Ko Kaspar Hauser te tangata rangatira tino pouri i roto i tetahi o nga mea ngaro o te hitori: Ko te keehi o te tamaiti mauhere. I te tau 1828, ka puta mai tetahi tamaiti taiohi ki Nuremberg, Tiamana me te kore mohio ko wai ia, me pehea hoki ia i tae atu ai ki reira. Kaore i taea e ia te korero, te tuhi, te korero ranei i tua atu i etahi kupu ngawari.
Inaa, he ahua kore ia e mohio mo te ao huri noa i a ia, a ka mohio ia ki nga mahi ngawari penei i te inu i te kapu i muri i te kitenga i te whakaaturanga i etahi wa.
He maha ano nga mahi poauau o te tamaiti nei, penei i te ngau i ona maikuku, me te wiri haere tonu - ko nga mea katoa e kiia ana he tino kino i tera wa. I runga ake i nga mea katoa, i kii ia kua tutakina ia ki roto i tetahi ruma tae noa ki tenei wa, kaore i mohio ki tona ake ingoa. He aha te mea i pa ki a Kaspar Hauser? Kia mohio tatou…
Kasper – te tama ngaro
I te 26 no me 1828, ua fâ mai te hoê tamaiti 16 matahiti i te mau purumu no Nuremberg, i Helemani. I mauria e ia tetahi reta i tukuna atu ki tetahi rangatira o te ope hoia hoiho tuaono. Ua parau te taata papai itea ore e ua tuuhia taua tamaiti ra i roto i to ’na tiairaa, i to ’na tamarii-rii-raa, i te 6 no Atopa 7, e aita roa ’tu oia i vaiiho ia ’na “ia haere i rapae au i to ’u fare.” I tenei wa ka hiahia te tamaiti kia noho hei kaieke hoiho "kia rite ki tona papa," na te rangatira ia i kawe ki roto, ka whakairihia ranei.
He reta poto ano i kopakia e kii ana na tona whaea ki tana kaitiaki o mua. E kii ana ko Kaspar tona ingoa, i whanau ia i te 30 o Aperira 1812, a kua mate tona papa, he hoia eke hoiho o te reimana tuaono.
Ko te tangata kei muri i te pouri
I kii a Kaspar, i nga wa katoa e taea ana e ia te whakaaro whakamuri, i noho mokemoke ia i nga wa katoa i roto i te ruma pouri 2×1×1.5 mita (he iti ake i te rahi o te moenga mo te tangata kotahi) me te kakau kakau anake. he moenga mo te moe me te hoiho i whakairohia mai i te rakau hei takaro.
I kii ano a Kaspar ko te tangata tuatahi i pa atu ki a ia he tangata ngaro i toro atu ki a ia i mua tata o tana tukunga, me te tino tupato kia kaua e hura tona kanohi ki a ia.
Hoiho! Hoiho!
Ua afai te hoê taata tiaa o Weickmann te i‘oa i taua tamaiti ra i te fare o te Kapene von Wessenig, i reira e faahiti noa ’tu ai oia i te mau parau ra “Te hinaaro nei au e riro ei taata faehau puaahorofenua, mai to ’u metua tane” e “Hoiho! Hoiho!” Ko etahi atu tono i puta he roimata anake, he panui whakakeke ranei "Kaore e mohio." I haria ia ki te teihana pirihimana, ka tuhia e ia tetahi ingoa: Kaspar Hauser.
I whakaatu ia he mohio ia ki te moni, ka taea e ia te purei me te panui iti, engari he iti noa nga patai ka whakautua e ia, he iti noa ana kupu. No te mea kaore ia i korero mo ia ano, ka mauheretia ia hei tangata haereere noa.
Te ora i Nuremberg
I tangohia okawatia a Hauser e te taone nui o Nuremberg, ka kohaina he moni mo tana tiaki me tana ako. I tukuna ia ki te tiaki a Friedrich Daumer, he rangatira kura me te tohunga whakaaro whakaaro, a Johann Biberbach, he mana taone nui, me Johann Georg Meyer, he rangatira kura. I te mutunga o te tau 1832, i mahi a Hauser hei kaituhi i te tari ture o te rohe.
Te mate ngaro
E rima tau i muri mai i te 14 o Hakihea, 1833, ka hoki mai a Hauser ki te kainga me te whara hohonu i tona uma maui. I runga i tana korero, i mamingatia ia ki te kari o te marae o Ansbach, i werohia ia e tetahi tauhou i te wa e hoatu ana he putea ki a ia. I te rapu a te pirihimana Herrlein i te kari o te Kooti, ka kitea e ia he putea puru iti kei roto he pene pene i roto i te Spiegelschrift (tuhi whakaata). Ka panui te karere, i te reo Tiamana:
"Ka taea e Hauser te korero tika ki a koe me pehea taku ahua me te waahi kei hea ahau. Hei whakaora i te kaha o Hauser, e hiahia ana ahau ki te korero ki a koe no hea ahau _ _ . No _ _ _ te rohe o Bavarian _ _ I te awa _ _ _ _ _ Ka korerotia e ahau ki a koe te ingoa: ML Ö.”
Na, i werohia a Kaspar Hauser e te tangata nana ia i pupuri i a ia e tamariki ana? I mate a Hauser i te taotu i te Tihema 17, 1833.
He rangatira tuku iho?
E ai ki nga korero o naianei - no te tau 1829 pea - ko Kaspar Hauser te rangatira tuku iho o Baden i whanau i te Mahuru 29, 1812 ka mate i roto i te marama kotahi. I kiihia kua whakawhitia tenei rangatira ki te peepi ka mate, a 16 tau i muri mai ka puta ko "Kaspar Hauser" i Nuremberg. Ko etahi i kii mai i ona tupuna mai i Hungari, i Ingarangi ranei.
He tinihanga, he tinihanga?
Ko nga reta e rua e mauria ana e Hauser i kitea i tuhia e te ringa kotahi. Ko te tuarua (mai i tana whaea) ko tana raina "ka tuhia e ia taku ringaringa rite tonu ki ahau" i arahi nga kaitätari i muri mai ki te kii ko Kaspar Hauser nana i tuhi enei mea e rua.
Ko Lord Stanhope te ingoa o tetahi rangatira rangatira o Ingarangi, nana i aro ki a Hauser, a ka mau ia ia i te mutunga o te tau 1831, i whakapau moni nui ki te whakamarama i te takenga mai o Hauser. Otirā, i utua e ia mo nga haerenga e rua ki Hungari me te tumanako ki te korikori i te maharatanga o te tama, i te mea kua maumahara a Hauser ki etahi kupu Hungarian me tana kii i tetahi wa ko te Hungarian Countess Maytheny tona whaea.
Heoi, karekau a Hauser i mohio ki nga whare me nga tohu whakamaharatanga i Hungary. I muri mai ka tuhi a Stanhope ko te korenga o enei uiuinga i raru ia ki te pono o Hauser.
I tetahi atu taha, he tokomaha e whakapono ana na Hauser i whiu i a ia ano te patunga, ka werohia i a ia ano. Na te mea kare a Hauser i pai ki tana ahuatanga, me te tumanako tonu ka haria ia e Stanhope ki Ingarangi pera i tana i oati ai, ka whakapohehetia e Hauser nga ahuatanga katoa o tana kohurutanga. I mahia e ia hei whakaara ake i te hiahia o te iwi ki tana korero me te whakatenatena i a Stanhope kia tutuki tana oati.
He aha ta te whakamatautau DNA hou i whakaatu?
I te tau 2002, i tātarihia e te Whare Wananga o Münster nga makawe me nga pūtau tinana mai i nga raka makawe me nga taonga kakahu e kiia ana no Kaspar Hauser. I whakaritea nga tauira DNA ki tetahi wahanga DNA o Astrid von Medinger, he uri no te raina wahine o Stéphanie de Beauharnais, ko ia te whaea o Kaspar Hauser mena ko ia te rangatira tuku iho o Baden. Ko nga raupapatanga kaore i rite engari ko te ine i kitea kaore i te rahi ki te whakakore i tetahi hononga, na te mea he rereke te take.
Opaniraa
Ko te keehi a Kaspar Hauser i whakapouri i te hunga katoa i rongo. Me pehea e tutakina ai te tangata iti mo tona oranga katoa kaore tetahi e mohio? Ko te mea rereke, he aha a Hauser i kore ai e mohio he aha nga reta me nga nama i muri i te maukati mo te wa roa? I whakaaro nga tangata he porangi pea ia, he tangata tinihanga ranei e ngana ana ki te mawhiti mai i te whare herehere.
Ahakoa he aha te mea i tupu, i tenei ra kaore e taea te whakakore katoa kua mau pea te oranga o Kaspar Hauser i roto i te mahanga torangapu o tera wa. Whai muri i tana whakatewhatewha i ana korero, ka kitea he maha nga tau i mauhereheretia a Kaspar Hauser i mua i tona putanga ki te iwi whanui. I te mutunga, kare tonu i te maarama i pehea te tupu o tenei, na wai hoki ia i mauhere mo te wa roa.
