Omenala Liangzhu bụ onye ama ama maka emume olili ya, nke gụnyere itinye ndị nwụrụ anwụ n'igbe ozu osisi n'elu ala. E wezụga ili igbe ozu ndị a ma ama, ihe ọzọ dị ịtụnanya sitere na omenala oge ochie a bụ Jade Discs.
Achọtala diski ndị a n'ime ihe karịrị ili iri abụọ ma na-eche na ha na-anọchi anya anyanwụ na ọnwa n'ime okirikiri eluigwe ha yana ndị nlekọta ụwa. Otú ọ dị, ihe omimi dị gburugburu Jade Discs ndị a emeela ka ọtụtụ ndị ọkà mmụta ihe ochie na ndị ọkà mmụta sayensị na-atụgharị uche dị iche iche na-adọrọ mmasị; na ebumnuche nke diski ndị a iju ka amabeghị.
Omenala Liangzhu na diski Jade
Omenala Liangzhu tolitere na Osimiri Yangtze nke China n'etiti 3400 na 2250 BC. Dị ka nchoputa nke ihe mgbe ochie ndị e gwupụtara n'ime iri afọ ole na ole gara aga, ndị òtù nke klaasị nke omenala jikọtara ihe e ji silk, lacquer, ọdụ́ na jed-a green mineral eji dị ka ọla ma ọ bụ ihe ịchọ mma. Nke a na-egosi na e nwere ọdịiche dị iche na klaasị n'ime oge a.
Discs ndị China, nke a na-akpọkarị ya dị ka ndị China bi, so na ihe omimi na ihe na-adọrọ adọrọ nke ihe niile arụpụtara na China oge ochie. Edebere nnukwu diski okwute ndị a n'ahụ ndị ama ama China malite opekata mpe afọ 5,000 gara aga.
Ihe atụ nke diski bisiki, nke a na-emekarị site na jed na iko, laghachiri na Shang (1600-1046 BC), Zhou (1046-256 BC), na oge Han (202 BC-220 AD). N'agbanyeghị na e si na jed kpụọ ha, bụ́ nkume siri nnọọ ike, ebumnobi mbụ ha na ụzọ e si arụ ya ka bụ ihe omimi nye ndị ọkà mmụta sayensị.
Kedu ihe bụ diski bisiki?
Jade, nkume siri ike dị oké ọnụ ahịa nke ọtụtụ mineral silicate mejupụtara, na-ejikarị eme ihe n'ichepụta vases, ọla na ihe ndị ọzọ eji achọ mma. Ọ na-abịa n'ụdị isi abụọ, nephrite na jadeite, ọ na-enwekarịkwa ụcha ọ gwụla ma ejiri ihe ọzọ metọọ ya (dị ka chromium), n'oge ahụ ọ na-ewe ya na-acha anụnụ anụnụ.
Ndị Liangzhu nke China rụpụtara diski Jade, nke a makwaara dị ka diski bisiki na ngwụcha Neolithic Era. Ha dị okirikiri, mgbanaka dị larịị nke ejiri nephrite mee. Achọtara ha n'ili niile dị ịrịba ama nke mmepeanya Hongshan (3800-2700 BC) wee dịrị ndụ n'oge omenala Liangzhu (3000-2000 BC), na-atụ aro na ha bara nnukwu uru nye obodo ha.
Kedu ihe ejiri bi diski mee ihe?
A na-edobe nkume ndị ahụ nke ọma n'ozu onye ahụ nwụrụ anwụ, na-adịkarị nso na igbe ma ọ bụ afọ, na-agụnyekarị akara ndị metụtara mbara igwe. A maara Jade n'asụsụ Chinese dị ka "YU," nke na-egosikwa ịdị ọcha, akụ na ụba na nsọpụrụ.
Ọ bụ ihe gbagwojuru anya ihe mere ndị Chinese Neolithic oge ochie ga-eji họrọ Jade, ebe ọ bụ na ọ bụ ihe siri ike iji rụọ ọrụ n'ihi ike ya.
Ebe ọ bụ na a chọpụtabeghị ngwá ọrụ ígwè site n'oge ahụ, ndị nchọpụta kwenyere na ọ ga-abụ na e ji usoro a na-akpọ brazing na polishing arụpụtara ha, bụ́ nke gaara ewe ogologo oge iji rụchaa ya. Ya mere, ajụjụ doro anya na-ebilite ebe a bụ gịnị kpatara ha ga-eji na-agba mbọ dị otú ahụ?
Otu nkọwa nwere ike maka mkpa diski nkume ndị a pụtara bụ na e jikọtara ha na chi ma ọ bụ chi. Ụfọdụ na-eche na ha na-anọchi anya anyanwụ, ebe ndị ọzọ ahụwo ha dị ka ihe nnọchianya nke wheel, nke ha abụọ na-agbanwe agbanwe na ọdịdị, dị ka ndụ na ọnwụ.
Ihe dị mkpa nke Jade Discs pụtara n'eziokwu na n'agha, a chọrọ ka ndị meriri emeri na-ebuga Jade Discs nye onye mmeri dị ka ihe ngosi nke nrubeisi. Ha abụghị naanị ihe ịchọ mma.
Ụfọdụ ndị kweere na ihe omimi akụkọ nke Dropa Stone diski, nke bụkwa nkume ndị yiri diski ma kwuo na ọ dị afọ 12,000, jikọtara ya na akụkọ nke Jade Discs. A na-ekwu na a chọtara nkume Dropa n'ọgba dị n'ugwu Baian Kara-Ula, nke dị na ókèala China na Tibet.
Achọtara diski Jade na Liangzhu n'ezie ejikọrọ na Dropa Stone discs n'ụzọ ụfọdụ?
Ndị ọkà mmụta ihe ochie anọwo na-akpụ isi ha n’elu diski jed kemgbe ọtụtụ afọ, ma n’ihi na e mere ha n’oge a na-enweghị ihe ndekọ e dere ede, ihe ha pụtara bụ ihe omimi nye anyị. N'ihi ya, ajụjụ nke ihe Jade Discs pụtara na ihe mere e ji kee ha ka edozibeghị. Ọzọkwa, ọ dịghị onye nwere ike ikwenye ugbu a ma Jade Discs metụtara Dropa Stone Discs ma ọ bụ na ọ bụghị.
Maka ịmatakwu banyere ndị Dropa dị omimi nke ugwu Himalaya dị elu na diski nkume ha enigmatic, gụọ akụkọ a na-adọrọ mmasị. Ebe a.
