စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ

ယဉ်ကျေးမှုများသည်နတ်မင်းကြီးမျက်စိတစ်မှိတ်အတွင်းမြင့်တက်ပြီးကျဆင်းသည်။ သူတို့ရဲ့ရှေးခေတ်အခြေချနေထိုင်မှုတွေကိုဆယ်စုနှစ်တွေ၊ မျိုးဆက်တွေ၊ ဒါမှမဟုတ်ရာစုနှစ်တွေကြာတဲ့အခါမှာသူတို့ကကြောက်စရာကောင်းတဲ့ရောဂါ၊ အငတ်ဘေး၊ ဘေးဒုက္ခ၊ ဒါမှမဟုတ်စစ်ပွဲကြောင့်သုတ်သင်ပစ်လိုက်တယ်လို့ငါတို့တွေ့ရတယ်။ အခြားအချိန်များတွင်ကျွန်ုပ်တို့ဘာမှရိုးရှင်းစွာမတွေ့ပါ၊ တစ်ခုခုကျန်ခဲ့လျှင်၎င်းသည်အချို့ 'မရေရာသည့်သီအိုရီများနှင့်မဖြေရှင်းနိုင်သောအငြင်းပွားမှုများ' ဖြစ်သည်။

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂

မာတိကာ -

၁ | alatalhöyük, တူရကီ

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Çatalhöyük မြို့တော် © Wikimedia Commons

ဘီစီ ၇၅၀၀ တွင် Mesopotamian ဒေသရှိယခုတူရကီသည်ဤမြို့ကိုလူထောင်ချီဆံ့ပြီးကမ္ဘာ့အစောဆုံးမြို့ပြများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်ဟုလူအများကယုံကြည်ကြသည်။ ဒါပေမယ့်ဒီမှာရှိနေတဲ့လူတွေရဲ့ယဉ်ကျေးမှုကငါတို့ဒီနေ့သိတာနဲ့မတူတာဘဲ။

ပထမ ဦး စွာသူတို့သည်မြို့များကိုနံရံများခွဲဝေထားသောပျားလပို့ကဲ့သို့တည်ဆောက်ခဲ့ကြသည်။ အိမ်များနှင့်အဆောက်အအုံများကိုအမိုးများဖြတ်ထားသောတံခါးများဖြင့်ဝင်ရောက်ခဲ့သည်။ လူတွေကဒီအမိုးတွေကိုဖြတ်ပြီးလမ်းပေါ်မှာလမ်းလျှောက်ပြီးသူတို့ရဲ့နေထိုင်ရာရပ်ကွက်တွေဆီကိုလှေခါးတွေပေါ်တက်ကြတယ်။ အိမ်တံခါးများကိုမကြာခဏနွားချိုများနှင့်အမှတ်အသား ပြု၍ အိမ်တစ်အိမ်စီ၏ကြမ်းပြင်၌သေနေသောမိသားစုဝင်များကိုသင်္ဂြိုဟ်ခဲ့ကြသည်။

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Catal Höyük၏ neolithic အခြေချမှုပုံစံ (ဘီစီ ၇၃၀၀) မီဒီယာဖွင့်ပါ

ဒီမြို့မှာနေထိုင်တဲ့လူတွေရဲ့ယဉ်ကျေးမှုမှာဘာဖြစ်ခဲ့သလဲဆိုတာရှင်းရှင်းလင်းလင်းမသိရသေးပါဘူး။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည်ဒေသတွင်း၌အခြားသူများနှင့်ဆင်တူသောမြို့တွင်မွေးဖွားနိုင်သောနတ်ဘုရားမရုပ်တုများစွာကိုတွေ့ရှိသော်လည်းသူတို့၏ဗိသုကာပုံစံသည်တမူထူးခြားနေပုံရသည်။ ထို့ကြောင့်မြို့ကိုစွန့်ပစ်လိုက်သောအခါ၎င်း၏ယဉ်ကျေးမှုသည် Mesopotamian ဒေသရှိအခြားမြို့များသို့အပြင်သို့ဖြန့်ထွက်နေဖွယ်ရှိသည်။

၂ | မက္ကဆီကို၏ Palenque - မာယာယဉ်ကျေးမှု

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Palenque ၏မာယာမြို့တော်အပျက်အစီးများ© Pexels

မာယာမြို့များပြည်နယ်များတွင်အကြီးဆုံးနှင့်အကောင်းဆုံးထိန်းသိမ်းထားသူများထဲမှတစ် ဦး အဖြစ် Palenque သည်မက္ကဆီကို၊ ဂွာတီမာလာ၊ ဘေလီဇ်နှင့်ဟွန်ဒူးရပ်စ်ဒေသများကိုလွှမ်းမိုးအုပ်စိုးထားသည့်မာယာယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုလုံး၏ပဟေဋ္ဌိကိုပုံဆောင်သည်။

၁၉၅၀ ခုနှစ်များကရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သောပျက်စီးနေသော Palenque မြို့သည်မက္ကဆီကန်တောတောင်များအကာအကွယ်ပေ့ါ၊ မာယာအပျက်အယွင်းများထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ ၎င်း၏အနုစိတ်လက်ရာများနှင့် Pakal the Great ၏အနားယူရာနေရာအဖြစ်လူသိများသောမြို့သည်တစ်ချိန်ကအေဒီ ၅၀၀ မှအေဒီ ၇၀၀ အကြားတိုးတက်သောမြို့ကြီးဖြစ်ခဲ့ပြီး၎င်း၏အမြင့်တွင်လူ ၆၀၀၀ ၀ န်းကျင်ရှိသည်။

မာယာ၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည်မက္ကဆီကိုနှင့်အမေရိကအလယ်ပိုင်းတို့တွင်ရှင်သန်နေဆဲဖြစ်သော်လည်းမာယာမြို့ကြီးများသည်အဘယ်ကြောင့်ပြိုလဲပြီး ၁၄၀၀ ခုနှစ်များတွင်စွန့်ပစ်ခဲ့သည်ကိုမည်သူမျှသေချာမသိချေ။ Palenque သည်အေဒီ ၇၀၀ မှ ၁၀၀၀ ခန့်မှမာယာယဉ်ကျေးမှု၏ဂန္တ ၀ င်ကာလအတွင်းဖြစ်သည်။ မာယာမြို့များစွာကဲ့သို့၎င်း၌အမှန်တကယ်အံ့သြဖွယ်ကောင်းသောဘုရားကျောင်းများ၊ နန်းတော်များနှင့်ဈေးများရှိသည်။

သို့သော်လည်း Chiapas ဒေသဟုယနေ့လူသိများသော Palenque သည်မာယာယဉ်ကျေးမှုမှအသေးစိတ်ကျသောပန်းပုများနှင့်ကမ္ပည်းများပါ ၀ င်သည်။ ဘုရင်များ၊ တိုက်ပွဲများနှင့်နေ့စဉ်ဘ ၀ အကြောင်းသမိုင်းအချက်အလက်များကိုပေးသည်။ မာယာလူမျိုးများ ဤနှင့်အခြားမာယာမြို့များကိုအဘယ်ကြောင့်စွန့်ပစ်ခဲ့သည်ဟူသောသီအိုရီများတွင်စစ်ပွဲ၊ အငတ်ဘေးနှင့်ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းတို့ပါဝင်သည်။

နက္ခတ်ဗေဒင် (သို့) ဘာသာရေးသင်္ကေတများ (သို့) ဘာသာတရားသင်္ကေတများဟုအဓိပ္ပာယ်ကောက်ယူထားသောသင်္ကေတများ (သို့) သင်္ကေတအမှတ်လက္ခဏာများကိုသရုပ်ဖော်ထားသောသင်္ကေတအချို့ရှိသည်။

ယခုအခါကမ္ဘာ့အမွေအနှစ်နေရာတစ်ခုဖြစ်သော Palenque ၏ခန့်မှန်းခြေအားဖြင့် ၁၅၀၀ ခန့်သောအဆောက်အအုံများကိုသာတူးဖော်တွေ့ရှိခဲ့သည်။ အသေအချာစူးစမ်းလေ့လာခဲ့ကြသူများထဲတွင်မဟာ Pakal မဟာသင်္ချိုင်းနှင့်အနီရောင်မိဖုရား၏ဘုရားကျောင်းတို့ပါဝင်သည်။ မာယာများသည်သူတို့၏သေဆုံးသွားသောဂုဏ်သရေရှိသူတို့၏အလောင်းများကိုအနီရောင်တောက်ပသောအနီရောင်သုတ်ခဲ့ကြသည်။ မာယာများအတွက်အနီရောင်သည်သွေးအရောင်နှင့်အသက်၏အရောင်ဖြစ်သည်။

Palenque ကိုခရစ်နှစ် ၁၀ ရာစုတွင်စွန့်ပစ်ခဲ့ပြီးတောအုပ်များဖြင့်ဖုံးအုပ်ထားခဲ့ကာတစ်ချိန်က၎င်းအားဖြတ်တောက်ခဲ့သောတောရိုင်းများဖြင့်ထိန်းသိမ်းထားသည်။ မိုးခေါင်မှုကြောင့်ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုကနေနိုင်ငံရေးပါဝါပြောင်းသွားတာနဲ့ပတ်သက်လို့သီအိုရီတွေအများကြီးရှိတယ်။ မြို့ကိုသိမ်းပိုက်ကြောင်းကျွန်ုပ်တို့သိသောနောက်ဆုံးနေ့သည်နိုဝင်ဘာလ ၁၇ ရက် ၇၉၉ ဖြစ်ပြီးပန်းအိုးပေါ်တွင်ထွင်းထားသောနေ့ဖြစ်သည်။

အယ်လ်မီရာဒေါ-
စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
El Mirador, ဂွာတီမာလာ© Flickr ကို

သိပ္ပံပညာရှင်များသည် LiDAR နည်းပညာဖြင့်ဂွာတီမာလာတောတောင်များကိုစကင်ဖတ်သောအခါ၎င်းတို့သည်ရှေးကလမ်းများနှင့်တောအုပ်အတွင်းဝှက်ထားသောနေရာများကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ မာယာယဉ်ကျေးမှု၏ပုခက် El El ကိုဖန်တီးပေးသောအံ့မခန်းဖွယ် ၈၇ မိုင်ဧရိယာကိုဖုံးလွှမ်းခဲ့သည်။

LiDAR ဟုလူသိများသောလေဆာနည်းပညာသည်ရှေးဟောင်းအပျက်အယွင်းများကိုဖော်ထုတ်ရန်တောအုပ်အမိုးကိုဒစ်ဂျစ်တယ်နည်းဖြင့်ဖယ်ရှားပြီး Tikal ကဲ့သို့မာယာမြို့များသည်မြေပြင်အခြေပြုသုတေသနပြုချက်ထက်များစွာပိုကြီးကြောင်းဖော်ပြသည်။

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
© National Geographic

ဂွါတီမာလာနိုင်ငံမြောက်ပိုင်းတောတောင်များအောက်တွင်ရာစုနှစ်များစွာကဖုံးကွယ်ထားသောအိမ်များ၊ နန်းတော်များ၊ အဆင့်မြင့်အဝေးပြေးလမ်းများနှင့်အခြားလူလုပ်အင်္ဂါရပ်ပေါင်း ၆၀၀၀၀ ကျော်၏အပျက်အစီးများကိုသုတေသီများကဖော်ထုတ်ခဲ့သည်။

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
© National Geographic

ဂွာတီမာလာနိုင်ငံPeténဒေသ Maya Biosphere Reserve ၏စတုရန်းမိုင် ၈၀၀ (စတုရန်းကီလိုမီတာ ၂,၈၀၀) ကိုမြေပုံဆွဲပြီးရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာသုတေသနအတွက်ရရှိခဲ့သောအကြီးဆုံး LiDAR အချက်အလက်များကိုထုတ်လုပ်သည်။

ရလဒ်များအရအမေရိကအလယ်ပိုင်းသည်လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၁၂၀၀ ခန့်ကအဆင့်မြင့်ယဉ်ကျေးမှုတစ်ခုအားမြေပြင်အခြေပြုသုတေသနကအကြံပြုခဲ့သည်။

၃ | Cahokia၊ ယူအက်စ်

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Cahokia၊ ယူအက်စ်© NLM.NIH.GOV

The Cahokia Mounds State Historic Site သည်ခေတ်သစ် St. Louis, Missouri မှ Mississippi မြစ်ကို ဖြတ်၍ တိုက်ရိုက်မစ္စစ္စပီမြစ်၏မြို့ဟောင်းတစ်ခု၏နေရာဖြစ်သည်။ ရှေးဟောင်းမြို့တော်အပျက်အစီးများသည်အရှေ့စိန့်လူးဝစ်နှင့် Collinsville ကြားတွင်တည်ရှိသည်။

Cahokia သည်မြောက်အမေရိကတွင်အကြီးဆုံးမြို့ဖြစ်ခဲ့သည်မှာနှစ်ပေါင်းရာချီကြာခဲ့ပြီ။ ၎င်း၏နေထိုင်သူများသည်ကြီးမားသောမြေသားပုံသဏ္န်များကိုယနေ့သင်လည်ပတ်နိုင်သေးပြီးအချို့မှာစျေးကွက်များနှင့်တွေ့ဆုံရန်နေရာများအဖြစ်တည်ခင်းထားသောပလာစတာများဖြစ်သည်။ မြို့သူမြို့သားများသည်အလွန်ခေတ်မီသောစိုက်ပျိုးရေးအလေ့အကျင့်များရှိခဲ့ကြပြီးမစ္စစ္စပီပြည်နယ်၏မြစ်လက်တက်များကိုသူတို့၏လယ်များကိုရေလောင်းရန်ကြိမ်ဖန်များစွာလွှဲပြောင်းပေးခဲ့ကြောင်းခိုင်လုံသောအထောက်အထားများရှိသည်။

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Cahokia သည်အေဒီ ၆၀၀ ၀ န်းကျင်တွင်အခြေချခဲ့သည်။ ၁၇ ရာစုတွင်ဥရောပသားများသည်အီလီနွိုင်းစ်ကိုစူးစမ်းလေ့လာခဲ့သောသမိုင်းဝင်နေရာသည်ကြာရှည်စွာပဟေဋ္ဌိရင်းမြစ်တစ်ခုဖြစ်သည်။

မာယာကဲ့သို့ Cahokia လူမျိုးများသည်အေဒီ ၆၀၀ မှ ၁၄၀၀ အကြား၌သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုအမြင့်တွင်ရှိသည်။ မြို့ကိုဘာကြောင့်စွန့်ပစ်ခဲ့တယ်ဆိုတာဘယ်သူမှသေချာမသိသလို၊ ဒီဒေသကနှစ်ပေါင်းရာချီတဲ့ဒီလောက်လူ ဦး ရေသိပ်သည်းတဲ့မြို့ပြယဉ်ကျေးမှုကိုဘယ်လိုပံ့ပိုးပေးနိုင်သလဲ။

Cahokia သည်အနည်းငယ်အထင်မှားစေသောကြောင့်ထိုနေရာတွင်နေထိုင်သောသူများသည်သူတို့ကိုယ်သူတို့မည်သို့ခေါ်ကြသည်ကိုကျွန်ုပ်တို့သေချာမသိပါ။ အဲဂုတ္တုပိရမစ်တွေထက်ခြေရာပိုကြီးတဲ့သင်္ကေတတစ်ခုအပါအ ၀ င်အခမ်းအနားသင်္ချိုင်းတွေကိုတွေ့ခဲ့တယ်။ ပြောရမည်ဆိုလျှင်ဤသမိုင်းကြောင်းများနှင့်ဤအခြေချနေထိုင်မှုများအကြောင်းအနည်းငယ်သာသိသည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များကမြို့၏အဓိကအချက်အချာဖြစ်သောလူ ဦး ရေ ၁၀,၀၀၀ မှ ၁၅,၀၀၀ အထိခန့်မှန်းခြေနှင့်အခြားလူ ဦး ရေ ၃၀,၀၀၀ သည်ဆင်ခြေဖုံးရပ်ကွက်တွင်အခြေချနေထိုင်ကြသည်။

၎င်းကိုအံ့သြဖွယ်မြန်နှုန်းဖြင့်အေဒီ ၁၀၅၀ ၀ န်းကျင်တွင်တည်ဆောက်ခဲ့ပြီးကမ္ဘာသစ်၌ကိုလံဘတ်စ်ကုန်းမြေပြိုကျချိန်၌လုံးဝစွန့်ပစ်ခဲ့သည်။ မြို့သည်အေဒီ ၁၁၀၀ မှအေဒီ ၁၂၇၅ အကြားတွင်အကြိမ်ကြိမ်ပြန်လည်တည်ဆောက်နေသည့်လက္ခဏာများပြသသည်၊ သို့သော်ထိုထက်များစွာအဘယ်ကြောင့်ထွက်ခွာသွားသည်ကိုမည်သူမျှမသိပါ။ ရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းနှင့်သီးနှံစိုက်ခင်းများပျက်ယွင်းခြင်းတို့သည်မြို့၏လူ ဦး ရေအတွက်မည်သို့ဖြစ်ခဲ့သည်ကိုခန့်မှန်းကြသော်လည်းနောက်ဆုံးတွင်မည်သူမျှအမှန်တကယ်မသိနိုင်ပါ။

၄ | ပီရူး Machu Picchu - အင်ကာယဉ်ကျေးမှု

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
ပီချူ၊ Machu Picchu ၁၄၃၈ မှ ၁၅၃၃ အထိအင်ကာသည်တောင်အမေရိကတိုက်အနောက်ပိုင်း၏အစိတ်အပိုင်းအချို့ကိုသိမ်းပိုက်ပြီးငြိမ်းချမ်းသောအစာကို သုံး၍ အခြားနည်းလမ်းများနှင့်ပေါင်းစပ်ခဲ့သည်။ အင်ပါယာကြီးသည်ပီရူး၊ အနောက်ပိုင်းအီကွေဒေါ၊ အနောက်ပိုင်းနှင့်အလယ်ပိုင်းဘိုလီးဗီးယား၊ အာဂျင်တီးနားအနောက်မြောက်ပိုင်း၊ ယနေ့ချီလီနိုင်ငံ၏အစိတ်အပိုင်းနှင့်ကိုလံဘီယာ၏အနောက်တောင်ဘက်စွန်းသို့ Eurasia ၏သမိုင်းအင်ပါယာများနှင့်နှိုင်းယှဉ်ထားသောပြည်နယ်တစ်ခုအဖြစ်ပူးပေါင်းခဲ့သည်။ ၎င်း၏ရုံးသုံးဘာသာစကားမှာ Quechua ဖြစ်သည်။ © Flickr ကို

စပိန်ကျူးကျော်မှုမတိုင်မီနှစ်ပေါင်းရာချီကတည်းကပီရူး၊ ချီလီ၊ အီကွေဒေါ၊ ဘိုလီးဗီးယားနှင့်အာဂျင်တီးနားဟုလူသိများသောဒေသများကိုလွှမ်းမိုးခဲ့သောအင်ကာအင်ပါယာနှင့် ပတ်သက်၍ လျှို့ဝှက်ချက်များစွာကျန်ရှိနေသေးသည်။ အထုံးများနှင့်ကြိုးများဖြင့်ရေးသားထားသောဘာသာစကား အင်ကာနည်းပညာ၊ ဗိသုကာပညာနှင့်အဆင့်မြင့်စိုက်ပျိုးရေးအကြောင်းကျွန်ုပ်တို့အများကြီးသိသော်လည်း၎င်းတို့အားလုံးသည်အင်ကာမြို့ Machu Picchu တွင်သက်သေအထောက်အထားများရှိသော်လည်းသူတို့၏ရေးထားသောမှတ်တမ်းများပါ ၀ င်သောသရဖူလက်ကျန်များကိုကျွန်ုပ်တို့မဖတ်နိုင်သေးပေ။

စိတ်ဝင်စားစရာအကောင်းဆုံးအပိုင်းကသူတို့ဟာစျေးကွက်တစ်ခုတည်းကိုမတည်ဆောက်ဘဲနဲ့ကျယ်ပြန့်တဲ့အင်ပါယာကိုဘယ်လိုလည်ပတ်ခဲ့တယ်ဆိုတာကိုငါတို့နားမလည်ဘူး။ မှန်ပါတယ် - Machu Picchu နှင့်အခြားအင်ကာမြို့များတွင်စျေးကွက်များမပါ ၀ င်ပါ။ ၎င်းသည်ဗဟိုစျေးရင်ပြင်များနှင့်ပလာဇာများအနီးတွင်တည်ဆောက်လေ့ရှိသောအခြားမြို့များနှင့်သိသိသာသာကွဲပြားသည်။ အသိအမှတ်ပြုစီးပွားရေးမရှိဘဲဤကဲ့သို့သောအောင်မြင်သောယဉ်ကျေးမှုသည်မည်သို့တည်ရှိခဲ့သနည်း။ ဖြစ်နိုင်ရင်တစ်နေ့ငါတို့အဖြေတွေကိုရှာတွေ့လိမ့်မယ်။

၅ | ပျောက်ဆုံးနေသောအီဂျစ်၏ Thonis မြို့

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Thonis ©ရေအောက်မြို့တော် Franck Goddio

ဘီစီ ၈ ရာစု၌ဤဒဏ္legendaryာရီမြို့သည်မယုံကြည်နိုင်လောက်အောင်အထိမ်းအမှတ်အဆောက်အအုံများ၊ ကြွယ်ဝသောကုန်သည်များနှင့်ကြီးမားသောအဆောက်အအုံများပြည့်နှက်နေသောဆိပ်ကမ်းမြို့ဖြစ်ခဲ့သည်။ ယခုအခါမြေထဲပင်လယ်၌လုံး ၀ နစ်မြှုပ်သွားပြီဖြစ်သည်။ အေဒီ ၃ ရာစုတွင်အလက်ဇန္ဒြီးယားမြို့တက်လာပြီးနောက် Thonis သည်တဖြည်းဖြည်းကျဆင်းလာသည်။ သို့သော်တစ်ချိန်ကမြို့သည်၎င်း၏ကြွယ်ဝမှုအရင်းအမြစ်ဖြစ်သည့်ပင်လယ်ထဲနစ်မြှုပ်သွားသောကြောင့်ထိုဆလိုက်သည်စာသားအတိုင်းဖြစ်လာသည်။

မည်သို့ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည်ကိုမည်သူမျှသေချာမသိသော်လည်းအေဒီ ၈ ရာစုရောက်သောအခါမြို့သည်ကွယ်ပျောက်သွားသည်။ ၎င်းသည်ငလျင်လှုပ်ပြီးနောက်အရည်ပျော်မှု၏သားကောင်ဖြစ်ခဲ့ဖွယ်ရှိသည်။ Heracleion ဟုလူသိများသောရေအောက်မြို့တော် Thonis ဟုရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင် Franck Goddio မှပြန်လည်ရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ပြီးယခုအခါအီဂျစ်ကမ်းခြေမြေထဲပင်လယ်မှတဖြည်းဖြည်းတူးဖော်နေပါသည်။ ဆက်ဖတ်ရန်

၆ | Indus Valley ယဉ်ကျေးမှု၊ ပါကစ္စတန်-အိန္ဒိယ

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Indus ချိုင့်ယဉ်ကျေးမှု

Harappan ယဉ်ကျေးမှုအဖြစ် Harappan ယဉ်ကျေးမှုကဲ့သို့၎င်း၏သြဇာလွှမ်းမိုးမှုအမြင့်ဆုံးတွင်လူသိများခဲ့သော Indus Valley Civilization သည်ရှေးဟောင်းကမ္ဘာ၏အကြီးမားဆုံးသောလူလုပ်ဗိသုကာအံ့ဖွယ်များထဲမှတစ်ခုဖြစ်သည်။ ရှေးခေတ်အီဂျစ်နှင့်မက်ဆိုပိုတေးမီးယားတို့နှင့်အတူ၎င်းသည်အရှေ့နှင့်တောင်အာရှ၏အစောပိုင်းယဉ်ကျေးမှုသုံးခုအနက်တစ်ခုဖြစ်ပြီး၎င်းသည်အကျယ်ပြန့်ဆုံး၊ ၎င်း၏နေရာများသည်အာဖဂန်နစ္စတန်အရှေ့မြောက်မှအာဖဂန်နစ္စတန်အထိ၊ အနောက်ဘက်နှင့်ပါကစ္စတန်၊ အိန္ဒိယအနောက်မြောက်ပိုင်း ၎င်းသည်ကျယ်ပြန့်သောဒေသများကိုဖြတ်သန်းစီးဆင်းသော Indus မြစ်ဝှမ်းတွင်ထွန်းကားခဲ့သည်။

ယနေ့ခေတ်ပါကစ္စတန်နိုင်ငံတွင်အများစုတည်ရှိသော Indus Valley Civilization သည်လွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၄၅၀၀ ကရှင်သန်ခဲ့ပြီး ၁၉၂၀ ပြည့်လွန်နှစ်များအထိမေ့ပျောက်ခံခဲ့ရသည်။ Mohenjo Daro အပါအ ၀ င်ခေတ်မီဆန်းပြားပြီးနည်းပညာအဆင့်မြင့်သောဤယဉ်ကျေးမှုသည်ကမ္ဘာ့ပထမ ဦး ဆုံးသောမြို့ပြသန့်ရှင်းရေးစနစ်များ၊ ရေကန်အတုများ၊ ရေချိုးခန်းအိမ်သာများ၊ အဖုံးဖုံးထားသောရေနုတ်မြောင်းများ၊ တစ် ဦး ချင်းအိမ်များ (သို့) အိမ်အုပ်စုများအတွက်စီစဉ်ထားသောခြေလှမ်းရေတွင်းများအပြင်အံ့သြဖွယ်ကျွမ်းကျင်မှုအထောက်အထားများပါ ၀ င်သည်။ သင်္ချာ၊ အင်ဂျင်နီယာနှင့်သွားဆေးခန်းတို့တွင်ပင်

ဘီစီအီး ၁၈၀၀ တွင်လူတို့သည်မြို့များကိုစွန့်ခွာလာကြပြီးဘာကြောင့်ဖြစ်သည်ကိုမည်သူမျှအတိအကျမသိချေ။ အချို့သီအိုရီများကရာသီဥတုပြောင်းလဲမှုကြောင့်မြစ်သည်ခန်းခြောက်သွားသောကြောင့်စိုက်ပျိုးရေးတွင်ပြိုလဲသွားခဲ့ပြီးအချို့ကအင်ဒို-ဥရောပမျိုးနွယ်များ (သို့) ခြေသလုံးနွားထိန်းများကရေလွှမ်းမိုးခြင်း (သို့) ကျူးကျော်ခြင်းကိုကိုးကားသည်။ ဒါတောင်ဘယ်သူမှအတည်မပြုသေးပါဘူး။

Indus Valley တွင်အစောပိုင်းနှင့်နောက်ပိုင်းယဉ်ကျေးမှုများသည်အစောပိုင်းနှင့်နောက်ပိုင်းယဉ်ကျေးမှုများ၌တူညီလေ့ရှိသည်။ နှောင်းပိုင်း Harappan ယဉ်ကျေးမှုကိုတစ်ခါတစ်ရံဘီစီ ၂၆၀၀ နှင့်ဘီစီ ၁၉၀၀ အကြားထွန်းကားခဲ့သောအခြားယဉ်ကျေးမှုများနှင့်ခွဲခြားရန် Mature Harappan ဟုခေါ်သည်။ ၂၀၀၂ ခုနှစ်ရောက်သောအခါအရွယ်ရောက်ပြီးသော Harappan မြို့များနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုပေါင်း ၁၀၀၀ ကျော်ကိုအစီရင်ခံခဲ့ပြီးယင်းအနက်တစ်ရာအောက်သာတူးဖော်ခဲ့သည်။ သို့သော် Harappa, Mohenjo-Daro, Dholavira, Cholistan ရှိ Ganeriwala, နှင့် Rakhigarhi တို့တွင်အဓိကမြို့ပြနေရာ ၅ ခုသာရှိသည်။

၇ | ကမ္ဘောဒီးယား၏ Angkor အင်ပါယာ

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Angkor Wat

တစ်ချိန်ကအရှေ့တောင်အာရှ၏အင်အားအကြီးဆုံးအင်ပါယာများအနက်မှတစ်ခုဖြစ်သောခမာယဉ်ကျေးမှုသည်မျက်မှောက်ခေတ်ကမ္ဘောဒီးယားမှလာအို၊ ထိုင်း၊ ဗီယက်နမ်၊ မြန်မာနှင့်မလေးရှားအထိပြန့်နှံ့သွားပြီးယနေ့ခေတ် Angkor မြို့တော်ဖြစ်သည်။ အင်ပါယာသည်ခရစ်နှစ် ၈၀၂ တွင်တည်ရှိသည်။ ကျောက်စာများ မှလွဲ၍ အခြားမည်သည့်မှတ်တမ်းမှတ်ရာမှမရှင်သန်ပါ၊ ထို့ကြောင့်ယဉ်ကျေးမှု၏ကျွန်ုပ်တို့၏အသိပညာကိုရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာစုံစမ်းစစ်ဆေးမှုများ၊ ဗိမာန်နံရံများတွင်ကယ်ဆယ်ရေးများနှင့်တရုတ်အပါအ ၀ င်ပြင်ပမှတင်ပြချက်များမှစုစည်းထားသည်။

ခမာလူမျိုးများသည်ဟိန္ဒူဘာသာနှင့်ဗုဒ္ဓဘာသာနှစ်ခုလုံးကိုကျင့်သုံးခဲ့ပြီးဘုရားဗိဿနိုးအား ရည်စူး၍ Angkor Wat အပါအ ၀ င်အနုစိတ်စေတီများ၊ တာဝါတိုင်များနှင့်အခြားအဆောက်အအုံများကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ပြင်ပမှတိုက်ခိုက်မှုများ၊ ပလိပ်ရောဂါကြောင့်သေဆုံးမှုများ၊ ရေစီမံခန့်ခွဲမှုဆိုင်ရာပြဿနာများသည်တော်ဝင်မိသားစုများကြားဆန်စပါးနှင့်ပဋိပက္ခများအပေါ်သက်ရောက်မှုရှိသဖြင့်ခရစ်နှစ် ၁၄၃၁ တွင်ထိုင်းလူမျိုးများနောက်ဆုံးကျဆုံးခဲ့ရသည်။

၈ | Aksumite အင်ပါယာ၊ အီသီယိုးပီးယား

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Aksum နိုင်ငံ၊ Aksum နိုင်ငံ၏မြို့တော်ဟောင်းဖြစ်သော Aksum ရှိအိမ်ကြီးတစ်လုံး၏အပျက်အယွင်းဖြစ်သော Dungur

ရောမအင်ပါယာနှင့်ရှေးအိန္ဒိယတို့နှင့်ကုန်သွယ်ရေးတွင်အဓိကပါဝင်သူ Aksumite Empire (Aksum သို့မဟုတ် Axum Kingdom) ဟုလည်းလူသိများသောဘီစီ ၄ ရာစုမှစတင်ကာအီသီယိုးပီးယားအပါအ ၀ င်အရှေ့မြောက်အာဖရိကကိုအုပ်ချုပ်ခဲ့သည်။ Aksumite အင်ပါယာသည် Sheba ၏အိမ်ဖြစ်ရန်သီအိုရီအရယနေ့ခေတ် Eritrea၊ မြောက်ပိုင်း Ethiopia၊ ယီမင်၊ တောင်ပိုင်း Saudi Arabia နှင့်မြောက်ပိုင်း Sudan တို့ကိုလွှမ်းခြုံထားသည့်အာဖရိကဖွံ့ဖြိုးရေးတစ်ခုဖြစ်ဖွယ်ရှိသည်။

အင်ပါယာတွင်၎င်း၏ကိုယ်ပိုင်အက္ခရာပါရှိခဲ့ပြီး Axum ၏ Obelisk အပါအ ၀ င်ကြီးမားသော obelisks များတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ၎င်းသည်ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ကူးပြောင်းသောပထမဆုံးအဓိကအင်ပါယာဖြစ်ခဲ့သည်။ Axum ၏ကျဆင်းမှုသည်နိုင်းမြစ်၏ရေလွှမ်းမိုးမှုပုံစံကိုပြောင်းလဲစေသောရာသီဥတုပြောင်းလဲခြင်းကြောင့်စီးပွားရေးအထီးကျန်မှုအပေါ်အပြစ်တင်ခြင်းခံရသည်။

၉ | ဂျော်ဒန်နိုင်ငံ၊ Petra မှပျောက်ဆုံး Nabateans များ

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Petra ၏အကြီးဆုံးအထိမ်းအမှတ်ကျောင်းတိုက်သည်ဘီစီ ၁ ရာစု မှစ၍ တည်ရှိသည်။

ဘီစီခြောက်ရာစုတွင်ရှေးခေတ် Nabatean ယဉ်ကျေးမှုသည်ဂျော်ဒန်တောင်ပိုင်း၊ Canaan နှင့်မြောက်ပိုင်းအာရေဗျကိုသိမ်းပိုက်ခဲ့သည်။ သူတို့၏အမွေအနှစ်ကိုဂျော်ဒန်တောင်တန်းများ၏အစိုင်အခဲသဲကျောက်ထဲသို့ထွင်းထုထားသည့်ရင်သပ်ရှုမောဖွယ် Petra မြို့အားပုံဖော်ထားသည်။ ၎င်းတို့သည်ရေအင်ဂျင်နီယာအတတ်ပညာ၊ ရှုပ်ထွေးသောဆည်များ၊ တူးမြောင်းများနှင့်ရေလှောင်ကန်များကိုစီမံကွပ်ကဲသောသူတို့၏အင်ဂျင်နီယာများကိုမှတ်မိသည်။ မိုးနည်းသဲကန္တာရဒေသ။

သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုကိုလူသိနည်းပြီးရေးသားသောစာပေများရှင်သန်ခြင်းမရှိပေ။ Nabateans များသည်သူတို့၏ခမ်းနားလှသော Petra မြို့ကို Alexander the Great အားခုခံကာကွယ်ခဲ့ပြီးသူ့နောက်မှလိုက်ပါလာသောစစ်ခေါင်းဆောင်များမှထုတ်ပယ်ခြင်းခံခဲ့ရသည်။ သူတို့သည်ဘီစီအီး ၆၅ တွင်ရောမတို့ကိုကျော်တက်ပြီးစီအီး ၁၀၆ တွင်အပြည့်အဝထိန်းချုပ်ခဲ့သောအာရေဗျနိုင်ငံ Petrea ဟုအမည်ပြောင်းခဲ့သည်။

အေဒီ ၄ ရာစုခန့်တွင် Nabateans များသည် Petra ကိုမသိသောအကြောင်းများဖြင့်ထွက်ခွာခဲ့သည်။ ရာစုနှစ်များစွာနိုင်ငံခြားအုပ်ချုပ်မှုအပြီးတွင် Nabatean ယဉ်ကျေးမှုသည်သူတို့၏မြေများကိုအာရပ်ကျူးကျော်သူများလုံးဝမသိမ်းယူမီနောက်ဆုံးတွင်ခရစ်ယာန်ဘာသာသို့ကူးပြောင်းခဲ့သောအုပ်စုများသို့လျော့ကျသွားသည်ဟုယုံကြည်ကြသည်။ သူတို့ကအာရဗီစကားပြောတတ်ပေမဲ့မှတ်တမ်းရေးသူမရှိသလောက်ဘဲကျန်ခဲ့တယ်။

ထို့ပြင်မြို့တွင်ကိုယ်ပိုင်ပစ္စည်းများမရှိခြင်းသည်မြို့အားစွန့်ခွာရန်အကြောင်းပြချက်ရှိသည်၊ ၎င်းအားသူတို့၏အချိန်ယူရန်၊ သူတို့၏ဥစ္စာများကိုစုဆောင်းရန်နှင့်စနစ်တကျပုံစံအတိုင်းထားရန်ဖြစ်သည်။ သူတို့သည်သူတို့၏စိတ်ကူးယဉ်မြို့ကိုတည်ဆောက်ပြီးသည်နှင့်သူတို့သည်ရောမတို့ကိုကျော်တက်ပြီးခရစ်ယာန်ဘာသာထွန်းကားလာသည်ကိုမြင်သည်နှင့်နောက်တဖန်မတွေ့နိုင်တော့ပါ။

၁၀ | Moche ယဉ်ကျေးမှု၊ ပီရူး

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Trujillo မြို့အနီးပီရူးမြောက်ပိုင်းသဲကန္တာရ Huaca de la Luna (သို့) Moon Pyramid ၏ Moche ရှေးဟောင်းသုတေသနနေရာ

အင်ပါယာထက်ယဉ်ကျေးမှုတူသောလူမျိုးများကိုစုစည်းထားသောပိုများသော Moche ယဉ်ကျေးမှုသည်ခရစ်နှစ် ၁၀၀ နှင့် ၈၀၀ ခန့်အတွင်းပီရူးမြောက်ပိုင်းကမ်းရိုးတန်းရှိရှုပ်ထွေးသောဆည်မြောင်းတူးမြောင်းများနှင့်ပြည့်စုံသောစိုက်ပျိုးရေးအခြေခံလူ့အဖွဲ့အစည်းတစ်ခုကိုတီထွင်ခဲ့သည်။ သူတို့မှာသမိုင်းရေးရာအကြောင်းသဲလွန်စအနည်းငယ်ကျန်ရစ်ခဲ့ပေမယ့်သူတို့တွေဟာသမိုင်းကြောင်းအသေးစိတ်မသိတဲ့အနုပညာလက်ရာတွေနဲ့ထည်ဝါတဲ့ဗိသုကာလက်ရာတွေကိုချန်ထားခဲ့တယ်။

၂၀၀၆ ခုနှစ်တွင်လူသားတို့၏ပူဇော်သက္ကာအကြွင်းအကျန်များပါ ၀ င်သောလူသားယဇ်ကောင်အတွက်အသုံးပြုခဲ့ပုံကိုတွေ့ရှိခဲ့သည်။ Moche ဘာကြောင့်ပျောက်ကွယ်သွားရသည်ဟူသောသီအိုရီများစွာရှိသည်၊ သို့သော်ပျံ့နှံ့နေသောအများဆုံးရှင်းပြချက်မှာရေလွှမ်းမိုးမှုများနှင့်ပြင်းထန်သောမိုးခေါင်ရေလျှံကာလများကိုပြောင်းလဲစေသောအစွန်းရောက်ရာသီဥတုပုံစံဖြစ်သည်။ ဤအရာသည်ဘုရားများကိုနှစ်သက်စေသော Moche ၏သွေးစွန်းသောကြိုးပမ်းမှုများကိုရှင်းပြသည်။

၁၁ | Amaru Muru - နတ်ဘုရားတွေရဲ့တံခါး

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
ပီရူးတောင်ပိုင်းရှိ Aramu Muru ၏တံခါးပေါက် Titicaca ရေကန်အနီး။

Amaru Muru ၏ဇာတ်လမ်းသည်ယနေ့သမိုင်းတွင်ကဲ့သို့ဒဏ္legendာရီများစွာရှိသည်၊ အကြောင်းမှာဧရာမလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်တံခါးကိုကယ်တင်သောစွန့်ပစ်မြို့သို့မဟုတ်အခြေချမှုလုံးဝမရှိချေ။ သမားရိုးကျရှေးဟောင်းသုတေသနသီအိုရီအရပီရူးနှင့်ဘိုလီးဗီးယားနယ်စပ်တွင် ၆ ပေကျယ်သော ၂၃ ပေပတ်လည် ၀ င်ပေါက်တစ်ခုသည်စွန့်ပစ်ထားသော Incan အဆောက်အအုံစီမံကိန်းဖြစ်ကောင်းဖြစ်နိုင်သည်။ သို့သော်လည်းစီမံကိန်းကိုဘယ်သူကစတင်တည်ဆောက်ခဲ့တာလဲ၊ ဘာကြောင့်စွန့်ပစ်ခဲ့တာလဲဆိုတဲ့အထောက်အထားအစစ်အမှန်မရှိပါဘူး။

အခြားသီအိုရီများက Amaru Muru တံခါးဝမှာအချို့သောလျှို့ဝှက်ချက်များကိုထောက်ပြသည်။ ဒေသခံများက၎င်းကိုနတ်ဘုရားများ၏ဂိတ်ဟုခေါ်ကြပြီးအများစုကထိုတံခါးအနီးသို့မသွားရန်ငြင်းဆန်ခဲ့ကြသည်။ တံခါးဝမှာလျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်တဲ့မီးလုံးတွေပေါ်လာပြီးပုံပြင်တွေ၊ အဲဒါကိုအရမ်းနီးကပ်သွားပြီးပျောက်ကွယ်သွားတဲ့လူတွေရှိတယ်။ အိမ်တံခါးပေါက်ထက်ကျော်လွန်သောမည်သည့်အရာမဆိုကလေးများအတွက်အထူးအစာစားချင်စိတ်ရှိသည်ဟုဆိုသည်။

ရှေးခေတ်ဒဏ္ာရီများအရ၎င်းသည်သူရဲကောင်းများအတွက်သာတံခါးဖွင့်ပေးသည်၊ ၎င်းတို့သည်လူနေမှုဘ ၀ မှသူတို့၏ဘုရားများပြည်သို့သွားရန်အချိန်ရောက်ပြီဟုပြောကြသည်။ ၎င်းကိုမည်သို့ရယူရမည်ကိုသိသည်။ Amaru Muru ဟူသောအမည်မှာကောင်းကင်မှကျသောရွှေဒစ်ခ်ျတစ်ခုဖြစ်သည့်မြင့်မြတ်သော Incan ရှေးဟောင်းအမွေအနှစ်ကိုပိုင်ဆိုင်ထားသော Incan ယဇ်ပုရောဟိတ်တစ် ဦး ၏အမည်ဖြစ်သည်။ တံခါးကပေါ်လာပြီးသူ့အတွက်လုံခြုံအောင်စောင့်ရှောက်ပေးခဲ့တယ်။

၁၂ | Roanoke ၏ပျောက်ဆုံးသောကိုလိုနီ

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
၁၅၉၀ တွင်အင်္ဂလိပ်ကယ်ဆယ်ရေးအဖွဲ့တစ်ဖွဲ့သည် Roanoke ကိုရောက်ရှိလာခဲ့ပြီး ၁၉ ရာစုပုံဥပမာတွင်ဖော်ပြထားသောအတိုင်းစွန့်ပစ်မြို့အနီးသစ်ပင်တစ်ပင်၌ထွင်းထားသောစာလုံးတစ်လုံးသာတွေ့သည်။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များသည်ရှည်လျားခက်ခဲသောမြို့၏တည်နေရာကိုဖော်ထုတ်ရန်မျှော်လင့်သည်။ © SARIN ပုံများ/GRANGER

၁၅၈၇ ခုနှစ်တွင်အမေရိကန်အခြေချနေထိုင်သူ ၁၁၅ ဦး ပါသောအုပ်စုသည်ယနေ့ခေတ် North Carolina၊ အမေရိကန်ပြည်ထောင်စု၊ Roanoke Island တွင်ဆင်းသက်ခဲ့သည်။ လအနည်းငယ်အကြာတွင်ကိုလိုနီအုပ်ချုပ်ရေးမှူးအသစ် John White သည်အထောက်အပံ့များနှင့်လူများစွာအတွက်အင်္ဂလန်သို့ရွက်လွှင့်မည်ဟုသဘောတူခဲ့သည်။ ဝှိုက်သည်အင်္ဂလန်သို့အဓိကရေတပ်စစ်ပွဲဖြစ်ပွားပြီးနောက်စပိန်ဘုရင် Armada အားဆန့်ကျင်သည့်အနေနှင့်ကူညီရန်ရရှိနိုင်သောသင်္ဘောများအားလုံးကိုသိမ်းယူခဲ့သည်။

သုံးနှစ်အကြာ ၁၅၉၀ တွင် White သည် Roanoke ကျွန်းသို့ပြန်ရောက်သောအခါသူသည်ကိုလိုနီကိုလုံးဝစွန့်ပစ်ခဲ့သည်ကိုတွေ့သည်။ Croatoan အမည်ရှိသစ်ပင် မှလွဲ၍ အခြားအခြေချသူများ၏အရိပ်အယောင်ကိုမတွေ့ရပါ။

Croatoan ကျွန်းသည်၎င်းနေထိုင်ခဲ့သော Native American မျိုးနွယ်စုတစ်ခု၏အမည်ဖြစ်ခဲ့ပြီး၎င်းတို့အားကျွမ်းကျင်သူများကပြန်ပေးဆွဲသတ်ဖြတ်ခြင်းကိုခံရသည်ဟုယုံကြည်စေခဲ့သည်။ သို့သော်ထိုသီအိုရီကသက်သေမပြနိုင်သေးပါ။ အခြားသူများက၎င်းတို့သည်အင်္ဂလန်သို့ရွက်လွှင့်ရန်ကြိုးစားခဲ့ပြီးတစ်နေရာတွင်သေဆုံးခဲ့သည်၊ သို့မဟုတ် Florida မှမြောက်ဘက်သို့ခရီးသွားနေသောစပိန်အခြေချများကသတ်ခဲ့သည်။

၁၆ | အီစတာကျွန်း

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
ချီလီနိုင်ငံ၊ အီစတာကျွန်းတွင် Moai ရုပ်ထုများ

အီစတာကျွန်းသည် Moai ဟုခေါ်သောကြီးမားသော ဦး ခေါင်းရုပ်ထုများကြောင့်ကျော်ကြားသည်။ ၎င်းတို့ကိုခရစ်နှစ် ၈၀၀ ၀ န်းကျင်ကသစ်သား outrigger canoes သုံး၍ တောင်ပစိဖိတ်အလယ်ပိုင်းရှိကျွန်းသို့ခရီးသွားရန်စိတ်ကူးခဲ့သော Rapa Nui လူမျိုးများမှပြုလုပ်သည်။ ကျွန်း၏လူ ဦး ရေသည်အမြင့်ဆုံးတွင် ၁၂၀၀၀ ၀ န်းကျင်ရှိသည်။

၁၇၂၂ ခုနှစ်အီစတာတနင်္ဂနွေနေ့တွင်ကျွန်းပေါ်သို့ဥရောပစူးစမ်းလေ့လာသူများပထမဆုံးအကြိမ်ရောက်ခဲ့သည်မှာဒတ်ခ်ျအမှုထမ်းများကကျွန်းတွင်လူ ဦး ရေ ၂၀၀၀ မှ ၃၀၀၀ အထိရှိသည်။ နှစ်များကြာလာသည်နှင့်အမျှရှာဖွေသူ ဦး ရေသည်ပိုနည်းလာသည်နှင့်အညီနောက်ဆုံးတွင်လူ ဦး ရေသည် ၁၀၀ ထက်နည်းလာသည်။

ကျွန်း၏နေထိုင်သူများ (သို့) ၎င်း၏လူမှုအသိုင်းအဝိုင်းကျဆင်းမှုကိုဖြစ်စေသောအကြောင်းအရင်းကိုမည်သူမျှအတိအကျသဘောမတူနိုင်ပါ။ ကျွန်းသည်ဤမျှများပြားသောလူ ဦး ရေအတွက်လုံလောက်သောအရင်းအမြစ်များကိုထိန်းမထားနိုင်ဖွယ်ရှိသည်၊ လူမျိုးစုစစ်ပွဲများကို ဦး တည်စေသည်။ ကျွန်းတွင်တွေ့ရှိထားသောကြွက်အရိုးများ၏အကြွင်းအကျန်များကသက်သေပြသည့်အတိုင်းနေထိုင်သူများသည်ငတ်မွတ်နိုင်သည်။

၁၄ | Olmec ယဉ်ကျေးမှု

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Olmec ဦး ခေါင်းရုပ်ထု

Olmecs သည်ဘီစီအီး ၁၁၀၀ ခန့်ကမက္ကဆီကိုပင်လယ်ကွေ့တစ်လျှောက်တွင်သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုကိုတီထွင်ခဲ့သည်။ သူတို့၏တည်ဆောက်ပုံအထောက်အထားအများစုသည်ပျောက်ကွယ်သွားသော်လည်းဤထွင်းထုထားသောခေါင်းများစွာသည်သူတို့၏တည်ရှိမှုကိုအောက်မေ့ရန်ကျန်ရှိနေသေးသည်။ ဘီစီ ၃၀၀ နောက်ပိုင်းလူ့အဖွဲ့အစည်း၏ရှေးဟောင်းသုတေသနဆိုင်ရာအထောက်အထားအားလုံးပျောက်ကွယ်သွားသည်။ သူတို့၏သင်္ချိုင်းများသည်ပျောက်ကွယ်သွားသည်၊ ထို့ကြောင့်အဘယ့်ကြောင့်၎င်း၊ ရောဂါသို့မဟုတ်အင်အားဖြင့်သေဆုံးသည်ကိုဆုံးဖြတ်ရန်မဖြစ်နိုင်ပေ။ ပြည်တွင်းစစ်၊ ငတ်မွတ်ခေါင်းပါးမှုနှင့်သဘာဝဘေးအန္တရာယ်များသည်အရိုးမရှိသော်ငြားလည်းသေချာဆုံးဖြတ်နိုင်သောအနည်းငယ်သာရှိသည်။

၁၅ | Nabta Playa

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Aswan Nubia ပြတိုက်တွင်ပြန်လည်တည်ဆောက်ထားသော Nabta Playa ပြက္ခဒိန်စက်ဝိုင်း

ယနေ့ခေတ်ကိုင်ရိုမြို့၏တောင်ဘက်မိုင် ၅၀၀ ခန့်ဝေးသောဤအင်တုံတွင်နေထိုင်ခဲ့သူများအကြောင်းအနည်းငယ်သိသော်လည်းငါတို့သည်ဤနေရာတွင်လူများမွေးမြူခဲ့သောအိမ်မွေးတိရိစ္ဆာန်များနှင့်ကြွေထည်အိုးများကိုလွန်ခဲ့သောနှစ်ပေါင်း ၉၀၀၀ ကျော်ကရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့ကြသည်။ ဘီစီ ၇၀၀၀ ၀ န်းကျင် Nabta Playa ၌ကျန်ရှိနေသေးသောအထင်ရှားဆုံးအပျက်အစီးများထဲတွင် Stonehenge နှင့်ဆင်တူသောကျောက်စက်ဝိုင်းများရှိသည်။ ဤစက်ဝိုင်းများကတစ်ချိန်ကဤနေရာတွင်နေထိုင်ခဲ့သူများသည်နက္ခတ္တဗေဒကိုလက်တွေ့ကျင့်သုံးခဲ့ကြသည်။

၁၆ | Anasazi - တောင်ခြေတောင်တန်းရှုပ်ထွေး

စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
တောင်ခြေတောင်တန်းရှုပ်ထွေး

“ Anasazi” ဟုခေါ်သောယဉ်ကျေးမှုသည်မယုံကြည်နိုင်လောက်အောင် pueblo မြို့များအနောက်တောင်အမေရိကအနောက်တောင်ပိုင်းတစ်လျှောက်ရှိချောက်ကမ်းပါးများသို့ဖြတ်ခဲ့သည်။ သူတို့မစွန့်ပစ်ခဲ့တဲ့အရာကသူတို့ရဲ့ကျဆင်းမှုအတွက်ဒါမှမဟုတ်သူတို့ရဲ့နာမည်အရင်းကိုတောင်မှအကြောင်းပြချက်တစ်ခုဖြစ်ခဲ့တယ်။ “ Anasazi” ဟူသောအမည်သည် Navajo မှဆင်းသက်လာပြီးရှေးခေတ်ရန်သူများကိုဆိုလိုသည်။ ဤရှေးယဉ်ကျေးမှု၏ခေတ်ပြိုင်မျိုးဆက်များစွာသည် Ancestral Puebloans ဟူသောအသုံးအနှုန်းကိုပိုနှစ်သက်သည်။

မည်သို့ပင်ခေါ်စေဘိုးဘွားစဉ်ဆက် Puebloans များသည်တစ်ချိန်က Utah, Arizona, New Mexico ဒေသများတစ်လျှောက်တွင်ကြီးမားသောမြို့များကိုတည်ဆောက်ခဲ့သည်။ ဤလေ ၀ င်လေထွက်အခြေချနေထိုင်မှုအချို့ကိုဘီစီ ၁၅၀၀ ၀ န်းကျင်တွင်တည်ဆောက်ခဲ့သည်၊ သူတို့၏ယဉ်ကျေးမှုသည်ပထမဆုံးပေါ်ပေါက်လာသောအချိန်ဖြစ်သည်။ သူတို့၏သားစဉ်မြေးဆက်များသည်ယနေ့ Pueblo အင်ဒီးယန်းများဖြစ်သည့် Hopi နှင့် Zuni၊ Rio Grande တစ်လျှောက်၊ New Mexico နှင့် Arizona မြောက်ပိုင်းရှိလူမှုအသိုင်းအဝိုင်း ၂၀ တွင်နေထိုင်သောယနေ့ Pueblo အိန္ဒိယလူမျိုးများဖြစ်သည်။

၁၃ ရာစုကုန်ခါနီးတွင်အချို့သော cataclysmic ဖြစ်ရပ်သည် Anasazi အားထိုကမ်းပါးအိမ်များနှင့်သူတို့၏ဇာတိမြေကိုစွန့်ခွာရန် Rio Grande နှင့် Little Colorado မြစ်ဆီသို့တောင်ဘက်နှင့်အရှေ့ဘက်သို့ရွေ့လျားစေခဲ့သည်။ ဖြစ်ပျက်ခဲ့သည့်အရာသည်ရှေးဟောင်းယဉ်ကျေးမှုကိုလေ့လာသောရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များရင်ဆိုင်နေရသောအကြီးမားဆုံးပဟေိဖြစ်ခဲ့သည်။ ယနေ့ Pueblo အင်ဒီးယန်းများသည်၎င်းတို့၏လူမျိုးများရွှေ့ပြောင်းနေထိုင်မှုနှင့် ပတ်သက်၍ ပါးစပ်ရာဇဝင်ရှိသည်၊ သို့သော်ဤဇာတ်လမ်းများ၏အသေးစိတ်အချက်များသည်အနီးကပ်ကာကွယ်ထားသည်။

အပိုဆု:

ပင်လယ်လူမျိုးတွေကဘယ်သူတွေလဲ။
စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
ပင်လယ်လူမျိုးများ©ရှေးဟောင်းစာမျက်နှာများ

ရှေးခေတ်အီဂျစ်များသည်စစ်သင်္ဘောကြီးများ၏လျှို့ဝှက်ဆန်းကြယ်သောစစ်တပ်များကိုအကြိမ်ကြိမ်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီအီး ၁၂၅၀ ၀ န်းကျင်တွင်ရုတ်တရက်တိုက်ခိုက်သူများသည်ဘီစီ ၁၁၇၀ ၀ န်းကျင်တွင်စစ်တပ်ကိုတိုက်ခိုက်သော Ramesses III ကိုရှုံးသည်အထိဆက်လက်တိုက်ခိုက်ခဲ့သည်။ ဘီစီအီး ၁၁၇၈ မတိုင်မီကမှတ်တမ်းများမရှိပါ၊ ပညာရှင်များသည်သူတို့သွားသောနေရာ၊ သူတို့ဘယ်ကလာသလဲ၊ သူတို့ဘာကြောင့်လာတာလဲ၊ ဘယ်သူတွေလဲဟူသောသီအိုရီများကိုဆက်လက်ငြင်းခုံနေဆဲဖြစ်သည်။ ထို့ကြောင့်လူတိုင်းကသူတို့ကိုပင်လယ်လူမျိုးများဟုသာခေါ်ကြသည်။

Bada Valley Megaliths ကိုဘယ်သူလုပ်တာလဲ။
စွန့်ပစ်ထားသောရှေးဟောင်းမြို့ ၁၆ ခုနှင့်အခြေချနေထိုင်မှုများ ၂
Bada Valley Megaliths © ဗေဒကွင်းများ

အင်ဒိုနီးရှားနိုင်ငံ၊ Sulawesi အလယ်ပိုင်း Lore Lindu အမျိုးသားဥယျာဉ်၏တောင်ဘက် Bada Valley ၌နှစ်ပေါင်းရာချီ။ အနည်းဆုံးနှစ်ပေါင်း ၅၀၀၀ ရှိပြီဟုယူဆထားသောရှေးမဂဓတိုင်းများနှင့်သမိုင်းမတင်မီရုပ်တုများရှိသည်။ ဒီ megaliths တွေကိုတကယ်လုပ်ခဲ့တယ်၊ ဘယ်သူလုပ်ခဲ့တယ်ဆိုတာဒါကိုသေချာမသိပါဘူး။ megaliths များ၏ရည်ရွယ်ချက်ကိုလည်းမသိပါ။ ၎င်းတို့ကို ၁၉၀၈ ခုနှစ်တွင်အနောက်တိုင်းရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များကရှာဖွေတွေ့ရှိခဲ့သည်။

အံ့သြစရာကောင်းသည်မှာ Bada Valley megaliths များသည် Easter Island ၏ Moai နှင့်ဆင်တူရုံသာမကကမ္ဘာ၏အခြားနေရာများနှင့်လုံးလုံးလျားလျားသီးခြားဖြစ်နေသည်။ တောင်ပေါ်ဒေသမှပြင်ပမှအင်ဒိုနီးရှားလူမျိုးများသည်ရုပ်ပွားတော်များအကြောင်းကိုမသိနိုင်ပေ။ ရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်တွေဖြစ်ဖြစ်ဒေသခံတွေပဲဖြစ်ဖြစ်ဘယ်သူကမှအဲဒီရုပ်ပွားတော်တွေကိုယနေ့အထိခုထိခုထိမလုပ်နိုင်သေးပါဘူး။ ဒေသခံပြည်သူများသည်ရုပ်ပွားတော်များအမြဲရှိနေကြောင်းကိုတိုင်းရင်းပညာနှင့်သမိုင်းကိုမျိုးဆက်မှမျိုးဆက်သို့လက်ဆင့်ကမ်းပေးပို့ကြသည်။ ဤအရာသည်အေဒီ ၁၃၀၀ ၀ န်းကျင်တွင်ချိန်းတွေ့သောရှေးဟောင်းသုတေသနပညာရှင်များ၏ဗားရှင်းကိုပယ်ဖျက်ခြင်းဖြစ်သည်။