Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip la

Nepe Khopesh te jwe yon wòl enpòtan nan plizyè batay lejand, ki gen ladan batay Kadèch, ki te goumen ant moun peyi Lejip yo ak moun Et yo.

Ansyen sivilizasyon moun peyi Lejip la byen koni pou istwa rich li, achitekti, ak kilti. Li te tou renome pou gwo abilite militè li yo ak itilizasyon li nan zam inik. Pami sa yo, epe Khopesh la parèt kòm yon zam ikonik ki te ede fòme istwa ansyen peyi Lejip la. Epe sa a etranj koube se te zam nan chwa pou anpil nan pi gwo vanyan sòlda peyi Lejip la, tankou Ramses III ak Tutankhamon. Non sèlman li te yon zam ki ka touye moun, men li te tou yon senbòl pouvwa ak prestij. Nan atik sa a, nou pral fouye pi fon nan istwa a ak siyifikasyon nepe Khopesh la, eksplore konsepsyon li yo, konstriksyon, ak enpak li te genyen sou lagè ansyen peyi Lejip la.

Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip 1
Ilistrasyon gèrye ansyen moun peyi Lejip ak nepe Khopesh. © AdobeStock

Yon istwa kout nan lagè ansyen moun peyi Lejip

Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip 2
Khopesh nepe © detounen Atizay

Ansyen peyi Lejip se li te ye pou istwa kaptivan li yo, soti nan konstriksyon an nan piramid yo monte ak tonbe nan farawon pwisan. Men, yon aspè nan istwa yo ki souvan neglije se lagè yo. Ansyen Ejip te yon anpi pwisan, e militè yo te jwe yon wòl enpòtan nan kenbe yo konsa. Ansyen Ejipsyen yo se te yon vanyan sòlda ki te konn sèvi ak yon varyete zam, tankou banza ak flèch, frenn ak kouto. Anplis de zam sa yo, yo menm tou yo te itilize yon zam inik ak ikonik ki rele epe Khopesh.

Zam pwisan sa a se te yon nepe koube ak yon atachman tankou zen nan fen a, fè li yon zam versatile ki ta ka itilize pou tou de koupe ak akrochaj. Ansyen moun peyi Lejip yo te itilize epe sa a nan konba sere, e li te patikilyèman efikas kont lènmi ki te ame ak gwo plak pwotèj. Ansyen moun peyi Lejip yo te konnen pou estrateji yo ak òganizasyon nan batay, e yo sèvi ak epe Khopesh la te jis yon egzanp abilite militè yo. Pandan ke lagè se yon aspè vyolan nan listwa, li se yon moso enpòtan nan konpreyansyon kilti ansyen yo ak sosyete yo te bati yo.

Orijin nan nepe Khopesh?

Yo kwè nepe Khopesh la soti nan Laj Bwonz Mwayen an, anviwon 1800 anvan epòk nou an, e ansyen moun peyi Lejip yo te itilize pou plis pase mil ane. Menmsi orijin aktyèl la nan nepe Khopesh anvlope nan mistè, yo kwè ke yo te devlope nan zam anvan yo, tankou nepe yo digo, ki te envante nan Mezopotami nan kòmansman 2yèm milenè BC la. Anplis de sa, stèl la nan Vutour yo, ki date nan 2500 BC, dekri wa Sumeryen an, Eanatum nan Lagash, manyen sa ki parèt tankou yon epe ki gen fòm digo.

Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip 3
Nepe Khopesh se yon zam kaptivan ak ikonik ki te jwe yon wòl enpòtan nan istwa ansyen peyi Lejip la. Epe inik sa a gen yon lam koube, ak yon kwen byen file sou deyò a ak yon kwen blunt sou andedan an. © Wikimedia Commons

Okòmansman, epe Khopesh te itilize kòm yon zam lagè, men li te vin tounen yon senbòl pouvwa ak otorite byento. Faraon yo ak lòt gwo ofisyèl yo te souvan montre yo kenbe yon nepe Khopesh nan men yo, epi li te itilize tou nan evènman seremoni ak relijye. Nepe Khopesh la te jwe yon wòl enpòtan tou nan plizyè batay lejand, tankou batay Kadèch la, ki te goumen ant moun peyi Lejip yo ak moun Et yo nan ane 1274 anvan epòk nou an. Se poutèt sa, nepe Khopesh la vin tounen yon pati enpòtan nan kilti ansyen moun peyi Lejip la e li kontinye kaptive istoryen yo ak amater yo menm jodi a.

Konstriksyon ak konsepsyon epe Khopesh la

Epe Khopesh ikonik la gen yon konsepsyon inik ki fè li apa de lòt epe nan epòk la. Nepe a gen yon lam digo ki gen fòm ki koube anndan, sa ki fè li ideyal pou tranche ak koupe. Okòmansman epe a te fèt an kwiv, men vèsyon pita yo te fabrike nan fè. Hilt nan nepe Khopesh la inik tou. Li konsiste de yon manch ki koube tankou lam la, ak yon travès ki ede kenbe nepe a nan men moun ki gen la.

Manyen yon khopesh pou frape lènmi nan atizay moun peyi Lejip. © Wikimedia Commons
Manyen yon khopesh pou frape lènmi nan atizay moun peyi Lejip. © Wikimedia Commons

Gen kèk nepe Khopesh tou te gen yon pom nan fen manch lan ki ta ka itilize kòm yon zam fòs blunt. Konstriksyon epe Khopesh la te fè pa bòs fòjwon nan ansyen peyi Lejip ki te kalifye nan atizay travay metal yo. Te lam la fòje nan yon sèl moso metal, ki te chofe ak Lè sa a, mato nan fòm. Lè sa a, pwodwi final la te file ak poli.

Konsepsyon nepe Khopesh pa t sèlman pratik, men tou senbolik. Lam koube a te siyifi pou reprezante lalin nan kwasan, ki te yon senbòl deyès peyi Lejip la nan lagè, Sekhmet. Epe a te tou pafwa dekore ak engraving konplike ak dekorasyon, ki te ajoute nan apèl ayestetik li yo. An konklizyon, konsepsyon inik ak teknik konstriksyon epe Khopesh la te fè li yon zouti efikas pou batay, ak senbolis li te ajoute nan siyifikasyon kiltirèl li nan istwa ansyen peyi Lejip la.

Enfliyans epe moun peyi Lejip Khopesh sou lòt sosyete ak kilti

Pandan 6yèm syèk anvan epòk nou an, moun Lagrès yo te adopte yon epe ak yon lam koube, ke yo rekonèt kòm machaira oswa kopis, ke kèk ekspè kwè te enfliyanse pa epe khopesh moun peyi Lejip la. Itit yo, ki te ènmi moun peyi Lejip yo nan Laj Bwonz la, te itilize epe ki gen menm desen ak khopesh la, men li pa sèten si yo te prete desen an nan peyi Lejip oswa dirèkteman nan Mezopotami.

Anplis de sa, yo te jwenn epe koube ki sanble ak khopesh nan Afrik lès ak santral, espesyalman nan zòn ki genyen kounye a Rwanda ak Burundi, kote yo te itilize zam ki sanble ak ponya ki sanble ak fago. Li pa konnen si tradisyon sa yo fè lam te enspire pa peyi Lejip oswa si konsepsyon ponya a te kreye poukont yo nan rejyon sa a byen lwen tèlman nan sid Mezopotami.

Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip 4
Kat nepe diferan ak resanblans ki soti nan diferan kilti ansyen yo. © Hotcore.info

Nan sèten rejyon nan sid peyi Zend ak kèk pati nan Nepal, gen egzanp yon epe oswa ponya ki sanble ak khopesh la. Li se enteresan sonje ke kilti Dravidian yo nan zòn sa yo gen yon koneksyon ak Mezopotami, jan sa pwouve pa komès sivilizasyon Indus Valley a ak Mesopotamia ki date tounen nan 3000 BC. Sivilizasyon sa a, ki te gen anpil chans Dravidian, te egziste jiska mitan-2yèm milenè BC, ki ta dwe tan ideyal pou transfè teknik khopesh-tankou epe soti Mezopotami nan sivilizasyon Dravidian an.

Konklizyon: Siyifikasyon nan nepe Khopesh nan kilti ansyen moun peyi Lejip la

Khopesh Sword: Zam ikonik ki te fòje istwa ansyen peyi Lejip 5
Yon ostracon kalkè ki dekri Ramsès IV k ap frape lènmi l yo, ki soti nan 20yèm dinasti a, anviwon 1156-1150 BC. © Wikimedia Commons

Pa gen okenn dout ke nepe Khopesh la se youn nan zam ki pi ikonik nan istwa peyi Lejip la. Se te yon zam enpòtan pandan peryòd Ansyen Wayòm nan e li te itilize pa vanyan sòlda elit farawon yo. Te fè an kwiv oswa kwiv oswa fè, epe a te souvan dekore ak desen konplike ak enskripsyon.

Epe Khopesh la pa te sèlman yon zam, men li te genyen tou yon enpòtans kiltirèl ak relijye nan ansyen peyi Lejip la. Li te kwè se yon senbòl pouvwa, otorite, ak pwoteksyon. Epe a te souvan dekri nan atizay moun peyi Lejip oswa enkli nan tonm yo nan moun peyi Lejip enpòtan, epi yo te itilize tou nan divès kontèks seremoni.

Faraon yo ak lòt gwo ofisyèl yo te souvan reprezante ki te kenbe epe Khopesh nan men yo, epi li te itilize tou nan seremoni relijye ki enplike ofrann bay bondye yo. Epe Khopesh la se youn nan senbòl ki pi rekonètr nan ansyen peyi Lejip, e siyifikasyon li ale pi lwen pase itilizasyon li kòm yon zam. Li reprezante pouvwa ak otorite farawon yo ak enpòtans relijyon nan kilti ansyen peyi Lejip la.