Ang mga siyentipiko sa Scandinavia nag-ingon nga ilang naila ang labing karaan nga nailhan nga inskripsiyon nga nagtumong sa diyos nga Norse nga si Odin sa bahin sa usa ka disc nga bulawan nga nakubkoban sa kasadpang Denmark kaniadtong 2020.
Si Lisbeth Imer, usa ka runologist sa National Museum sa Copenhagen, miingon nga ang inskripsiyon naghawas sa unang lig-ong ebidensiya nga si Odin gisimba sa sayo pa sa ika-5 nga siglo—labing menos 150 ka tuig nga mas sayo kay sa kanhing labing karaan nga nailhang reperensiya, nga anaa sa usa ka brooch nga makita sa habagatang Alemanya ug gipetsahan sa ikaduhang katunga sa ika-6 nga siglo.
Ang disc nga nadiskobrehan sa Denmark maoy bahin sa usa ka trove nga adunay sulod nga mga usa ka kilo (2.2 ka libras) nga bulawan, lakip ang dagkong mga medalyon sa gidak-on sa mga platito ug Romanong mga sensilyo nga gihimong alahas. Kini nakalot sa balangay sa Vindelev, sentral nga Jutland, ug gitawag nga Vindelev Hoard.
Nagtuo ang mga eksperto nga ang cache gilubong 1,500 ka tuig na ang milabay, aron matago kini gikan sa mga kaaway o isip usa ka tributo aron sa paghupay sa mga diyos. Usa ka bulawan nga bracteate—usa ka klase sa nipis, ornamental nga pendant—nagdala ug inskripsiyon nga mabasa, "Siya ang tawo ni Odin," lagmit nagtumong sa usa ka wala mailhi nga hari o labaw nga ginoo.
"Kini usa sa labing kaayo nga gipatuman nga runic nga mga inskripsiyon nga akong nakita sukad," Matud pa ni Imer. Ang mga rune maoy mga simbolo nga gigamit sa unang mga tribo sa amihanang Uropa sa pagkomunikar pinaagig pagsulat.
Si Odin usa sa mga nag-unang diyos sa mitolohiya sa Norse ug kanunay nga nalangkit sa gubat ingon man sa mga balak.
Kapin sa 1,000 ka bracteates ang nakit-an sa amihanang Europe, sumala sa National Museum sa Copenhagen, diin ang trove nga nadiskubre kaniadtong 2020 gipakita.
Si Krister Vasshus, usa ka espesyalista sa karaang pinulongan, miingon nga tungod kay ang mga inskripsiyon sa runic talagsa ra, "Ang matag runic nga inskripsiyon (hinungdanon) kung giunsa naton masabtan ang nangagi."
"Sa diha nga ang usa ka inskripsiyon niini nga gitas-on makita, kana sa iyang kaugalingon talagsaon," Miingon si Vasshus. “Naghatag kini kanamo ug pipila ka makapainteres nga impormasyon bahin sa relihiyon kaniadto, nga nagsulti usab kanamo bahin sa katilingban kaniadto.”
Panahon sa Viking Age, nga giisip nga gikan sa 793 hangtod 1066, ang mga Norsemen nga nailhan nga mga Viking naghimo sa dinagkong pag-atake, pagkolonya, pagsakop ug pagnegosyo sa tibuuk nga Europa. Nakaabot usab sila sa North America.
Ang mga Norsemen nagsimba sa daghang mga diyos ug ang matag usa kanila adunay lainlaing mga kinaiya, mga kahuyang ug mga kinaiya. Base sa mga saga ug pipila ka rune stones, migawas ang mga detalye nga ang mga diyos adunay daghang mga kinaiya sa tawo ug mahimong molihok sama sa mga tawo.
“Kana nga matang sa mitolohiya makadala kanato ug dugang ug makapahimo kanato sa pagsusi pag-usab sa tanang ubang 200 ka bracteate nga inskripsiyon nga atong nahibaloan,” Matud pa ni Imer.
Ang pagtuon gimantala sa National Museum sa Copenhagen. Basaha ang orihinal nga artikulo.
