Akụkọ ihe mere eme nke ederede adịla ogologo na mgbagwoju anya. Mgbe echiche mbụ nke ideograms pụtachara n'ọdịbendị dị iche iche, ọtụtụ edemede malitere ka oge na-aga site n'iji nwayọọ nwayọọ na usoro okike. Otú ọ dị, e nwere ihe ndị ọzọ ewepu. Mbadamba ụrọ Dispilio bụ otu n'ime ha.
Achọpụtara arịa a dị omimi na a Neolithic Mkpebi ọdọ mmiri nke nwere agwaetiti wuruwuru n'akụkụ obodo ọgbara ọhụrụ Dispilio na Lake Kastoria na Kastoria Prefecture, Macedonia, nke George Hourmouziadis, Prọfesọ nke Prehistoric Archaeology na Mahadum Aristotle nke Thessaloniki, na ndị otu ya na 1993.
Ndị bi n’ebe ahụ 7,000 ruo 8,000 afọ gara aga na-ebibu n’ógbè ahụ, mbadamba nkume Dispilio bụkwa otu n’ime ọtụtụ ihe ndị a chọtara n’ebe ahụ. Mbadamba nkume ahụ dị ịrịba ama n'ihi na ọ na-ebu ihe ochie. ihe odide nzuzo nke malitere tupu 5,000 BC.
Ịdị adị nke Dispilio Tablet (nke a makwaara dị ka Akwụkwọ Nsọ Dispilio) megidere nkwenye nke nkà mmụta ihe ochie nke oge ochie na etolitebeghị ederede ruo 3,000 ruo 4,000 BC na Sumerian.
Usoro Carbon-14 (radiocarbon dating) debere mbadamba osisi a n'afọ 5,260 BC, na-eme ka ọ tọrọ nke ukwuu karịa usoro ederede nke ndị Sumer ji. Ederede dị na mbadamba nkume ahụ gụnyere ụdị ederede nke nwere ike ịnwe nke dị adịbu Linear B usoro edemede eji Ndị Gris nke Mycena.
Prọfesọ Hourmouziadis atụwo aro na ụdị edemede a, nke na-edobebeghị, nwere ike ịbụ ụdị nkwurịta okwu ọ bụla, gụnyere akara na-anọchite anya ọnụ ọgụgụ nke ihe onwunwe.
Dị ka Prọfesọ Hourmouziadis si kwuo, akara ndị ahụ na-atụ aro na ozizi dị ugbu a na-atụ aro na ndị Gris oge ochie natara mkpụrụ akwụkwọ ha site na mmepeanya oge ochie nke Middle East (ndị Babịlọn, Sumeria na ndị Finishia wdg) adịghị emechi ọdịiche akụkọ ihe mere eme nke ihe dị ka afọ 4,000.
Oghere a kpuru isi na-atụgharị na eziokwu ndị a: ebe mmepeanya ọwụwa anyanwụ oge ochie ga-eji ideogram gosipụta onwe ha, ndị Gris oge ochie na-eji nkeji okwu n'ụzọ yiri nke anyị na-eji taa.
Ozizi akụkọ ihe mere eme anakwere ugbu a akuziri gburugburu ụwa na-atụ aro na ndị Gris oge ochie mụtara ide ihe n'ihe dị ka 800 BC site na oge ochie. Ndị Finishia. Agbanyeghị, ajụjụ abụọ na-akpali akpali na-apụta n'etiti ndị ọkà mmụta:
- Kedu ka ọ ga-esi kwe omume na asụsụ Grik nwere ntinye okwu 800,000, nke mbụ n'etiti asụsụ niile a ma ama n'ụwa, ebe nke abụọ na-esote nwere naanị 250,000 okwu?
- Kedu ka ọ ga-esi kwe omume na e bipụtara uri Homeric n'ihe dị ka 800 BC, nke bụ kpọmkwem mgbe ndị Gris oge ochie mụtara ide ihe?
Dị ka nchọpụta asụsụ US mere, ọ gaghị ekwe omume ndị Gris oge ochie ide akwụkwọ uri ndị a na-enweghị akụkọ ihe mere eme nke ide ihe dịkarịa ala afọ 10,000 gara aga.
Ọ dị ịtụnanya iche na mbadamba nkume Dispilio dị n'ala ala ọdọ mmiri ahụ ruo afọ 7,500. N'ụzọ dị mwute, oge e wepụrụ mbadamba nkume ahụ na gburugburu ebe obibi ya mgbe achọpụtara ya, kọntaktị na oxygen malitere usoro mmebi ahụ. Otú ọ dị, a na-echekwa mbadamba nkume ochie ahụ ugbu a.
Taa, ọ bụ ọrụ dị nso na-agaghị ekwe omume ịmegharị mbadamba nkume Dispilio ọ gwụla ma ọ dị ọhụrụ Rosetta Stone ekpuchirighi ya. Nke a bụ ihe siri ike, dị ka mbadamba nkume nwere ike idegharị akụkọ ihe mere eme nke ụwa. Ọ bụrụ na anyị nwere ike decode mbadamba, ọ nwere ike ikpughe ozi ọhụrụ gbasara oge mmalite nke mmepeanya mmadụ.
Mbadamba ụrọ Dispilio bụ ihe na-echetara ọtụtụ ihe anyị ka nwere ịmụta gbasara ihe mere n'oge gara aga. Ọ bụ ihe arịa dị mkpa, o kwesịkwara ka ndị uche kacha mma n'ụwa mụọ ya. Olileanya, otu ụbọchị, anyị ga-enwe ike decode mbadamba nkume ma mụta ihe nzuzo ya.
Iji matakwuo maka mmezi oge ochie nke Dispilio, gụọ nke a na-atọ ụtọ isiokwu.
