Mmepe anya nke ndị Maya oge ochie bụ otu n'ime mmepeanya kachasị adọrọ mmasị na nke dị omimi nke oge niile. Site na ọmarịcha ụkpụrụ ụlọ ha ruo n'obodo ha dị mgbagwoju anya, ndị Maya nọgidere na-adọrọ mmasị anyị ma na-akpali anyị ruo taa. N'oge na-adịbeghị anya, n'iji teknụzụ LiDAR kachasị ọhụrụ, ndị nchọpụta achọpụtala saịtị Maya ọhụrụ na ugwu Guatemala nke zoro ezo n'ihu ọha kemgbe ọtụtụ narị afọ. Nchọpụta ahụ amụnyela ìhè ọhụrụ n'otu n'ime mmepeanya kachasị adọrọ mmasị na akụkọ ihe mere eme, ma mee ka ndị ọkà mmụta ihe ochie na ndị ọkọ akụkọ ihe mere eme tụrụ ha n'anya maka nchọpụta dị ịtụnanya e mere.
na a ọhụrụ ọmụmụ bipụtara n'ime akwụkwọ Mesoamerica oge ochie, Ndị na-eme nchọpụta sitere na mahadum ndị dị na Texas jiri LiDAR, ma ọ bụ ihe ngosi laser, na-emepe ọtụtụ akụkọ nhazi nke Maya karịa ka a mara na mbụ. Teknụzụ LiDAR bụ Nke mbụ ejiri na 2018 kpughee obodo Mayan oge ochie ọzọ nke e zoro ezo n'ime oke ọhịa Guatemalan ruo ọtụtụ narị afọ.
N'oge a, nchọpụta ọkụ na nkà na ụzụ dị iche iche gbabara n'ime ọhịa Mirador-Calakmul Karst Basin nke dị n'ebe ugwu Guatemala iji gosi na ihe karịrị 1,000 obodo kpuchiri ihe dị ka square kilomita 650, ha niile jikọtara ya na 110 kilomita nke ụzọ ndị Maya na-eji eme njem ha. obodo, obodo na ebe omenala. Ndị ọkà mmụta ahụ kpuchiri ụzọ mmiri nke ọma na basins ndị na-arụ ọrụ nke ọma, na-emesi ike ịdị ukwuu nke usoro nke mmepeanya ndị Mayan mebere n'oge etiti na mbubreyo preclassic oge, nke sitere na ihe dịka 1000 BC ruo 150 AD.
Dị ka Carlos Morales-Aguilar si kwuo, onye na-ede akwụkwọ na-eto eto sitere na Ngalaba Geography na gburugburu ebe obibi na Mahadum Texas dị na Austin, ọmụmụ ihe ahụ bụ n'ezie "nhụta dị egwu n'ime mpaghara nke nwere ọkwa pụrụ iche nke ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba - àgwà nke yiri ka ọ pụrụ iche n’ógbè dị n’Ebe Ọdịda Anyanwụ Ụwa.” N'ihi ya, ọmụmụ ihe ahụ gosipụtara nke ọma nleba anya zuru oke nke mpaghara mpaghara Maya.
Nleba anya nke saịtị ndị Maya preclassic jikọtara site na okporo ụzọ na-emepe "webụ nke mmekọrịta mmekọrịta ọha na eze, ndọrọ ndọrọ ọchịchị na nke akụ na ụba," dịka ọmụmụ si kwuo:
“Ihe owuwu ụlọ, usoro ihe owuwu na-agbanwe agbanwe, ókèala saịtị akọwapụtara, njikwa mmiri / mkpokọta, yana kilomita 177 (kilomita 110) nke ụzọ ụzọ dị elu dị elu na-atụ aro itinye ego n'ọrụ nke na-emegide ikike nhazi nke ọchịchị ndị pere mpe ma nwee ike igosipụta atụmatụ ọchịchị n'oge ochie. "
Dị ka ndị na-eme nchọpụta na-eduzi ọmụmụ ihe si kwuo, mpaghara Mayan na-enye nguzozi nke ọnọdụ obibi kacha mma maka ụlọ na ọrụ ugbo. Nchọpụta a abụghị naanị na-akọwapụta oke mmepeanya ndị Maya, ma na-emekwa ka njikọ ha dị mgbagwoju anya n'ime omenala na obodo ha pụta ìhè.
Na nchịkọta, nchọpụta ndị Maya a na-enweghị atụ bụ ihe akaebe maka nkwụsi ike na ọgụgụ isi nke ndị oge ochie a. Site n'ịtụle nke ọma "nkesa nbibi, usoro ihe owuwu, na usoro oge nke saịtị ndị a, ndị ọkà mmụta sayensị achọpụtala ihe akaebe nke usoro nchịkwa etiti na mmekọrịta akụ na ụba n'ime mpaghara akọwapụtara nke ọma."
Nchọpụta ndị a na-agbawa obi n'ezie, ma na-enye nghọta ọhụrụ n'ime akụkọ ihe mere eme dị mgbagwoju anya na mmezu omenala nke ndị Maya. Site na pyramid ha dị elu, ihe osise dị mgbagwoju anya, na ihe ọmụma dị elu nke mbara igwe, ndị Maya na-anọgide na-abụ isi iyi na-adọrọ mmasị na ihe ijuanya, na-akpali akpali ọgbọ na-abịa.
