင်းများထဲတွင်အရိုးများတည်ဆောက်ထားသောကြောင့်အမျိုးသမီးများနှင့်ကလေးသုံး ဦး (ယုတ်စွအဆုံး) အနစ်နာခံမှုအထောက်အထားများသည်ပေါ်ထွက်လာခဲ့သည်။ ဤ ဦး ခေါင်းခွံများကိုထုံးဖြင့်ဖုံးအုပ်ထားပြီး Aztec မြို့တော်Tenochtitlánရှိအဓိကဝတ်ပြုရာနေရာများဖြစ်သော Templo Mayor အနီးတွင်တည်ရှိသောအဆောက်အအုံ၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုအဖြစ်ဖွဲ့စည်းထားသည်။

Huei Tzompantli

tzompantli
Juan de Tovar ၏လက်ရေးစာမူမှ Huitzilopochtli အတွက် ရည်စူး၍ ဗိမာန်တော်ပုံဖော်ထားသော tzompantli (သို့) ဦး ခေါင်းခွံတစ်ခု၏သရုပ်ဖော်ပုံ

Huei Tzompantli ဟုခေါ်သောအဆောက်အအုံကို ၂၀၁၅ တွင်ပထမဆုံးရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သော်လည်းဆက်လက်စူးစမ်းလေ့လာဆဲဖြစ်သည်။ ယခင်က ၁၄၈၆ နှင့် ၁၅၀၂ ကြားကာလတစ်ခုတွင်ဤနေရာ၌ ဦး ခေါင်းခွံစုစုပေါင်း ၄၈၄ ခုကိုဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များကဤနေရာသည် Aztec နတ်၊ နေနှင့်လူသားတို့၏ယဇ်ပူဇော်သောဘုရားကျောင်းတစ်ခု၏အစိတ်အပိုင်းတစ်ခုဟုယုံကြည်သည်။ သူတို့ကဒီအနစ်နာခံတဲ့ဓလေ့ထုံးတမ်းစဉ်အရအသတ်ခံရတဲ့ကလေးငယ်တွေ၊ အမျိုးသားတွေနဲ့အမျိုးသမီးတွေရဲ့ရုပ်ကြွင်းတွေကိုအသေးစိတ်ဖော်ပြခဲ့တယ်။

Huey Tzompantli သည်စပိန်အောင်နိုင်သူများကိုကြောက်ရွံ့စေခဲ့သည်

ခေါင်းခွံမျှော်စင်
© Instituto Nacional de Antropologíaအီး Historia

Huey Tzompantli ကိုထည့်သွင်းစဉ်းစားခြင်းအားဖြင့်စပိန်အောင်နိုင်သူများကိုကြောက်ရွံ့စေသောအခါHernánCortés၏ကွပ်ကဲမှုအောက်တွင်သူတို့သည် ၁၅၂၁ တွင်မြို့ကိုသိမ်းပိုက်ပြီးအင်အားကြီး Aztec အင်ပါယာကိုအဆုံးသတ်ခဲ့သည်။ သူ၏အံ့သြမှုသည်ထိုအချိန် (ယခင်ကဖော်ပြခဲ့သည့်အတိုင်း) စာသားများတွင်ထင်ရှားခဲ့သည်။ အဆက်ပြတ်သမားများက tzompantli ကိုတန်ဆာဆင်ထားသောဖြတ်တောက်ထားသောခေါင်းများ (tzontli "ခေါင်း" သို့မဟုတ် "ဦး ခေါင်းခွံ" နှင့် "pantli" အတန်းအစားကိုဆိုလိုသည်)

ဤဒြပ်စင်သည်စပိန်အောင်ပွဲမတိုင်မီ Mesoamerican ယဉ်ကျေးမှုများစွာတွင်တွေ့ရလေ့ရှိသည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များက ၁၄၈၆ နှင့် ၁၅၀၂ ခုနှစ်ကြားတွင်မျှော်စင်တည်ဆောက်ခြင်းကိုအဆင့်သုံးဆင့်သတ်မှတ်ခဲ့သည်။ သို့သော် ၂၀၁၅ ခုနှစ်တွင်စတင်ခဲ့သောရှေးဟောင်းမက္ကဆီကိုစီးတီး၏ဝမ်းတွင်း၌ဤတူးဖော်မှုသည် ၂၀၁၅ ခုနှစ်ထိကျင်းပခဲ့သောပုံသည်အရာအားလုံးပြီးပြည့်စုံခြင်းမရှိကြောင်းညွှန်ပြသည်။

tzompantli ၌လူသိရှင်ကြားပြသပြီးနောက်ရဲတိုက်၌ခေါင်းခွံများကိုရဲတိုက်၌ထားရှိလိမ့်မည်။ ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့်အချင်းငါးမီတာခန့်ရှိသောရဲတိုက်သည် Aztec မြို့တော်၏နာယကဖြစ်သည့် Huitzilopochtli ၏ဘုရားရှိခိုးကျောင်း၏ထောင့်တွင်ရပ်ခဲ့သည်။

Cortésနှင့်အတူလိုက်ပါလာသူစပိန်စစ်သားAndrés de Tapia ပြောခဲ့သော ဦး ခေါင်းခွံအဆောက်အ ဦး များထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်မှာသံသယဖြစ်စရာမလိုပါ။ Huey Tzompantli ဟုလူသိများသော ဦး ခေါင်းခွံပေါင်းသောင်းချီရှိသည်ဟု Tapia ကအသေးစိတ်ဖော်ပြခဲ့သည်။ အထူးကုများသည်စုစုပေါင်း ၆၇၆ ခုကိုတွေ့ရှိထားပြီးတူးဖော်မှုများတိုးတက်လာသည်နှင့်အမျှဤအရေအတွက်သည်တိုးလာလိမ့်မည်မှာရှင်းပါသည်။

နောက်ဆုံးစကား

Aztecs များသည် ၁၄ ရာစုနှင့် ၁၆ ရာစုအကြားတွင်ယခုမက္ကဆီကို၏ဗဟိုကိုလွှမ်းမိုးခဲ့သည်။ သို့သော် Tenochtitlan ၏ကျဆုံးမှုကြောင့်စပိန်စစ်သားများနှင့်၎င်းတို့၏တိုင်းရင်းသားမဟာမိတ်များလက်၌ရိုးရာဓလေ့အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အ ဦး တည်ဆောက်မှု၏နောက်ဆုံးအဆင့်အများစုပျက်စီးဆုံးရှုံးခဲ့သည်။ ယနေ့ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များပြုစုနေသောအရာများသည် Aztec သမိုင်း၏အပျက်အစီးများမှကျိုးပဲ့ပျက်စီးနေသောအစိတ်အပိုင်းများဖြစ်သည်။