Hiki paha i kēia hale kupapaʻu o ke aliʻi wahine ʻAigupita 4,600 makahiki ke hōʻike i ka pau ʻana o ke aniau i hoʻopau i ke au o nā pharaohs?

ʻO ka hale kupapaʻu o kahi mōʻī wahine ʻAigupita i waena o nā mea i loaʻa he nui i ʻike ʻia ma ʻAigupita. ʻO ka mea hoʻonāukiuki kēia hiki iā ia ke komo i kahi ʻōlelo aʻoaʻo e pili ana i ka huliau i ko mākou lā a me ko mākou manawa. ʻO ka moʻomeheu ʻAigupita kahi mea hoihoi loa i nā archaeologists a me nā mōʻaukala.

Hiki paha i kēia hale kupapaʻu o ke aliʻi wahine ʻAigupita 4,600 makahiki ke hōʻike i ka pau ʻana o ke aniau i hoʻopau i ke au o nā pharaohs? 1
Ua hoʻolaha ʻia ka ʻike ʻana i kahi hale kupapaʻu o ka mōʻī wahine ʻAigupita e ke Kuhina o nā Antiquities o ʻAigupita. © ️ Jaromír Krejčí, Waihona o ka Czech Institute Of Egyptology

ʻO nā hale kupapaʻu i ʻike ʻia i loko o nā makahiki he mea maikaʻi loa i ke aʻo ʻana e pili ana i ka noho ʻana o ko ʻAigupita, ko lākou poʻe aliʻi, a me ko lākou mau manaʻoʻiʻo. Aia ma waena o nā mea i loaʻa he hale kupapaʻu aliʻi wahine ʻAigupita.

ʻO ka hale kupapaʻu ka mea nui o kēia ʻatikala ʻo ia ʻo Khentkaus III, i nā paia o ka hale kupapaʻu ua kapa ʻia ʻo ia ka "" wahine a ke aliʻi "a" ka makuahine o ke aliʻi ", e hōʻike ana i kāna keiki i piʻi i ka noho aliʻi. ". ʻO ia ka wahine a Paraʻo Neferefre a i ʻole kapa ʻia ʻo Nefret a ua noho ma kahi o 2450 BC.

Khentkaus
ʻO ke aliʻi wahine ʻAigupita kahiko ʻo Khentkaus III o ka mōʻī 18th, 14th century BC. ©️ Wikimedia Commons

Ua ʻike ʻia ka hale kupapaʻu i Nowemapa o 2015. Aia ia ma ke komohana hema o Cairo ma ka neʻopaʻi ʻo Abusir a me Abu-sir. ʻO Miroslav Barta o ka Czech Institute of Egyptology i alakaʻi i ka huakaʻi archaeological, kahi i hui pū ʻia me kahi hui o nā archaeologists Czech.

Ua loaʻa nā mea he nui i ka hale kupapaʻu i waiwai nui i nā Egyptologists. ʻO ka mōʻī wahine, i noho ʻia ma 4,500 mau makahiki i hala, no ka moʻokūʻauhau V, akā a hiki i ka loaʻa ʻana o ka hale kupapaʻu, ʻaʻohe mea i ʻike ʻia no kona ola. Ua hoʻolaha ke Kuhina Nui o ʻAigupita i ka ʻike i hōʻike ʻia i kahi ʻaoʻao ʻike ʻole ʻia o ka mōʻī o ka moʻokūʻauhau V (2,500-2,350 BC) a hōʻoia i ke koʻikoʻi o nā wahine ma ka ʻaha.

I ka manawa a Neferefre lāua ʻo Queen Khentkaus III i noho ai, ua pilikia ʻo ʻAigupita. ʻO kēia ka hopena o ka nepotism, ka piʻi ʻana o ke aupuni a ke lehulehu a me ka mana o nā hui ikaika. Hoʻohui ʻia, mau makahiki ma hope o kona make ʻana, aia kekahi kau maloʻo e kāohi ana i ka hoʻokahe ʻana o ka Nile.

Ua loaʻa nā iwi holoholona like ʻole, nā kālai lāʻau, nā keramika a me nā keleawe i ka hale kupapaʻu. Ua wehewehe ʻo Miroslav Barta i kēia mau mea i hana ʻia i ka agape hoʻolewa o ka mōʻī wahine, ʻo ia hoʻi, nā meaʻai i manaʻo ʻia e pono ai ʻo ia ma hope.

Hiki paha i kēia hale kupapaʻu o ke aliʻi wahine ʻAigupita 4,600 makahiki ke hōʻike i ka pau ʻana o ke aniau i hoʻopau i ke au o nā pharaohs? 2
Loaʻa nā moku Travertine i ka hale kupapaʻu o Khentkaus III. © ️ Archive O ka Czech Institute Of Egyptology

Ma waho aʻe o nā mea me ka mea maʻamau ka kanu ʻana i nā aliʻi o ʻAigupita, aia nā koena o Khentkaus III. ʻO ke kūlana o kēia mau mea e hāʻawi i ka ʻikepili hoihoi e pili ana i ke ola o kahi mōʻī wahine o ke aupuni o ʻAigupita. Wahi a Barta, he mau makahiki ka loiloi o ka hale kupapaʻu, akā e kikoʻī ʻia ia.

Hoʻolālā pū nā mea noiʻi e holo i kahi hoʻokolohua carbon-14 e hoʻoholo ai i ka piha ʻana o ka mōʻī wahine i kona wā i make ai. Eia hou, ʻo nā hoʻokolohua like ʻole i hana ʻia ma ka iwi e waiho iā mākou e ʻike inā ua ʻeha ʻo ia i kekahi maʻi. Ma ka ʻaoʻao ʻē aʻe, hōʻike ka mokuʻāina o kāna pelvis i ka nui o nā keiki āna i hānau ai.

No ke aha he ʻōlelo aʻo a ka hale kupapaʻu o Khentkaus III e pili ana i ka huliau?

Hiki paha i kēia hale kupapaʻu o ke aliʻi wahine ʻAigupita 4,600 makahiki ke hōʻike i ka pau ʻana o ke aniau i hoʻopau i ke au o nā pharaohs? 3
ʻO ka ʻike kiʻekiʻe o ka hale pule mai ka hale kupapaʻu o Khentkaus III. © ️ Archive O ka Czech Institute Of Egyptology

Ma hope o ka make ʻana o Neferefre a me ka Mōʻīwahine Khentkaus III, ua hoʻonui nui ʻia ke kaomi i ʻAigupita. ʻAʻole wale kēia ma muli o nā pilikia i haʻi ʻia ma luna, akā no ka hoʻololi ʻana o ke aniau i hoʻololi nui i ka lehulehu.

Ua hoʻopilikia ʻia kekahi mau ʻāina e kahi maloʻo nui. Ua pale ka maloʻo i ka muliwai Nile mai ka kahe pinepine e like me ka wā ma mua, kahi i pale ai i nā mahiko mai ka lawa ʻole o ka wai. Ke kumu o nā pilikia like ʻole, e like me kēia:

ʻAʻohe ohiʻohi kūpono, ua hōʻole ʻia ka loaʻa kālā ʻauhau, ʻaʻole hiki ke loaʻa kālā i nā mea hana mokuʻāina, paʻakikī e mālama i ka pono o ʻAigupita a me kāna kumumanaʻo.

Hoʻomaʻamaʻa nā kānaka noiʻi ʻo ka loaʻa ʻana o ka hale kupapaʻu e like me ka nui o ka mōʻaukala e like me ke ala ʻana. "Hiki ke loaʻa nā ala he nui no ko mākou ao hou, kahi e kū nei i mua o nā pilikia kūloko a me waho hoʻi," hoʻopaʻapaʻa lākou.

"Ma ke aʻo ʻana i ka wā i hala, hiki iā ʻoe ke aʻo i nā mea hou aʻe e pili ana i kēia manawa. ʻAʻole mākou ʻokoʻa. Manaʻo mau ka poʻe 'ʻokoʻa kēia manawa' a 'ʻokoʻa mākou,' akā ʻaʻole mākou. "

Eia kekahi, e hoʻomanaʻo kākou i kahi hoʻokolokolo e nā ʻepekema ma ke Kulanui ʻo Cornell ma New York, i lawe ʻia i kahi laʻana o kahi pahu kupapaʻu ʻAigupita a me nā moku hoʻolewa i kanu ʻia ma kahi kokoke i ka Pyramid o Sesostris III, i hōʻike ʻia kahi kukui i manaʻo ʻole ʻia i ka hopena o ka noho ʻana o ʻAigupita; no ka mea e hōʻike ana i ka 2200 BC ua hanana ʻia kahi hanana ʻole a pōkole manawa pōkole.

ʻO ka hanana i hoʻokumu ʻia e ka loli ka hopena i nā hopena nui, ka hoʻololi ʻana i nā kumuwaiwai a me nā hanana ʻē aʻe i alakaʻi ʻia i ka hāʻule ʻana o ke Aupuni Akkadian, e pili ana i ke aupuni kahiko o ʻAigupita a me nā lāhui ʻē aʻe i ke Kaiwaenahonua a me ka Hikina Waena i hāʻule pū kekahi.

Nui nā lāhui i kēlā manawa i loli i ke aniau, hiki paha i kēia i kēia lā? Pono ka lāhui e hoʻolohe i nā ʻōlelo aʻoaʻo e pili ana i kēia pilikia nui. Manaʻo kekahi ʻaʻole hiki ke hana i kēia lā, akā ʻo ʻAigupita kekahi o nā lāhui holomua loa o kona wā, ua loʻohia ʻia e ka loli.