N'ihe dị ka n'afọ 3,000 TOA, ndị ọrụ ụgbọ mmiri si Asia Minor ghọrọ ndị mbụ biri n'àgwàetiti Cyclades dị n'Oké Osimiri Aegean. Àgwàetiti ndị a nwere ụbara akụ̀ ndị sitere n’okike dị ka ọla edo, ọlaọcha, ọla kọpa, obsidian, na marble, bụ́ nke nyeere ndị mbụ a bịara biri n’ụwa aka inwe ọganihu ụfọdụ.
Ọgaranya a na-enye ohere ka nka na-eme nke ọma, ma eleghị anya, ihe osise Cycladic dị iche na-egosipụta nke ọma site na ihe ọkpụkpụ ha dị ọcha na nke dị ntakịrị, nke bụ otu n'ime nkà pụrụ iche emepụtara n'oge Bronze Age na Aegean.
Emepụtara ihe oyiyi ndị a site na 3,000 BC ruo gburugburu 2,000 BC mgbe mmepeanya Minoan na-adabere na Krit na-emetụta àgwàetiti ndị ahụ.
O yikarịrị ka ndị a kwabatara n'oge mbụ na-akụ ọka bali na ọka wit na azụ maka tuna na azụ ndị ọzọ n'oké osimiri Aegean. Ọtụtụ n’ime ha anwụọla n’ohi na imebi ihe n’oge a, ma ndị ọzọ, dị ka ndị nọ n’àgwàetiti Keros, e kpachaara anya bibie ha n’oge ochie.
Echiche okpukpe nke ndị chọpụtara ha n’Agwaetiti Keros ò nwere ihe jikọrọ ya na ụdị omume a? Dị ka anyị maara, ndị bi n'àgwàetiti Cyclades adịghị efe chi Olympia mgbe mbụ e webatara ha na narị afọ nke abụọ BC.
Keros, n'ihe dị ka afọ 4,500 gara aga, ọ̀ bụ ebe okpukpe dị mkpa nke mmepeanya Cycladic dị omimi? Gịnị bụ ezi mkpa ha na ebumnobi ha na obodo Cycladic? Olee otú ihe oyiyi ha dị larịị dịruru mkpa? Dị ka a pụrụ ịhụ, e nwere nnọọ ajụjụ ole na ole na-akpali mmasị a na-azabeghị ruo taa.
Omenala Cycladic na-ezo aka na omenala ndị nna nna Gris nke agwaetiti Cyclades nke ndịda Aegean Sea, gụnyere oge Neolithic na Early Bronze. Dị ka e kwuru na mbụ, mmepeanya Minoan bụ akụkụ nke omenala Cycladic. N'agbata 3,200 BC na 2,000 BC, mmepeanya dị egwu tolitere n'ebe ahụ, bụ nke a chọpụtara ọtụtụ ihe dị mkpa n'ime agwaetiti ndị a oge ochie.
A chọpụtala ọtụtụ ihe arịa dị iche iche sitere n'ikedo mmepeanya a dị omimi n'agwaetiti ndị ahụ, mana ihe ịrụ ụka adịghị ya na ihe ndị a na-akpọ Cycladic bụ otu n'ime ihe pụrụ iche nke mmepeanya a. N'ịdị mfe ha, ụdị mgbagwoju anya ha nwere ike nka dị omimi.
Ugbu a, ndị nchọpụta na-eleba anya na azịza nke ọtụtụ ajụjụ dị ịrịba ama banyere akụkọ ihe mere eme dị omimi nke agwaetiti Cyclades. Otu n'ime ọtụtụ ajụjụ ndị na-akpali akpali bụ: Gịnị kpatara Omenala Cycladic ji mepụta mkpokọta ihe ọkpụkpụ mabul nwere ihu dị larịị nke Cycladic kachasị ukwuu?
