Ko nga oro kee i hopukina i runga i te hau o te Ao i pohehe nga kaiputaiao

I kitea e te miihana poihau hikoi-ra te haruru infrasound tonu i roto i te stratosphere. Karekau he mohio a nga kaiputaiao ko wai, he aha ranei te mahi.

I whakarewahia e nga Kairangataiao mai i Sandia National Laboratories he miihana poihau-a-ra e kawe ana i te hopuoro ki tetahi rohe o te hau o te Ao e kiia nei ko te stratosphere.

Ko nga oro kee i hopukina i runga i te hau o te whenua i pohehe nga kaiputaiao 1
Tirohanga Mai i Stratosphere – He whakaahua i tangohia mai i te waka rererangi ki te 120000 mita. © RomoloTavani / Istock

Ko te whainga o te misioni ki te ako i te taiao oro o tenei rohe. Heoi, ko nga mea i kitea e ratou i noho pohehe nga kaiputaiao. I hopukina e ratou nga oro teitei i te hau o Papatūānuku karekau e mōhiotia.

te nga haruru ke kua noho poauau nga tohunga, a inaianei, karekau he whakamarama mo enei oro ngaro. I te nuinga o te wa he marino tenei rohe me te kore he awha, he ngangau, he hokohoko rererangi, ka taea e nga hopuoro o tenei paparanga o te hau te whakarongo ki nga oro taiao me nga oro a te tangata.

Heoi, ko te hopuoro i roto i te rangahau ka mau i nga haruru rereke e rua nga wa i ia haora. Ko to ratou takenga kaore ano kia mohiotia.

I hopukina nga oro i roto i te awhe infrasound, te tikanga kei te iarere o te 20 hertz (Hz) me te iti iho, kei raro rawa i te awhe o te taringa tangata. "He tohu infrasound ngaro ka puta i etahi wa i ia haora i runga i etahi rererangi, engari ko te puna o enei kaore e tino mohiotia," ko ta Daniel Bowman o Sandia National Laboratories i kii i roto i tetahi korero.

I whakamahia e Bowman me ona hoa nga miihini moroiti, i hangaia i te tuatahi ki te aro turuki i nga puia me te kaha ki te kite i nga haruru iti-auau, ki te kohi raraunga oro mai i te stratosphere. I kitea e nga paoro moroiti nga tohu infrared kare i whakamaramatia i tua atu i nga oro maori me nga oro hanga tangata.

Ko nga pukoro i hiki ki runga e nga poihau na Bowman me ona hoa mahi. Ko nga poihau, he diameter mai i te 20 ki te 23 putu (6 ki te 7 mita), he mea hanga mai i nga taonga noa me te kore utu. Ko enei taputapu ngawari, he mea whakahiahia e te ra, ka eke ki runga ake i te 70,000 putu (13.3 maero) i runga ake i te whenua.

Ko nga oro kee i hopukina i runga i te hau o te whenua i pohehe nga kaiputaiao 2
Ko nga Kairangahau o Sandia National Laboratories e pupuhi ana i te poihau hau wera o te ra me te utaina microbarometer infrasound. © Darielle Dexheimer, Sandia National Laboratories / Te Whainga Tika

"Ko a matou poihau he peeke kirihou nunui me etahi puehu waro kei roto kia pouri ai," ko ta Bowman. “Ka hangaia e matou ma te whakamahi i te kirihou a te kaipeita mai i te toa taputapu, te riipene kaipuke, me te paura waro mai i nga toa taonga pyrotechnic. Ka whiti te ra ki runga i nga poihau pouri, ka wera te hau o roto, ka harikoa."

Ko te whakamarama a Bowman he ranea te hiko o te ra ki te turaki i nga poihau mai i te mata o te ao ki te stratosphere. I aroturukihia nga poihau ma te whakamahi GPS i muri i te whakarewatanga, he mahi ma te kapa na te mea ka rere nga poihau mo nga rau kiromita ka tau ki nga waahi uaua ki te whakatere o te ao.

I tua atu, pera i nga ahuatanga o naianei kua whakaatuhia, ka raruraru nga poihau rangahau mo etahi atu mea, ka puta he awangawanga ohorere. Ka taea te whakamahi i nga poihau hiko-ra penei ki te ako i nga mea ngaro mai i te whenua, hei taapiri atu ki te awhina ki te tirotiro ano i enei oro stratospheric rereke.

I tenei wa kei te whakamatautauhia nga waka penei ki te mohio mena ka taea te hono atu ki tetahi kaitarai o Venus ki te mataki i nga mahi ruihi me te puia i roto i tona hau matotoru. Ka taea e nga poihau karetao te paheke i te hau o runga o te "Mahanga kino o te whenua," kei runga ake i te mata wera me te pehanga teitei e tirotiro ana i te hau matotoru me nga kapua waikawa pungatara.

Ko nga rangahau a te roopu e mau ana te kitenga o enei puna oro infrasound kaore i mohiotia i whakaatuhia e Bowman i te 11 o Mei, 2023, i te 184th Hui o te Acoustic Society o Amerika kei Chicago.