Na 2008, nnyocha sayensị mere kpughere eziokwu dị ịtụnanya banyere ụmụ mmadụ palaeolithic - ọtụtụ eserese ọgba, nke ụfọdụ n'ime ha dị ihe dị ka afọ 40,000, bụ n'ezie ngwaahịa sitere na mbara igwe gbagwojuru anya nke ndị nna nna anyị ochie nwetara n'oge gara aga.
Ihe osise oge ochie nke e chere na ọ bụ akara anụmanụ ndị dịrị n'akụkọ ihe mere eme bụ n'ezie maapụ kpakpando oge ochie, dị ka ihe ndị ọkachamara siri kpughee na nchọpụta ha na -adọrọ mmasị.
Nkà ọgbara ọhụrụ na-egosi na ndị mmadụ nwere ihe ọmụma dị elu banyere mbara igwe abalị n'oge ikpeazụ ice. N'ụzọ ọgụgụ isi, ha adịtụghị iche na anyị taa. Ma ihe osise ọgbara ọhụrụ ndị a mere ka a mara na ụmụ mmadụ maara kpakpando nke ọma na ìgwè kpakpando ihe karịrị afọ 40,000 gara aga.
Ọ bụ n'oge Paleolithic Age, ma ọ bụ nke a na -akpọkwa Old Stone Age - oge dị n'akụkọ ihe mere eme dị iche site na mmepe mbụ nke ngwa okwute nke na -ekpuchi ihe fọrọ nke nta ka ọ bụrụ 99% nke oge prehistory teknụzụ mmadụ.
Maapụ kpakpando oge ochie
Dika nchoputa sayensi nke Mahadum Edinburgh bipụtara, ụmụ mmadụ oge ochie na -achịkwa oge site n'ikiri ka kpakpando si agbanwe ọnọdụ ha na mbara igwe. Ọrụ nka oge ochie, nke achọtara n'ebe dị iche iche na Europe, abụghị naanị ihe nnọchianya nke anụ ọhịa, dị ka echere na mbụ.
Kama nke ahụ, akara anụmanụ na-anọchi anya ụyọkọ kpakpando na mbara igwe abalị. A na-eji ha na-anọchi anya ụbọchị, akara ihe omume dị ka nkuko asteroid, n'ehihie, mmiri ozuzo meteor, ọwụwa anyanwụ na ọdịda anyanwụ, solstices na equinoxes, usoro ọnwa na wdg.
Ndị ọkà mmụta sayensị na -atụ aro na ndị oge ochie ghọtara nke ọma mmetụta ọ kpatara mgbanwe nwayọọ nwayọọ na axis nke ntụgharị ụwa. Nchọpụta nke ihe a, nke a na -akpọ precession nke equinoxes, bụ nke ndị Gris oge ochie kwetara.
Otu n'ime ndị nchọpụta bụ isi, Dr Martin Sweatman, si na Mahadum Edinburgh kọwara, “Ihe osise ọgbara ọhụrụ na-egosi na ndị mmadụ maara nke ọma banyere mbara igwe n'abalị n'oge ikpeazụ ice. N'amamihe, ha adịghị iche na anyị taa. Tnchoputa ese na -akwado echiche nke ọtụtụ mmetụta nke comets n'oge mmepe mmadụ niile, ọ ga -abụkwa na ọ ga -agbanwe ụzọ e si ele ndị dịrị ndụ tupu akụkọ ihe mere eme anya. ”
Ọmụma ọkaibe nke ụyọkọ kpakpando
Ndị ọkachamara sitere na mahadum Edinburgh na Kent mụrụ ọtụtụ nka ama ama n'ọgba ochie ndị dị na Turkey, Spain, France na Germany. N'ime ọmụmụ miri emi ha, ha nwetara oge nka nka ahụ site n'iji kemịkalụ na-ese ihe ndị mmadụ oge ochie jiri mee ihe.
Mgbe ahụ, na -eji sọftụwia kọmputa, buru amụma ọnọdụ nke kpakpando kpọmkwem mgbe eserese. Nke a kpughere na ihe nwere ike ịpụta na mbụ, dị ka ihe nnọchite anya anụmanụ, enwere ike ịkọwa ya dị ka ụyọkọ kpakpando dị ka ha siri dị n'oge gara aga.
Ndị ọkà mmụta sayensị kwubiri na eserese ọgba ndị a dị ịtụnanya bụ ihe akaebe doro anya na ụmụ mmadụ oge ochie mere usoro ọkaibe nke dabere na mgbako mbara igwe. Ihe ndị a niile, ọ bụ ezie na e kewapụrụ ihe osise ọgbara ọhụrụ n'ime oge site na iri puku kwuru iri puku afọ.
"Ihe ọkpụkpụ kacha ochie n'ụwa, ọdụm-nwoke sitere n'ọgba Hohlenstein-Stadel, site na 38,000 BC, ka ewerekwara na ọ dabara na usoro oge ochie a." kpughere ndị ọkachamara na nkwupụta sitere na Mahadum Edinburgh.
Ekwenyere na ihe oyiyi a dị omimi na-echeta mmetụta dị egwu nke asteroid nke mere ihe dị ka afọ 11,000 gara aga, na-amalite ihe a na-akpọ Younger Dryas Event, oge oyi na mberede nke ihu igwe gburugburu ụwa.
“Ụbọchị a pịrị apị na 'Nkume Udele' nke Göbekli Tepe a na -akọwa ya dị ka 10,950 BC, n'ime afọ 250, ” kọwara ndị ọkà mmụta sayensị n'ọmụmụ ihe ahụ. "Edere ụbọchị a site na iji akara equinoxes, yana akara anụmanụ na -anọchite anya ụyọkọ kpakpando kwekọrọ na solstices na equinoxes nke afọ a."
mmechi
Ya mere, nnukwu nchọpụta a na-ekpughe eziokwu ahụ na ụmụ mmadụ nwere nghọta dị mgbagwoju anya banyere oge na ohere ọtụtụ puku afọ tupu ndị Gris oge ochie, bụ ndị a na-ekwu na ọ bụ ihe ọmụmụ mbụ nke nkà mmụta mbara igwe nke oge a. Ọ bụghị naanị ndị a, e nwere ọtụtụ ihe ndị ọzọ, dị ka ndị Sumerian Planisphere, na Nebra Sky Disk, Mbadamba ụrọ nke Babilọn wdg, nke na-egosi ọkaibe kariri mmụta gbasara mbara igwe ọgbara ọhụrụ nke ndị nna nna anyị ochie nwetara.
